77
· Azərikimya B– 3100 nəfər
ARDNŞ-nin 2015-ci ilin birinci rübündə 10 000 adam işə cəlb olunub ki,
bununda 93%-i azərbsycanlıdır.
ARDNŞ bir neçə şəhərdə öz nümayəndəliklərini açıb.Bu şəhərlər arasına stanbul,
Tehran, Astana, Buxarest, Frankfurt, Cenevrə, London, Vyana, Tbilisi, Kiyev
şə
hərləri aiddir.Rumıniyada ARDNŞ neft-kimya emalı kompleksi tikməyi nəzərdə
tutur.Bu
zavodda
istehsal
olunan
məhsullar
Avropa
ölkələrinə
göndəriləcək.ARDNŞ-nin Almaniya və Avstriyadakı nümayəndəlikləri Nabukko
layihəsinin reallaşdırılması istiqamrətində Avropa şirkətləri ilə əməkdaşlıq
edirlər. sveçrədə ARDNŞ-nin törəmə şirkəti olan SOCAR Trading SA 2008-ci ildə
açılmışdır.Onun əsas funksiyası Avropada Azərbaycan neftinin satışını təşkil
etməkdir.Şirkətin maliyyə fondu 5 milyon sveçrə frankıdır.
2007-ci ildə Türkiyə hökuməti ölkədə ən böyük neftayırma zavodlarından
biri olan Petkim zavodunu özəlləşdirməyə çıxarıb.Tenderin qalibi ARDNŞ,
Türkiyənin Turcas və Səudiyyə Ərəbistanının njas şirkətlərinin qurduğu
konsorsium olub. Müəssisənin özəlləşdirilməsinin dəyəri 1,6 milyard dollar olub.
Konsorsium 2015-ci ilə qədər zavodun yerləşdiyi ərazidə daha böyük gücə malik
ikinci bir neftayirma zavodu tikməyi və mövcud müəssisənin emal gücünü artırmağı
planlaşdırır.Konsorsium bu məqsədlə 10 milyard dollar xərcləməyi nəzərdə
tutur.Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti 2011-ci ilin sonunadək Ukraynada 17
yanacaqdoldurma məntəqəsi açmaq niyyətindədir.2015-ci ilə qədər isə şirkət
Rumıniyada 300 yanacaqdoldurma məntəqəsi işə salacaq.
16 noyabr 2011-ci ildə ARDNŞ Exxon Mobil şirkətinin sveç filialı olan Esso
Schweiz GmbH-ı satın alır.
ARDNŞ-nin daha bir törəmə şirkəti olan SOCAR Energy Georgia MMC 2006-cı
ildə qurulmuşdur.Şirkətin bütün fəaliyyəti Gütcüstanda həyata keçirilir.SOCAR
Energy Georgia MMC-nin əsas fəaliyyət sahəsi Gürcüstanda neftin topdan və
pərakəndə satışı, neft və neft məhsullarının, həmçinin mayeləşdirilmiş qazın ölkəyə
idxalı, neft terminalı və anbarlarının tikintisidir.Şirkət Gürcüstandakı neft satışının
72%, dizel satışının isə 61%-nə nəzarət edir, bundan başqa Kulevi neft terminalı da
78
ş
irkətin ixtiyarındadır.ARDNŞ Gürcüstana hər ay 20.000 ton neft məhsulu,
həmçinin 15.000 ton benzin idxal edir. Şirkətin indiyə kimi Gürcüstan
iqtisadiyyatına yatırdığı investisiyanın həcmi 400 milyon ABŞ dollarıdır, bundan
başqa ARDNŞ 3 il dalbadal (2008, 2009, 2010-cu illərdə) Gürcüstanda ən böyük
həcmdə vergi ödəyən şirkət olub. Təkcə 2010-cu ildə ARDNŞ Gürcüstan büdcəsinə
100 milyon ABŞ dolları miqdarında vergi ödəyib.Bundan başqa ARDNŞ
Gürcüstanda bir neçə yanacaqdoldurma məntəqəsi də açıb.Hal-hazırda Gürcüstanda
ARDNŞ-ə məxsus yanacaqdoldurma məntəqələrinin sayı 60-a çatıb.Həmçinin
2010-cu ildə əldə edilən razılaşmaya əsasən SOCAR Energy Georgia şirkəti
Gürcüstan futbol Federasiyasının baş sponsoru olmuşdur. 2011-ci ilin 12 aprel
tarixində ARDNŞ Gürcüstanda 66-cı yanacaqdoldurma məntəqəsini istifadəyə
verdi.
