Milli Təhlükəsizlik və Hərbi Elmlər – National Security and Military Sciences
№3 (4)/2018
TEXNİKİ ELMLƏR TECHNICAL SCIENCES
12
Bundan başqa, yuxarıda deyildiyi kimi, və əmsallarının kiçik qiymət alması, uyğun olaraq
mərminin (raketin, qumbaranın) orta sürətinin və atış şəklinin silahın effektivliyinə nə dərəcədə təsir
etməsi təsəvvürü yaradır. Başqa sözlə, [6]-da baxılan hipotezi irəli
sürülərkən tank əleyhinə
vasitələrin taktiki-texniki xüsusiyyət göstəricilərinin düzgün seçilməsinin əsaslandırılması zərurəti
meydana gəlir.
Beləliklə, müxtəlif göstəricilər arasında əlaqələrə bir çox amillərin təsir etməsi səbəbindən,
baxılan kəmiyyətlər arasında korrelyasiyanın təbiəti mürəkkəbdir və riyazi qiymətləndirmə
aparmadan baxılan kəmiyyətlərin korrelyasiya asılılığı barədə hər hansı mülahizə yürütmək çətindir.
Sadəlik üçün taktiki-texniki xüsusiyyətlər arasında xətti korrelyasiya əmsallarının
hesablanmasında Pirsonun xətti korrelyasiya düsturundan [9, s.13] istifadə edək:
∑
̅
∑
̅
∙ ∑
.
(4.1)
Burada, –baxılan silahların sayı (bizim halda
12
); və – -ci silahın
və taktiki-
texniki xüsusiyyət göstəricilərinin qiymətləri;
̅
və uyğun olaraq və taktiki-texniki xüsusiyyət
göstəricilərinin orta qiymətləridir.
Baxılan silah sayının azlığını nəzərə alsaq, (
100
) korrelyasiya əmsalının (3.1.) düsturu ilə
hesablanmış qiymətləri korrektə edilməlidir:
∙ 1
.
(4.2)
Taktiki-texniki xüsusiyyət göstəricilərinin (4.1) və (4.2) düsturu ilə hesablanmış
qiymətləri
cədvəl 2-də verilmişdir. Baxılan kəmiyyətlər arasında korrelyasiya əlaqəsinin dərəcəsini
qiymətləndirmək üçün [9, s.12]-də verilən müddəalardan istifadə edəcəyik:
| |
=1 – kəmiyyətlər
arasında funksional asılılıq var;
0.95
| |
1
– əlaqə çox güclüdür;
0.75
| |
0.95
–
əlaqə
güclüdür (sıxdır);
0.5
| |
0.75
– əlaqə ortadır (mülayimdir);
0.2
| |
0.5
– əlaqə zəifdir;
0
| |
0.2
– əlaqə praktiki olaraq yoxdur.
Korrelyasiya əmsalının işarəsi müsbət olanda, kəmiyyətlər bir-birinə nəzərən düz mütənasib,
mənfi olanda isə, tərs mütənasibdir.
Dostları ilə paylaş: