Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yoxsullu
- Nisbi yoxsulluq h
- C ədv əl 3.3.1 Az ərbaycan Respublikası üzr ə yoxsulluq s əviyy
84
növbəti 2000 ev təsərrüfatı ilə əvəz olunur. Sorğu kitabçaları vasitəsilə ev təsərrüfatlarının gəlir və xərcləri, eləcə də onların torpağa malik olmaq və ondan istifadə etmək imkanları, yaşayış şəraiti, uzunmüddətli mallarının mövcudluğu, təhsil və məşğulluq vəziyyəti ilə bağlı məlumatlar əldə edilir. Fərdin maddi rifahı, adətən, ev təsərrüfatının adambaşına gəlirləri və ya istehlak xərcləri vasitəsilə müəyyənləşdirilir. Azərbaycanda ev təsərrüfatında adambaşına istehlak xərcləri göstəricisindən istifadə olunur. Buraya nəğd formada xərclərlə yanaşı, fərdi təsərrüfatdan əldə edilən məhsulların istehlak dəyəri, habelə alınan hədiyyələrin dəyəri daxil olunsa da, işgüzar fəaliyyətlə bağlı xərclər daxil edilmir. Ölkədə yoxsulluq meyllərinin monitorinqi üçün “mütləq”, “nisbi” və “iftar” kimi üç yoxsulluq həddindən istifadə olunur. Yoxsulluğa dair rəsmi statistik göstəricilər məhz mütləq yoxsulluq həddinə əsaslanır. Mütləq yaşayış həddi minimum istehlak səbətinin dəyərinə əaslanır. Bir çox ölkələrdə minimum istehlak səbətinin dəyərini müəyyənləşdirmək üçün minimum ərzaq səbətinin dəyəri hesablanır və bundan sonra ümumi istehlak səbətində onun payı müəyyənləşdirilir. Bu zaman, yalnız ərzaq səbətinə daxil olan məhsulların dəyəri fərdi qaydada hesablanır. Azərbaycanda da bu təcrübədən istifadə edilir. Belə ki, ETT məlumatına əsasən ev təsərrüfatlarında ərzaq xərcləri ümumi istehlak xərclərinin təqribən 70 faizini təşkil etdiyindən, minimum istehlak səbəti müəyyən edilərkən minimum ərzaq dəyəri onun 70 faizi kimi götürülmüşdür. Digər 30 faiz isə, qeyri- ərzaq mallarına və xidmətlərə çəkilən xərclər üçün əlavə edilmişdir. Ölkədə orta yaşayış səviyyəsinə nisbətən yoxsul əhalini müəyyən etmək üçün nisbi yoxsulluq həddindən istifadə olunur. Nisbi yoxsulluq həddində olanlar ölkə üzrə median istehlak xərclərinin 70% -dən azına malikdirlər. Qeyd edilən median göstəricisi hər il ETT məlumatları əsasında hesablanır. 2003-cü ildən başlayaraq, əhalinin ən yoxsul təbəqəsini müəyyənləşdirmək üçün minimum ərzaq səbətinin dəyərinə əsaslanan ifrat yoxsulluq həddindən də istifadə olunur. Əslində, o, mütləq yoxsulluq həddinin daha məhdud minimum istehlak səbətinə əsaslanan digər formasıdır. Mütləq yoxsulluq həddində olduğu kimi, əhalinin
85
ə n yoxsul təbbəqəsini müəyyən etmək üçün də minimum istehlak səbətinin dəyəri müəyyən olunur,, lakın buraya qeyri- ərzaq malları və xidmətlər üzrə xərclər əlavə edilmir. Bu onunla izah edilir ki, ifrat yoxsulluq səviyyəsində yaşayan əhali özünün yalnız minimum ərzaq tələbatını ödəyə bilir. 2004-2008-ci illər ərzində ümumi proqramlar çərçivəsində həyata keçirilmiş iqtidasi siyasətin başlıca istiqamətləri gəlir əldə etmək imkanlarının artırılması üçün ə lverişli mühitin yaradılmasından, makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılmasından və infrastrukturun yaxşılaşdırılmasından ibarət olmuşdur. Son illərdə aparılan uğurlu iqtisadi siyasət nəticəsində ümumi makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanılmış, iqtisadi artımın davamlılığı təmin edilmiş, sahibkarlığın inkişafi geniş vüsət almış, xüsusilə regionlarda geniş iş yerlərinin yaradılması genişləndirilmişdir. Bütün bunlar ə halinin gəlir əldəetmə imkanlarının artmasına və onun rifahının əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasına təsirini göstərmişlər. Cədvəl 3.3.1 Azərbaycan Respublikası üzrə yoxsulluq səviyyələri (%-lə)
Mütləq yoxsulluq səviyyəsi 49,0
40,2 29,3
13,2 5,0
Nisbi yoxsulluq səviyyəsi 12,0
8,7 6,1
2,5 1,0
Ifrat yoxsulluq səviyyəsi 9,6
4,9 2,2
0,8 0,0
Son on bir il ərzində Azərbaycanda yoxsulluq 49 faizdən 5,0 faizə düşmüşdür. Ölkədə yoxsulluğun bu dövrdə azaldılmasına təsir edən əsas amiləri xüsusi qeyd edək: 1.
etmişdir. On bir il ərzində Ümumi Daxili Məhsul təxminən 5 dəfə, dövlət büdcəsi 15 dəfədən artıq artmışdır, ölkənin valyuta ehtiyatlarının həcmi 46 milyard dollardan çox təşkil etmişdir. Adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 7000 dollar səviyyəsinə çatıb, orta əmək haqqı 500 dollar, orta pensiya 200 dollar səviyyəsindədir. Aəzrbaycan iqtisadiyyatının inkişafı, ölkənin gəlir və xərclərinin səmərəli idarə edilməsi təhsil, səhiyyə və sosial infrastruktura investisiyaların Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|