Microsoft Word anasehife doc
Tanıdığımız və tanımadığımız Amerika
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
7
MÜŞAHİDƏLƏRİ Yaxın xarici ölkələrdən fərqli olaraq, Amerikaya səfər yol çantasını hazırlamaqdan və ya təyyarəyə bilet götürməkdən başlanmır. Amerikaya səfər viza almaqdan, daha doğrusu, viza üçün bu ölkənin səfirliyinə ərizə ilə müraciətdən başlanır. Və bu prosesin özünün alışmadığımız bir çox çətinlikləri olur ki, bu barədə söhbət açmağa dəyər. Viza almaq məqsədilə ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinə müraciət etmək üçün gərək əvvəlcədən növbəyə yazılasan. Bu faktın özü ən müxtəlif məqsədlərlə Amerikaya getmək istəyən soydaşlarımızın çoxluğundan xəbər verir. Təyin olunan vaxtda səfirliyə gəlib çoxsaylı anketləri doldurmaq, çoxlu suala cavab vermək lazım gəlir. Ən nəhayət, müsbət və ya mənfi cavabın verilməsi üçün əsas məqam konsulla söhbət sınağından keçməlisən. Viza vermək məsələsində konsul həlledici şəxs, son instansiyadır, desək, yəqin ki, səhv etmərik. Bütün sənədlərin yerli-yerində olmasına baxmayaraq, son anda konsulun «yox» kəlməsiylə bütün hazırlıqlar yarımçıq qala bilər. Görünür, 2001-ci ilin məşum 11 sentyabr hadisələrindən sonra Amerika konsullarının həmişə nədənsə şübhələnmək, yaxud nəyəsə inanmamaq «hüququ» qanuni qüvvə alıb və bunu da əsassız saymaq olmaz. Ona görə də viza məsələsində ABŞ konsulu ilə mübahisə etmək, hansısa hüquq pozuntusundan danışmaq, insan hüquqlarına dair hansısa konvensiyaya isnad etmək əbəsdir. Amerikanın təhlükəsizlik məsələsi bu ölkənin məmurları üçün bütün hüquqlardan irəlidə dayanır. Ərizə qəbul edildikdən bir neçə gün sonra konsul viza üçün müraciət edən şəxsi söhbətə (amerikalılar buna «intervyu» deyirlər) dəvət edir. Bu görüş zamanı konsul istənilən sualı verir V8 verə bilər. Təbii ki, o, daha çox səfərin məqsədi, səfərə çıxmaq istəyən şəxsin maliyyə durumu, ailə vəziyyəti, iş yeri və I, ilə maraqlanır. Və bu söhbətə əsasən bir neçə gün ərzində ya i c a r ə y ə verilir, ya da viza verilməsindən imtina barədə məktub təqdim olunur. İmtina məktubunda səbəblər göstərilir və qeyd olunan çatışmazlıq (və ya hal) aradan qaldırıldıqdan sonra yenidən müraciət etmək hüququ xatırladılır. Məlum olduğu kimi, dünyanın hər yerindən daimi yaşamaq, yaxud sadəcə gəzmək və ya işgüzar məqsədlərini reallaşdırmaq üçün Amerikaya getmək istəyənlərin sayı ilbəil artır. ABŞ hüquqşünası Ceffri Kouenin «ABŞ-a viza» adlı məlumat kitabının dünyanın 30-a yaxın ölkəsində çap edilməsi və geniş populyarlıq qazanması da bu marağın böyüklüyündən xəbər verir. Kitabda Amerikaya viza almaq proseduru barədə məlumat verilir, bu ölkənin tətbiq etdiyi vizaların xüsusiyyətləri qeyd edilir, ərizə nümunələri və s. göstərilir. Bu da təsadüfi deyil. Çünki əksər dövlətlərdən fərqli olaraq, ABŞ-a getmək hüququ verən vizanın 50-dən çox növü var. Məsələn, hökumət