Qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümləni göstərin
Yüklə 80,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 201 Qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümləni göstərin: A)Nəm-nüm etmə, ya hə söylə, ya yox B)Xeyli zəng etdim, amma düşə bilmədim C)Hərçənd Kamran kamanda yaxşı çalırdı, ancaq ustadının yanında cürət etmirdi D)Əvvəl qumlu sahil göründü, sonra dalğalanan mavi dəniz E)Qızılgül ləçəyinə oxşayan yanaqları solmuş, ancaq qara, iri gözlərinin işıltısı sönməmişdi 202
"Kim gəncliyini mənalı yaşayırsa, o qocalanda yaşanmış günləri üçün kədərlənməz" cümləsində hansı dəyişiklik edilsə, şərt budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə alınar? A)Baş cümlədən əvəzlik- qəlib çıxarılsa B)Budaq cümlədən "isə" hissəciyi çıxarılsa C)Budaq cümlədəki bağlayıcı söz, baş cümlədəki əvəzlik-qəlib çıxarılsa D)Bağlayıcı sözə "ki" ədatı artırılsa E)Əvəzlik-qəlib dəyişdirilsə 203
Yaxşı insanlara dünya bağışla, bir cürük qoz umma avəzində sən. Cümləsinin növünü göstərin.A)Sadə, geniş, həmcins üzvlü cümlə B)Tabesiz mürəkkəb cümlə C)Qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə D)Qarşılaşdırma budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Səbəb-nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə 204
Çəkmə, çəkə bilməzsən, səridir fələyin yayı. Cümlənin növünü tapın. A)Sadə, geniş, həmcins üzvlü cümlə B)Səbəb-nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə C)Səbəb budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə D)Məqsəd budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Müxtəsər cümlə 205
Saçına de, şəlalətək axmasın. Cümləsi haqqında doğru fikir hansıdır?A)Sadə tərtərkibli cümlə B)Sadə cüttərkibli cümlə C)Müxtəsər və geniş cümlələrdən ibarət tabesiz mürəkkəb cümlə D)Tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Tərzi-hərəkət budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə 206
Söz var ki, qılıncdan kəsərlidir. Mürəkkəb cümlədəki budaq cümlənin növünü göstər. A)Mübtəda B)Xəbər C)Tamamlıq D)Təyin E)Zərflik 207
Qədir Məmmədov elə oxuyurdu ki, sanki bülbül cəh-cəh vururdu. Budaq cümlənin növünü göstərin. A)Mübtəda B)Xəbər C)Təyin D)Tırzi-hərəkət E)Müqayisə 208
Kinin ağrıyır canı, Qoy çay içsin mərcanı. Budaq cümlənin növünü göstərin A)Mübtəda B)Xəbər C)Tamamlıq D)Təyin E)Zərflik 209 Söz verdim, söz adlı dəfinə verə Tək bircə ölümsüz qərinə verə. Cümlənin növünü göstərin A)Bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlə B)Səbəb budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə C)Qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə D)Məqsəd budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Səbəb-nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə 210 Bir kəndə çatmışdıq ki, hamı bizi gözləyir, bizdən əvvəl gəlmiş qonaqlar da bizə xoşgəldin etdilər. Qarışıq tipli mürəkkəb cümlədə budaq cümlənin hansı növü işlənib? A)Zaman B)Zaman, yer C)Zaman-qoşulma D)Nəticə-qoşulma E)Məqsəd 211
Anlaşıldı ki, ...... baş cümləyə budaq cümlə əlavə etsən, hansı növ budaq cümlə olar? A)Mübtəda B)Xəbər C)Tamamlıq D)Təyin E)Zaman 212
çaylar daşdı sel oldu, Taxıllar tel-tel oldu. Cümlənin növünü göstərin A)Ardıcıllıq əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə B)Səbəb- nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə C)Ardıcıl-zaman əlaqəsi D)Eyni zamanlıq əlaqəsi E)Qarşılaşdırma əlaqəsi 213 1. Azərbaycan- havası nur, suyu nur, 2. Azərbaycan- baharı nur, yayı nur 3. Azərbaycan nur gölündə yuyunur, 4. Büllurlaşıb yaddaşlarda qalmağa. 5. Belə yerdə nə var şair olmağa. Tabeli mürəkkəb cümlə hansıdır?A)1, 2 B)2, 3 C)3, 4 D)4, 5 E)2, 5 214