2015-ci ilin birinci rübündə "Azəri, "Çıraq", "Günəşli" yatağının dərin sulu
hissəsində hasilat 1 milyon bariel artmışdır.
2013-cu il üzrə
gə
lirlə
r kateqoriyalar üzrə
, milyon manat
Xam neft, xalis
25,319
Neft məhsulları, xalis
8,951
Neftkimya
1,851
Təbii qaz
1,400
Digər gəlirlər
909
Cəmi
38,433
Xam neftin satışından əldə olunan gəlirlər, xam neftin beynəlxalq bazar
qiyməti ilə dövlət tərəfindən tənzimlənən daxili qiyməti arasındakı qiymət marjası
üzrə Azərbaycan Respublikasında müvafiq vergi çıxılmaqla göstərilir. Bazar
qiyməti ilə dövlət tərəfindən tənzimlənən daxili qiymət arasındakı fərqə 30 % vergi
tətbiq edilir və vergi məbləği Dövlət Büdcəsinə köçürülür.
Son 10-15 il ərzində ölkədə karbohidrogen xammalının kəşfiyyatı və
79
hasilatı, nəqli və satışı sahəsində sürətli inkişaf fonunda onun emalının
yaxşılaşdırılması istiqamətində xüsusi dəyişikliklər müşahidə edilməmişdir. Bu
baxımdan istehsal edilən məhsulların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və çeşidinin
genişləndirilməsi məsələlərinin həll edilməsinə köklü və kompleks yanaşma zərurəti
yaranmışdır. Azərbaycan Prezidentinin tapşırığına əsasən, hal-hazırda ARDNŞ Bakı
şə
həri yaxınlığında yeni Neft-Qaz emalı və Neft-kimya Kompleksinin(NQNK)
yaradılmasına dair ilkin təkliflər işləyib hazırlayır. Sözügedən Kompleksin istismara
verilməsi ilə Bakı və Sumqayit şəhərlərində yerləşən qaz emalı, neft emalı və neft-
kimya sahələri üzrə köhnə istehsal güclərinin istismardan çıxarılması və demontajı
mümkün olacaq.
Neft-Qaz və Neft-kimya Kompleksinin aşağıdakı əsas obyektlərdən ibarət
olması nəzərdə tutulur:
-Qaz emalı zavodu
-Neft emalı zavodu
-Neft-kimya zavodu
-Enerji bloku
Yeni Neft-Qaz emalı və Neft-kimya Kompleksi layihəsinin həyata keçirilməsi
nəticəsində Azərbaycan mülki, sosial, infrastruktur və mədəniyyət təyinatlı tikinti
sahəsində nəhəng nailiyyətlərlə yanaşı, neft emalı və neft-kimya sahəsində də dərin
texniki və texnoloji irəliləyiş edəcək, çoxlu sayda ən yeni texnologiyalar əldə
edəcək, və bir çox növ məhsul və məmulatların idxalından yaxa qurtarmağa imkan
verən geniş çeşiddə yüksək keyfiyyətli məhsullar istehsal etməyə başlayacaq. Bu-
nunla yanaşı, Bakı və Sumqayıt şəhərlərində böyük sahədə ərazilərin boşaldılaraq
mülki və sosial-məişət təyinatlı istifadə edilməsi mümkün olacaq. Xüsusi əhəmiyyət
kəsb edən məqam ondan ibarətdir ki, müasir, yüksək ixtisaslı mütəxəssislərdən
ibarət yeni kadr potensialı yaranacaq, yeni iş yerləri açılacaq, əhalinin məşğulluq
strukturu keyfiyyətcə yaxşılaşacaq.
ARDNŞ-Turcas qrupunun Petkim yarlmadasında reallaşdıracağı Emal-Neft
kimyası-Enerji-Logistika inteqrasiyasının ın əhəmiyyətli halqası olan ARDNŞ-
Turcas Egey Neft Emalı Zavodu Türkiyənin tarixində bu sahəyə yönəldiləcək ən