üzvləri, xarici ölkələrin səfirləri və onların ailə üzvləri Amerikaya getmək üçün «A-1» kateqoriyalı vizadan istifadə edirlər. Səfirlik əməkdaşları, xarici ölkə hökumətlərinin məmurları, habelə onların ailə üzvləri «A-2» kateqoriyalı vizadan yararlanırlar. «A-3» kateqoriyalı vizalar səfirlik işçilərinə xidmət edən şəxslərə verilir. ABŞ-a işgüzar səfərə gedənlər «V-1» vizasından, turistlər isə «V-2» vizasından istifadə edirlər. Tranzit sərnişinlər «S-1» vizası almalıdır. Beynəlxalq təşkilatların əməkdaşları üçün beş viza növü tətbiq edilir. Amerika İnformasiya Agentliyinin (USIA) təşkil etdiyi təhsil mübadiləsi proqramlarının iştirakçıları «J- 1», onların ailə üzvləri «J-2» vizasından yararlanırlar. Bu ölkəyə Amerika vətəndaşları ilə ailə qurmaq niyyəti ilə gedən qadın və kişilər «K-1» vizası, nikah bağlamamış belə adamların uşaqları «K-2» vizası almalıdır. NATO-nun strukturlarında çalışan nümayəndələr üçün «NATO- l»- dən başlanan yeddi cür viza tətbiq edilir. Vizanın hər bir növü Amerikaya gələn vətəndaşa bu və ya digər hüquqlar verir, bəzi hallarda isə müəyyən məhdudiyyətlər qoyur. Məsələn, təhsil mübadiləsi proqramları çərçivəsində «J-2» vizası ilə ABŞ-a gələn şəxs bu ölkədə gəlir götürmək məqsədilə hər hansı fəaliyyətlə məşğul ola bilməz. Digər viza növləri də bu və ya digər məhdudiyyət və hüquqlar nəzərdə tutur. Yəni Amerika dövləti öz ölkəsinə daxil olan vətəndaşların fəaliyyətinə bu yolla nəzarət etmək və 8 onların fəaliyyətini qanuni yolla tənzimləmək məqsədi güdür. Doğrudur, Amerikaya gedənlərin heç də hamısı bu məhdudiyyətlərə əməl etmir və bu, tamam başqa bir söhbətin mövzusudur. ABŞ-a uçmaq üçün bilet tədarükü haqqında yalnız səfirlikdə viza açılması barədə pasporta müvafiq sənəd yapışdırıldıqdan sonra düşünmək olar. Ona görə düşünmək olar deyirik ki, Amerikaya uçmaq üçün müxtəlif aviaşirkətlərin xidmətindən istifadə etmək mümkündür. Azərbaycan vətəndaşları Bakıdan Amerikaya əsasən Türkiyə, Böyük Britaniya, Almaniya, Avstriya və ya Fransa «üzərindən» uçurlar. Biz Amerikaya Bakı – Paris - Atlanta reysi ilə uçmalı olduq. Nəticədə, üç ölkənin hava limanındakı xidmət səviyyəsini müşahidə və müqayisə etmək imkanı qazandıq. Hava limanlarından birincisində, Bakı aeroportunda ciddi problemlərlə üzləşməsək də, Fransa və Amerika aeroportlarında olandan sonra anladıq ki, özümüzü daha çox öz aeroportumuzda narahat hiss eləmişik. Təbii ki, bu, hansısa məxfi və ya qadağan olunmuş yük aparmağımızla əlaqədar deyildi. Sadəcə, bizə elə gəldi ki, Bakı aeroportunda hor bir sərnişinə potensial qanun pozucusu kimi baxırlar. Mülki və qeyri-mülki forma geymiş adamlar sərnişinlərin üzünə elə ciddi baxır, onları kənardan elə süzürlər ki, adam özü-özündən şübhələnməyə başlayır. Bu baxımdan, birinci dayanacağımız olan Şarl de Qoll adına Paris hava limanındakı sadə və insani prosedurlar bizə qəribə gəldi. Bura