Microsoft Word H?simzade Seyid Zeyn?b doc docx
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
Lakin yadda saxlamaq lazımdır ki, müəyyən müəyyən vaxt keçəndən sonra sobada mikroçatlar yarana bilər və sobanın qapısının hermetikliyi pozula da bilər. Bu hadisələr çirklənmə və mexaniki zədddələnmələrdən yarana bilər. Yəni, bu sobalar üçün mühafizənin təminatı yalnız 3-4 il təşkil edir. Bu müddətdən sonra, sobaların mühafizə keyfiyyətlərini yoxlamaq lazımdır. Bunun üçün EMŞ nəzarət labaratoriyasının işçisi dəvət olunmalıdır. Mikrodalğalı sobalarda şüalanma ilə yanaşı 50 Hs sənaye tezliyinin yaratdığı maqnit sahəsi də təsir göstərir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, mikrodalğalı soba mənzildə ən güclü maqnit sahəsi mənbəyidir. MDB ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da sənaye tezlikli maqnit sahəsinin təsiri normallaşdırılmayıb. Maqnit sahəsinin güclü təsiri əsasən xörəkləri sobada qızdırma müddətində qeydə alınır. Bu zaman maqnit sahəsinin qiymətini nəzarətdə saxlamaq məqsədəuyğun hesab olunur [ 8]. ST EMŞ bioloji təsiri üzrə SSR -də 60-70-ci illərdə aparılan tədqiqatlar ə sasən elektrik tərtibedicisinin təsirinə yönəldilmişdir. Çünki qeydə alınan ş üalanma səviyyəsində maqnit sahəsinin bioloji təsiri qeydə alınmamışdır. 70-ci illərdə əhali üçün ST elastik sahəsinə çox kəskin normativlər qəbul edilmişdir.1984-cü ildə qəbul edilmiş normativlərə uyğun olaraq elektrotəchizat obyektləri layihələndirilib və tikilib. Bütün dünyada maqnit sahəsinin insan orqanizminə təsirinin daha təhlükəli hesab olunmasına baxmayaraq keçmiş SSR məkanında maqnit sahəsinin təsiri normallaşdırılmamışdır.Elektrik ötürücü xəttlərin çəkilişində bu amil nəzərə alınmayıb. Son illərdə Amerika mütəxəssisləri tərəfindən aparılan tədqiqat nəticələrinə ə sasən müəyyən olunmuşdur ki, maqnit induksiyasının təhlükəsizlik qiyməti 0,2-0,3 mkTl arasındadır. 1984-cü ildə qəbul edilmiş sanitar normalara əsasən ST EMŞ BBS 25 kV/m qəbul edilmişdir.Belə sahədə qalma müddəti maksimum 10 dəqiqə müəyyənləşdirilmişdir. Gərginliyin qiyməti 5-dən 20kV/m-ə kimi dəyişdiyi halda,sahənin təsirinə aşağıdakı düsturla təyin olunur: T= 50 - 2 E Burada E – nəzarət aparılan zonada elektrik sahəsinin kV/m-lə qiymətlidir; T – saatla ölçülür. Ə gər təsir müddəti 0,5-dən 8 saata kimi olarsa, bu halda ES buraxıla bilən gərginlik aşağıdakı kimi hesablanır. E= 50 T+2 Təsir zonasında qalma müddəti 8 saatdan artıq olmamalıdır. Bu müddət ə rzində iş yerində elektrik sahəsinin buraxıla bilən həddi 1kV/dən böyük olmamalıdır. Aşağıdakı cədvəldə müxtəlif yerlərdə və insan məskunlaşdığı sahələrdə sənaye elektrik sahə gərginliyinin buraxıla bilən səviyyəsi göstərilmişdir. Maqnit sahəsinin təsiri üçün normativlər müəyyən olunmasa da 8 saat müddətində maqnit sahə gərginliyinin qiyməti 8 kA/m-dən çox olmamalıdır [ 16].
Cədvəl 14 . Sənaye tezlikli elektrik sahə gərginliyinin BBH,V/m Yaşayış binalarının içərisində 0,5 Yaşayış zonasının açıq ərazilərində 1 Yaşayış evlərinin kənarında (müxtəlif məsafələrdə)yaşayış məntəqələrində - bağ evlərində və digər köməkçi binalarda yaşayanlar üçün 5 Yüksək gərginlikli elektrik xəttləri və avtomobil yolları keçən ə razilər
10 Ə halinin az məskunlaşdığı ərazilər kənd təsərrüfatı əkin sahələri 15
Çətinliklə gedilən ərazilər (maşınların gedə bilmədikləri yerlər) və əhalinin gedib gəlməsi məhdudlaşdırılan xüsusi ərazilər 20
FƏS L III. Təbii və antropogen radiasiyanın insan orqanizminə təsirinin qiymətləndirilməsi və ondan mühafizə yolları. 3.1. Radiasiya təhlükəsizliyinin səbəbləri və insan orqanizminə təsirinin göstəriciləri. Radiasiya öz təbiətinə görə həyat üçün təhlükəlidir. Hətta şüalanmanın kiçik dozası belə orqanizmdə baş verə biləcək hər hansı prosesin mexanizmini (tamamilə formalaşmayan) işə sala bilər ki, nəticədə xərçəng və yaxud genetik zədələnmələr baş verə bilər. Cədvəl 10-da şüalanma nəticəsində insan orqanizminə dəyən ziyan və onun xüsusiyyətləri verilmişdir. Radiasiyanın böyük dozalarda təsir etdiyi zaman orqanizmin hüceyrələri dağılır,orqanlar zədələnir,nəticədə orqanizm sürətlə məhv olur. Böyük şüalanma dozasını tezliklə qeydə alınması o qədər çətin olmasa da, kiçik dozada şüalanma təsirlərinin qeydə alınması ,demək olar ki, həmişə böyük çətinlik yaradır. Bu bəzi hallarda ümumiyyətlə heç mümkün olmur. Əgər müayinə vaxtı hər hansı bir effekt qeydə alınıbsa, onun bilavasitə orqanizmdə kəskin zədələnmə yaratmaq üçün şüalanma dozası müəyyən səviyyədən yuxarı olmalıdır. Lakin.heç bir əsas yoxdur ki, ancaq hər hansı konkret səviyyədən yüksək səviyyədə xərçəng və yaxud genetik aparatın pozulması baş verə bilər. Bu ilk növbədə orqanizmin fərdi xüsusiyyətlərindən asılı olur. Elə orqanizmlər var ki,orada hətta nisbətən böyük şüalanmanın təsirini ləğv edə bilən reparasiya mexanizmi mövcud olur. Hal-hazırda demək olar ki, dünyanın bütün radiologiya ilə əlaqəli olan alimləri müəyyən etməyə çalışırlar ki, hansı şüalanma dozasındn etibarən ş üalanmalar riskli hesab olunmalıdır. Lakin, bir məsələ aydındır ki,şüalanma dozası nə qədər az və onun təsir effekti nə qədər gec biruzə versə faydalı informasiya bir o qədər gecikir və ya az olur. Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|