Microsoft Word Dissertasiya C. Ceferli docx
Yüklə 1,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
64
Fəsil 3: Azərbaycan Respublikasının regional inteqrasiya siyasətinin realizasiyası xüsusiyyətləri 3.1Azərbaycanın regional iqtisadi inteqrasiya prosesində mövqeyi Müasir Azərbaycan iqtisadiyyatının tədqiqatçıları belə hesab edirlər ki, sovet dönəmində və müstəqilliyin ilk illərindən həyata keçirilən iqtisadi siyasətin müxtəlif mərhələlərinin səmərəli uzlaşdırılması Azərbaycanın bölgədə və dünyada güclü dövlətlərdən birinə çevrilməsində müəyyənedici rol oynamamışdır.SSR -nin mövcudluğu dövründə Azərbaycan Respublikası beynəlxalq hüququn müstəqil subyekti olmadığından onun müstəqil xarici əlaaqələri də olmamaışdır. Lakinmüstəqilliyimizin ilk günlərindən başlayaraq bu istiqamətdə ciddi addımlar atılması zəruri hesab edilsədə bu sahədə ciddi sistemli addımlar atılmamışdır. Yalnız 90-cı illərin ortalarından başlayaraq Ulu öndər Heydər Əliyevin ardıcıl səyləri ilə digər sahələrdə olduğu kimi bu sahədə də mübət nəticələrə gətirə biləcək addımlar atılmasına başlamışdır. Müstəqilik illərində Azərbaycanın xarici iqtisadi strategiyasının əsas prioritet istiqamətlərindən biri müasir dünya təsərrüfat proseslərinə aktiv qoşulmaq, qlobal
65 geoiqtisadi məkanda baş verən yeni meyllərə adekvat şəkildə reaksiya verməkdən ibarətdir. Siyasi sistemin transformasiyası, iqtisadiyyatın əsaslarının radikal şəkildə yeniləşdirilməsi Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyasına əlverişli şərait yaratmışdır.Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanıyan hər bir dövlət iqtisadi ə məkdaşlıqla da suverenliyimizin möhkəmləndirilməsinə dəstək olduqlarını ə məllərində də təsdiqləmişlər.Azərbaycanın beynəlxalq inteqrasiya birliklərində iştirakı barədə ümumi məlumatlar Sxem 4-də verilmişdir. Regional təşkilatlarla əməkdaşlıqda ölkəmizin prioritet maraqları Şimal, Şərq və Qərb istiqamətləri üzrə olmaqla müəyyənləşdirir. Ş
Bu istiqamət üzrə əməkdaşlıq Müstəqil Dövlətlər Birliyi və Demokratiya və qtisadi nkişaf üzrə Təşkilat (GUAM) ilə ə məkdaşlığı əhatə edir.
Sxem 4
Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB)90-cı illərin əvvəllərində əsasən siyasi xarakter daşıyan və keçmiş SSR ölkələri arasında dövlətlərarası münasibətlərin qurulması məqsədini daşıyan bu əməkdaşlıq hazırda daha çox üzv ölkələr arasında iqtisadi inteqrasiyanın konkret çərçivələrinin müəyyənləşdirilməsinə yönəlmişdir. Azərbaycan Respublikası bir sıra MDB ölkələri ilə azad ticarət rejimini yaratmış,
Ə
Təşkilatı, 1993
Ə
(Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan, Moldova), 1993
66 sərbəst sərmayə üçün hüquqi baza tərtib olunmuşdur. Bununla yanaşı, MDB çərçivəsində bir sıra mühüm sənədlər tərtib olunmuşdur. Demokratiya və qtisadi nkişaf üzrə Təşkilat (GUAM)2006-cı il 23 may tarixində yaradılmışdır. Təşkilatın əsas məqsədləri olan demokratik dəyərlərin tanınması, qanun aliliyinin və insan hüquqlarının, davamlı inkişafın təmin olunması, ümumi təhlükəsizlik mühitinin yaradılması üçün Avropa inteqrasiyasının dərinləşməsi, həmçinin iqtisadi və humanitar əməkdaşlığın genişləndirilməsi müasir Azərbaycan üçün aktualdır. Bu gün GUAM çərçivəsində ən prioritet fəaliyyət istiqamətləri arasında “Ticarət və nəql etməyə yardım və azad ticarət zonasının fəaliyyəti haqqında” sənəd layihəsinin yerinə yetirilməsi hesab olunur. Bu sənədin icrasının nəticələri 2007-ci ilin 18-19 iyun tarixlərində Bakıda keçirilmiş GUAM-ın Zirvə Toplantısında müzakirə olunmuşdur. Sonucu dəfə Azərbaycan Respublikasının iştirakı ilə 2009-cu ilin 27-28 may tarixlərində Kiyevdə GUAM-ın iqtisadiyyat və ticarət üzrə 9-cu iclası keçirilmişdir. clasda GUAM-ın iqtisadiyyat və ticarət üzrə 2009-cu il üçün hazırlanmış planının həyata keçirilməsi müzakirə edilmişdir.GUAM üzv dövlətləri arasında əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması aspektləri haqqında saziş layihəsi müzakirəsi üzrə 25 yanvar 2010-cu il tarixində Kiyev şəhərində iclas keçirilmişdir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən verilən məlumata ə sasən, 2014-ci ildə Azərbaycan Respublikasının MDB dövlətləri ilə ticarət dövriyyəsinin həcmi 2921.3 mln. ABŞ dolları, o cümlədən idxalın həcmi 2083,187. mln. ABŞ dolları, ixracın həcmi 838,06 mln ABŞ dolları təşkil etmiş, xarici ticarət saldosu isə mənfi1245.1mln. ABŞ dolları olmuşdur. Qərb istiqaməti üzrə əməkdaşlıq Bu istiqamət üzrə əməkdaşlıq əsasən Avropa ttifaqı və Qara Dəniz qtisadi Ə məkdaşlıq Təşkilatıilə əməkdaşlığı əhatə edir. Avropa ttifaqı Azərbaycan ilə Avropa ttifaqı arasında hərtərəfli münasibətlərin hüquqi əsasını 22 aprel 1996-cı ildə Lüksemburq şəhərində imzalanmış “Bir tərəfdən Avropa Birliyi və onun üzvü olan dövlətlər, digər tərəfdən Azərbaycan Respublikası arasında Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi” (TƏS) təşkil edir. Yüklə 1,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|