sanki bizə yad ölkə deyildi. Amerikaya uçacağımız təyyarəyə minmək üçün gedəcəyimiz dayanacağın yerini bir neçə adamdan və bir neçə dəfə soruşmalı olduq. Çünki bura həqiqətən də nəhəng aeroportdur, necə deyərlər, nə ucu bilinir, nə bucağı. Amerikaya uçan təyyarəyə minmək üçün aeroportda şütüyən avtobuslardan birinə oturub xeyli yol getməli olduq. Sonra biletləri və əl çantamızı qeydiyyata aldırdıq. Qeydiyyatı aparan qaradərili cavan qadın bu işi gülə-gülə yerinə yetirdi və əl çantamızın ağır, yaxud yüngül olmasının fərqinə də varmadı... Atlantik okeanı üzərindən 9 saatlıq uçuşumuz bundan sonra başladı. Əvvəllər bizdə belə təsəvvür var idi ki, bu qədər uzaq məsafəyə uçan sərnişinlər üçün hansısa əlavə güzəştlər olur. Məsələn, hər şeydə rahatlıq axtaran amerikalıların 9 saat siqaretsiz keçinə bilmələrini təsəvvürə gətirmədiyimiz üçün güman edirdik ki, yəqin bu təyyarələrdə siqaret çəkməyə icazə verərlər. Gümanımız yanlış çıxdı və bütün sərnişinlər səfərin sonuna qədər bu qadağaya vicdanla əməl etdilər. Moskvadan Bakıya (və əksinə) uçan təyyarələrdə tez-tez müşahidə etdiyimiz mənzərə yaranmadı. Təyyarəyə oturarkən hər sərnişinə adyala oxşar pambıq parça (üstünə atmaq üçün) və bir də kiçik döşəkcə (kresloya uzanarkən baş altına qoymaq üçün) verirlər. Uçduğumuz təyyarə Amerikanın məşhur aviaşirkətlərindən birinə məxsus idi. Təyyarənin salonlarında yuxarıdan iri televizorlar asılmışdı və bu ekranlara vaxtaşırı uçuş barədə - təyyarənin sürəti, çöldə havanın temperaturu, qət edilmiş və mənzil başına qədər qalmış məsafə və s. barədə məlumatlar yazılır, qalan vaxtlar isə film göstərilirdi. Bundan başqa, hər bir sərnişinin qabağında - öndəki kreslonun arxasında kiçik monitor yerləşdirilmişdi. Sərnişin özünəməxsus pultla bu mini-ekranda bir neçə kateqoriyadan olan filmlər seçib baxa bilərdi. Yaxud ekranı söndürüb, «qulaqcıq» vasitəsilə müxtəlif çeşidli musiqiyə qulaq asmaq olardı. Qeyd edək ki, pultun ikinci üzü mobil telefon funksiyasını yerinə yetirirdi. Sərnişinlər kredit kartı ilə istənilən ölkəyə zəng vura bilərdilər. Qalan bütün qaydalar başqa təyyarələrdə olduğu kimiydi. Tez-tez sərnişinlərə müxtəlif içkilər, iki dəfə yemək, təzə qəzetlər təklif olunurdu. Təyyarədə hər bir sərnişinə «sərnişin kartı» deyilən blank verirdilər. Bu blankı ingilis, yaxud ispan dilində doldurmaq olardı. Sərnişin səfərinin məqsədini, Amerikada müvəqqəti (və ya daimi) qalacağı ünvanı və s. göstərməliydi. Parisdən çıxdığımız vaxtdan 9 saat sonra təyyarəmiz Amerikanın ən nəhəng aeroportlarından biri olan Atlanta hava limanında yerə endi. Aeroportda sərhəd qeydiyyatından keçməklə əlaqədar ABŞ vətəndaşları üçün bir, əcnəbilər üçün isə ayrıca növbə olur. Növbədə səbrlə gözləməlisən. Əgər aeroporta eyni vaxtda bir neçə aerobus enibsə, növbə bir saata qədər vaxt apara bilər. Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|