Azərbaycan- havası nur, suyu nur, Azərbaycan- baharı nur, yayı nur Azərbaycan nur gölündə yuyunur, Büllurlaşıb yaddaşlarda qalmağa. Belə yerdə nə var şair olmağa. Şeirdə budaq cümlənin növünü tapın.A)Səbəb li tabeli mürəkkəb cümləsi B)Məqsəd li tabeli mürəkkəb cümləsi C)Tamamlıq li tabeli mürəkkəb cümləsi D)Səbəb-məqsəd tabeli mürəkkəb cümləsi E)Təyin li tabeli mürəkkəb cümləsi 215
Yanaram eşq oduna Mənə sən naz eyləsən də. cümləsinin növünü göstərin.A)Səbəb-məqsəd əlaqəli tabeli mürəkkəb cümlə B)Ziddiyyət-qarşılaşdırma əlaqəli tabeli mürəkkəb cümlə C)Tabesiz mürəkkəb cümlə D)Sadə cümlə E)Bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlə 216
Hər kəs yüz il yaşamasa, Günah onun özündədir. Budaq cümlənin növünü göstərin.A)Şərt budaq cümləsi B)Qarşılaşdırma budaq cümləsi C)Mübtada budaq cümləsi D)Tamamlıq budaq cümləsi E)Xəbər budaq cümləsi 217 Müqayisə budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə hansı bənddədir? A)Ele oxu ki, bir də eşidək B)O elə oxudu ki, ürəyim açıldı C)Elə bax ki, dözə bilim D)Elə yadda saxlayır ki, sanki komputer kimi yaddaşa köçürür. E)Elə baxma, gözlərinə göz dəyər. 218
Duman, gəl, get bu dağlardan Qoy bağçalar bar eyləsin. Cümlənin növünü göstər.A)Cüttərkibli müxtəsər cümlə B)Təktərkibli sadə cümlə C)Zaman əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə D)Səbəb məqsəd əlaqəli bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlə E)Tabeli mürəkkəb cümlə 219
Bir uçurumdan fırtınaya tor atdım, Bu cürəti görən, duyan olmadı.. cümlənin növünü göstər.A)Cüttərkibli sadə geniş cümlə B)Qarşılaşdırma əlaqəli bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlə C)Qarşılaşdırma budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə D)Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Şəxsiz cümlə 220
O nədir ki, hər nə versən allanır. Cümləsində hansı fikir doğrudur? A)Tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə B)Mübtəda budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə C)Xəbər budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə D)Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Sadə cümlədir 221
Cümlələrdən biri tabeli mürəkkəb cümlədir. A)Yazıram, oxuya bilmirlər B)Darıxma, anacan, gələcəyəm C)Mən doğru danışıram, mənə inan D)De, gəlsin E)Oxu, adam ol 222
Nə zaman ki gəldim sizə Mail oldum ala gözə Zibiliniz çıxır dizə Külündən xəbərin yoxdur. Bənddəki cümlələr haqqında ən doğru fikirlər hansıdır?A)I-II cümlə zaman budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlədir B)I-III cümlə tabesiz mürəkkəb cümlədir C)I, II, III cümlələr bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlədir D)I-IV cümlə tabesiz mürəkkəb cümlədir E)I, II, III cümlələr həmcins zaman budaqlı tabesiz mürəkkəb cümlədir 223
Söz var, qəmdi, qəhərdi. Cümləsi haqqında doğru fikir hansıdır? A)Həmcins üzvlü sadə cümlə B)Təktərkibli sadə cümlə C)Bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlədir D)Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Cüttərkibli sadə cümlə 224 Dırnaq işarəsinin mürəkkəb adlarda işlənməsi hansı normanın pozulmasıdır? A)Leksik B)Qrammatik C)Fonetik D)Orfoqrafik E)Heç biri 225 Nümunədə hansı durğu işarəsi buraxılıb? O on beş gündən sonra Bakıya qayıtmaq əvəzinə gizlicə Moskvaya getdi.A)Bir vergül B)Iki vergül C)Vergül və tire D)Tire və defis E)Tire 226 Budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələrin hansında baş cümlədə mübtəda həmişə işlənir? A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 227
