Milli-Tehlukesizlik üz cdr

 
Şəbəkə əmsallarının adekvatlığının yoxlanılması 
Bu məqsədlə, effektivlik əmsalı cədvəl 1-dəki silahlarla eyni metod əsasında təyin olunmuş 
MİLAN-2T, SPİKE-LR və SPİKE-ER (NT-D) tank əleyhinə idarəolunan raket komplekslərinin 
taktiki-texniki xüsusiyyətlərinə baxaq. Uyğun qiymətlər cədvəl 1-də 13, 14 və 15-ci sətirlərdə 
verilmişdir. (3.3) düsturunun tətbiqi nəticəsində alırıq: 
363.87 0.61
425.89 0.25
0.46 0.47
726.94 0.57
474.76 0.33
129.29 1.00
19.13 0.67
391.92 0.67
175.61 0.67
479.47
0.75
237.25
363.87 0.90
425.89 0.69
0.46 0.31
726.94 0.65
474.76 0.24
129.29 1.00
19.13 0.67
391.92 1.00
175.61 0.75
479.47
1.00
392.83
363.87 0.90
425.89 1.00
0.46 0.42
726.94 0.76
474.76 0.52
129.29 1.00
19.13 1.00
391.92 1.00
175.61 0.83
479.47
1.00
451.69

---

Milli Təhlükəsizlik və Hərbi Elmlər – National Security and Military Sciences
№3 (4)/2018 
TEXNİKİ ELMLƏR TECHNICAL SCIENCES
 
11
(3.3) düsturundan istifadə etməklə cədvəl 1-də verilmiş digər silahlar üçün də effektivlik 
əmsallarını hesablamaq olar. Cədvəldə verilmiş qiymətlə müqayisə etdikdə, asanlıqla görmək olar ki, 
ədədinin hesablanmasında mütləq xəta 4.56 olmaqla 1.92%, 
ədədinin hesablanmasında 
mütləq xəta 3.42 olmaqla 0.87%, və
ədədinin hesablanmasında mütləq xəta 0.02 olmaqla 0.005% 
təşkil edir. Bu, o deməkdir ki, tank əleyhinə vasitələrin taktiki-texniki xüsusiyyətlərinə görə onların 
effektivliyinin qiymətləndirilməsi üçün (3.3) düsturunun tətbiqi mümkündür. 
Bununla belə, (3.3) düsturuna daxil olan xətti kombinasiya üçün müəyyən edilmiş , 
1, 2, … , 10
əmsallarının qiymətlərinin müxtəlif taktiki-texniki xüsusiyyətlərlə həmişə düz mütənasib 
olmaması ilk nəzərdə mahiyyətinə görə uyğunsuzluq fikri yaradır.
Digər tərəfdən 
və 
əmsallarının digərlərinə nisbətən kiçik, onların effektivliyinin 
qiymətləndirilməsi baxımından əhəmiyyətsiz və (3.3) düsturunda sadalanan uyğunsuzluqlara səbəb 
olmasından şübhələnmək olar.
Məsələnin mahiyyətini aydınlaşdırmaq məqsədilə silahların taktiki-texniki xüsusiyyət 
göstəriciləri və effektivlik əmsalı arasında asılılığın qiymətləndirilməsi üçün korrelyasiya əmsallarını 
tədqiq edək. Effektivliyin taktiki-texniki xüsusiyyət göstəricilərindən qeyri-aşkar asılılığının riyazi 
modelinə görə uyğunsuzluqların obyektiv xarakter daşıdığını əsaslandıraq. 
Atıcı silahın effektivlik əmsalının (3.3) formulu ilə hesablanması zamanı 
, … 
xətti 
kombinasiya əmsallarının müsbət olması həmin taktiki-texniki xüsusiyyət göstəricisinin müvafiq 
döyüş xüsusiyyətinə və ümumilikdə “effektivlik əmsalına” da müsbət təsir göstərməsi, mənfi olması 
isə mənfi təsir göstərməsi anlamına gəlir. 
Bu nöqteyi-nəzərdən xətti kombinasiya üçün müəyyən edilmiş əmsallarla (3.2) atıcı silahların 
əsas taktiki-texniki xüsusiyyət göstəricilərinin mahiyyəti arasında uyğunsuzluq olub-olmadığını 
nəzərdən keçirək.