Microsoft Word zulu disser docx
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Empirik t əyin olunan əsas m əhdudla şdırıcıya yön əlmi ş üsul
58
8. Təşkilatın strategiyasının və inkişaf planlarının həyata keçirilməsi üçün zəruri ehtiyatlar. 9. Strategiyanın zamana görə həyata keçirilməsinin əsas mərhələləri. 11. Strateji planın maliyyə-iqtisadi qiymətləndirilməsi. Vurğulamaq lazımdır ki, strateji planlaşdımanın təhlil mərhələsinin baş məqsədi korporasiyanın güclü və zəif tərəflərinin aşkarlanmasıdır. Bu tərəflərin təhlili strateji planlaşdırma üçün impuls yaradır. Strateji planlaşdırmanın proqnoz mərhələsinin vacibliyi birmənalı deyil. Çox vaxt korporasiyanın müvafiq xidmətləri təhlil mərhələsindən sonra, strateji planın işlənilməsi mərhələsinə keçirlər. Bu düzgün deyil. Birincisi, belə yanaşmada, ayrı-ayrı mövzular üzrə proqnoz işlənmələri qaçılmazdır (məsələn, rəqabət mühiti, bazarın vəziyyəti, ortaqların davranışı, ölkədə olan ümumiqtisadi vəziyyət və s.). Qeyd etmək lazımdır ki, proqnozlaşdırmanın strateji planlaşdırmanın müstəqil mərhələsi kimi təcrid olunması, korporasiyanın ilkin vəziyyətində olan tendensiyaları nəzərə alaraq, ümumi şəkili təsəvvür etməyə imkan vermir. kincisi, müəyyən proqnozlaşdırma üsullarının istifadəsi ilə proqnoz işlənmələr imkan verirlər ki, istehsalatın genişlənməsi zamanı korporasiyanın fəaliyyətini məhdudlaşdıran amillər aşkar olunsun. Buna görə bütün proqnoz işləmələr strateji planlaşdırmanın müstəqil mərhələsi kimi ayrılmazdırlar. Eyni vaxtda strateji planlaşdırma təkcə proqnozla kifayətlənə bilməz, o hökmən strateji plana arxalanmalıdır. Proqnozsuz plan – inzibati tədbirdir, plansız proqnoz – ədəbi əsərdir. Yalnız bu iki mərhələnin cütlüyü tutarlı strateji planlaşdırmanı həyata keçirməyə imkan verər. Bü tələblərə arxalanaraq, sosial-iqtisadi proqnozlaşdırma üsullarının sistemindən istifadə etmək olar. 59
Korporasiyanın inkişafını modelləşdirmək üçün bir çox model mövcuddur. Aşağıdakı modellərdən istifadə perspektivliyi sayılır: a) istehsal funksiyası modeli. Bu model ilkin məlumat kimi resurslar həcmini və onlardan istifadə əmsallarını (elastiklik əmsalları) özündə cəmləyir. Hər resursun həcmi və onun istifadə səviyyəsi ayrıca proqnozlaşdırılır. b) dialoq modeli. Bu model mənasına görə istehsalat funksiyasının modelinə bənzəyir, amma ondan fərqli olaraq hesablamalar daha dəqiq səviyyədə olur. Burada ilkin məlumat kimi hansısa bir dövrün resurs həcmləri və nisbətləri özül kimi istifadə olunur, məsələn: yanacaq sərfi, enerji tutumu, metal tutumu, nəqliyat istifadəsi, əmək haqqının həcmi, istehsalat ilə əmək məhsuldarlığının nisbəti və s. bu modellərin tətbiqi göstərir ki, korporasiyanın ümumi inkişafının parametrləri resursların həcmindən və nisbətindən asılıdır və əksinə, resursların həcmini bilərək korporasiyanın inkişafı səviyyəsini hesablamaq olar. Bu halda artımı məhdudlaşdıran amillər aşkar olunur. Strateji plan hazırlanarkən bu amilləri aradan qaldırmaq üçün tədbirlər hesablanır. Ə
aradan qaldırılması metodu. Bu üsul korporasiyanın inkişafında yaranan tendensiyaların ekstrapolyası inkişafın məhdudlaşdırıcılarının aşarlanması və onların aradan qaldırlması üçün tədbirlərin görülməsi. Əgər təklif olunan tədbirlər ən güclü məhdudlaşdırıcını dəf etməyə imkan verirsə, ola bilər ki, meydana başqası çıxsın və onun üçün ayrı tədbirlər görülməlidir. Bu əməliyyat o vaxta qədər təkrarlanır, ta ki resursların artırılması üçün heç bir imkan qalmasın. nkişafın lazımi parametrlərini əldə etmək üçün məqsədin qoyulması üsulu. Bu üsul ondan ibarətdir ki, əsas prinsipial məqsəd qoyudur, məsələn: istehsalın artımını və rentabelliyini müəyyən dərəcədə qaldırmaq və ətraf təsirlərdən maksimal qorunmanı təmin etmək. Bu məqsədlərə uyğun inkişaf parametrləri
60
müəyyən olunur və ilkin baza parametrləri ilə müqayisə olunur. Bunun əsasında tələb olunan parametrlərə çatmaq üçün resurslar tələbatında dəyişiklklər və əsas məhdudlaşdırıcılar aşkar olunur. Bu məhdudlaşdırıcıları dəf etmək üçün lazım olan tədbirlər strateji plan həzarlanarkən nəzərdə tutulur. Nəticədə bu üsulu tətbiq edərkən proqnozlaşdırmanı dəqiqləşdirmək olar, yəni hansı vaxta iqtisadi artımın tələb olunan parametrlərinə nail olmaq olar.
hazırki vəziyyətin təhlili nəticəsində aşkar olunub ki, gələcək dövrün əsas məhdudlaşdırıcı sərmayələr ola bilər. Bu o deməkdir ki, növbəti mərhələdə, yəni korporasiyanın inkişafının strateji planının hazırlanmasında, sərmayələrin cəlb edilməsinə diqqət yetirilməlidir. Qeyd etmək lazımdır ki, bütün sadalanmış üsullar (mümkün olan başqaları kimi) resursların həcmlərinin proqnozlaşdırılmasına və istifadəsi dərəcələrinə ə saslanır. Sonradan, iqtisadi artımı məhdudlaşdıran amilləri dəf etmək üçün dəstək tədbirləri görüləcək. Bu üsullar bir-birindən başlanğıc nöqtələri və özəl göstəricilərin lokal (yerli) proqnozlarının ümumiləşdirmələri ilə fərqlənir. Bu üsulların üstünlükləri ondadır ki, hər hansı üsulda işlənən lokal proqnoz hesablamaları (resursların proqnozu, onların istifadə dərəcələri) müvafiq mütəxəssislərə tapşırıla bilər, ümumiləşdirməni isə xüsusi qrup həyata keçirər. Proqnozun çoxvariantlılığı, sonradan isə korporasiyanın fəaliyyətinin strateji planlaşdırması proqnoza daxil olan müəyyən ssenarilərlə təmin olunmalıdır. Əsasən bu, korporasiyanın işindən asılı olmayan xarici parametrlərlə bağlıdır. Belə xarici amillərə; məsələn, korporasiyanın buraxdığı məhsula olan tələbatın ölçüləri, məhsulun qiyməti, xarici sərmayədarların davranışı, mümkün vergi ya gömrük dəyişiklikləri və s. Adətən proqnozlaşdırma zamanı, üç ssenari ilə özünü doğrultmuş sadə üsuldan istifadə olunur: bədbin, nikbin və mümkün ssenarilər. Bunlara müvafiq, növbəti
Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|