Ədəbi dilin ən ictimai üslubu hansıdır? A)Bədii B)Elmi C)Publisistik D)Məişət E)Rəsmi-işgüzar 228 Verilmiş tabeli mürəkkəb cümlənin I tərəfi nədir? Biz sahildən yenicə aralaşmışdıq ki, duman çəkilməyə başladı. A)Baş cümlə B)Yer budaq cümləsi C)Zaman budaq cümləsi D)Tamamlıq budaq cümləsi E)Təyin budaq cümləsi 229
Bu torpağa elə oğul lazımdır ki, onun qeyrətini çəksin. Budaq cümlənin növünü tap. A)Mübtəda B)Xəbər C)Tamamlıq D)Təyin E)Tərzi-hərəkət 230
Tabeli mürəkkəb cümləni tapın. A)Qış gəldi havalar istiləşdi B)Kim dərsini bilir, dərhal əlini qaldırsın C)Namiq yer göstərdi, heç kim oturmadı D)Gah külək əsir, gah da gün çıxırdı E)Qar yağır, hər tərəf ağ örpəyə bürünürdü 231 Bir oğul ki, ata sözün tutmaya, O oğulda namus, qeyrət, ar olmaz. Budaq cümlənin növünü göstərin.A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 232
Ürəyin necə istəyir, o cür də danış. Budaq cümlənin növünü göstərin. A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Tərzi-hərəkət budaq cümləsi 233 Yaxşı dosta yalan satma, Etibar əldən gedər. Budaq cümlənin növünü göstərin.A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 234
Səni danlamağa mənim haqqım çatmır. Cümləsini tabeli mürəkkəb cümləyə çevirsək, alınacaq.A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 235 Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümləni seçin. A)Su elə soyuq idi ki, adamın dişləri donurdu B)Elə qardaşım gəlmişdi ki, qapını döyüldü C)Elə yaxın olmuşduq ki, sən də gələsən D)Belə qərara gəldik ki, iclas təxirə salınsın E)Bu şərtlə gələrəm ki, sən də gələsən 236
Mən bir sönməz günəşəm ki, .... cümləsini tamamlasaq, necə cümlə yaranacaq? A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi
237 Kim ki Allahın qoyduğu yolla gedir, o dünyasını qazanmışdır. Cümləsi haqqqında verilmiş fikirlərdən düzgünləri seçin. 1. Mübtəda budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlədir. 2. Baş cümlə əvvəl gəlmişdir. 3.Baş cümlədə qarşılıq söz işlənmişdir. 4.Bağlayıcı sözlə bağlanmış mürəkkəb cümlədir. 5. Budaq cümlə mübtədasız müəyyən şəxsli cümlədir. A)1, 2, 3 B)1, 4 C)1, 3, 4 D)2, 5 E)1, 3, 5 238 Tabeli mürəkkəb cümlələrə aid fikirlərdən düzgünlərini müəyyənləşdirin. 1. Yer və kəmiyyət budaq cümlələri həmişə baş cümlədən əvvəl gəlir. 2. Və bağlayıcısı budaq cümlənin tərkibində işlənə bilər. 3. Budaq cümlə baş cümlədən sonra gələrsə, baş cümlədə qarşılıq söz ola da bilər, olmaya da bilər. 4. Məqsəd budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələrin baş cümləsinin xəbəri sərbəst sürətdə həm ismi, həm də feili xəbər ola bilər. 5. Tərkib hissələri arasında vergül həmişə işlənir. A)1, 2 B)2, 4, 5 C)1, 2, 3 D)1, 3 E)2, 3, 5 239 Yanır, qaçar, gətir, baxsın, yanaq, qopar, bilməlidir, qaça – sözlərindən neçəsi məqsəd budaq cümləsinin xəbəri ola bilməz? A)5 B)4 C)3 D)2 E)1 240 Hansı budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələrin baş cümləsində mübtəda, demək olar ki, həmişə iştirak edir? A)Mübtəda budaq cümləsi B)Xəbər budaq cümləsi C)Tamamlıq budaq cümləsi D)Təyin budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 241
Nə qədər çalışdım unudam, yenə unuda bilmədim xatirələri. Budaq cümlənin növünü müəyyənləşdirin. A)Şərt budaq cümləsi B)Qarşılaşdırma budaq cümləsi C)Tərzi- hərəkət budaq cümləsi D)Kəmiyyət budaq cümləsi E)Səbəb budaq cümləsi 242 1.Müqayisə məzmunu bildirir. 2. Budaq cümləsində bəzən müqayisə bildirən modal sözlər işlənir. Fikirlər hansı tabeli mürəkkəb cümləyə aiddir? A)Şərt budaq cümləsi B)Qarşılaşdırma budaq cümləsi C)Tərzi- hərəkət budaq cümləsi D)Kəmiyyət budaq cümləsi E)Səbəb budaq cümləsi 243 Nə məqsədlə gəlmisinizsə, açıq deyin. Cümləsində budaq cümlənin növünü tapın. A)Məqsəd budaq cümləsi B)Səbəb budaq cümləsi C)Mübtəda budaq cümləsi D)Tamamlıq budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi 244
Bundan sonra ömrümə min ömür calansa, bu xatirələr unudulmaz. Cümləsinin növünü müəyyənləşdirin. A)Şərt budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə B)Təyin budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə C)Tərzi – hərəkət budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə D)Mübtəda budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə E)Qarşılaşdırma budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə 245 Tabelilik bağlayıcılarından hansılar ilə tabeli mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri bağlandıqda, budaq cümlə demək olar ki, həmişə baş cümlədən əvvəl gəlir? 1. Səbbə bağlayıcıları 2. Şərt bağlayıcıları 3. Güzəşt bağlayıcıları 4. Aydınlaşdırma bağlayıcıları A)2, 3 B)1, 2, 3 C)2, 3, 4 D)1, 4 E)3 246 Xalqımızın bu ağır faciələri unutmaması üçündür ki, hamı kimi biz də öz təbliğatımızı bu istiqamətdə qururuq. Cümləsinin növünü müəyyənləşdirin. A)Məqsəd budaq cümləsi B)Səbəb budaq cümləsi C)Mübtəda budaq cümləsi D)Xəbər budaq cümləsi E)Şərt budaq cümləsi
247 İndi evə qayıtmaq çox gecdir.... cümləsini aşağıdakı cümlələrdən hansının budaq cümləsi kimi işlətsək, sadələşməyən mübtəda budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə yaranar? A)Belə nəticəyə gəldik ki,.... B)Anlaşıldı ki,... C)Belə xəbər çatdı ki, .... D)Təsəvvür yaranırdı ki, .... E)Hamımıza elə gəldi ki, .... 248 Hansı zaman budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlədə baş cümlə əvvəl gəlmişdir? A)O zaman mən sənə əhsən deyərəm, iradən hislərə güc gələ bilsin B)O gün ki mən səni ilk dəfə gördüm, o vaxtdan itirdim sakit həyatı C)Nə qədər mən sağam, nə qədər varam, ovunan deyildir sağalmaz yaram D)Elə ki yadıma düşürsən mənim, doluram yağmayan buludlar kimi E)Mən həmin o zamanı nəzərdə tuturam ki, ömrümüzdən hər günü xırda-xırda aparırdı
249 Əvəzlik-qəlib işlənməyən tabeli mürəkkəb cümləni seçin. A)Səni ona görə çağırmışıq ki, məsələdən xəbərdar olasan B)Iş burasında idi ki, tresdə işçi qüvvəsi çatışmırdı C)Mənə elə gəlirdi ki, o, nə isə gizlədir D)Bu da həqiqət idi ki, dostları ona da inanmırdı E)O vaxt ayağa durdum ki, səbrim daşmışdı 250 Tabeli mürəkkəb cümlələrə aid səhv fikirləri seçin. 1. Qarşılıq söz ancaq budaq cümlə baş cümləyə bağlayıcı sözlə bağlandıqda meydana çıxa bilər. 2. Əvəzlik qəlib həmişə baş cümlədə iştirak edib müstəqil cümlə üzvü kimi çıxış etməlidir. 3. Yalnız şərt budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələri heç bir halda sadələşdirmək olmur. 4. Səbəb budaq cümlələrin xəbəri feilin bütün şəkillərində olan feillərlə ifadə oluna bilər. 5. –sa şəkilçisi mübtəda, tamamlıq, zaman, şərt, yer budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələrin tərkib hissələrini bir-birinə bağlaya bilər A)2, 4, 5 B)1, 2, 3 C)2, 4 D)1, 2, 4 E)3, 5 Yüklə 80,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|