Microsoft Word anasehife doc
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AMERİKA HƏQİQƏTLƏRİ
- Zeydulla AĞAYEV, filologiya elmləri doktoru, professor
5 İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT..................
AMERİKA HƏQİQƏTLƏRİ Əvvəlcə bu kitabın müəllifləri haqqında. Şəhla Nağıyeva vaxtilə tələbəm olub, indi isə həmkarımdır, Azərbaycan Dillər Universitetində Böyük Britaniya və Amerika ədəbiyyatından dərs deyir. Onun həyat yoldaşı Müsəllim Həsənovu isə istedadlı jurnalist və vicdanlı qələm adamı kimi çoxdan tanıyıram. Şəhla xanım ABŞ hökumətinin maliyyələşdirdiyi Fulbrayt proqramımın qalibi kimi 2003 - cü ilin sentyabrından etibarən 6 ay ərzində ABŞ-ın Şimali Karolina ştatındakı Şərqi Karolina Universitetində elmi tədqiqat aparmış, eyni zamanda həyat yoldaşı ilə birgə Amerika həyat tərzini yaxından izləmək imkanı qazanmışdır. Onlar vətənə qayıtdıqdan sonra tanıdığımız və tanımadığımız Amerika barədə kitabı ərsəyə gətirmişlər. Azərbaycan oxucusunun maraqla qarşılayacağı bu kitab Amerika Birləşmiş Ştatları ilə əlaqədar həm bələdçilik keyfiyyətləri, həm də tarixi-xronoloji informasiya bolluğu cəhətdən diqqəti cəlb edir. Bəli, uzun illər boyu bizə okeanın o tayındakı məkr və qəzəb dünyası kimi təlqin edilən ABŞ-ın əsl demokratik siması ilə real tanışlığımız dövrü başlanmışdır və həmin tanışlığın daha da dərinləşməsi baxımından bu tipli kitablar çox əhəmiyyətlidir. Əlbəttə, iddia etmək olmaz ki, oxucunun əlində tutduğu kitab ümumən respublikamızda bu mövzuya dair ilk mənbədir. Bundan qabaq da müxtəlif yazıçı, şair və jurnalistlərin, müəyyən proqrama uyğun olaraq ABŞ-da işləmiş elm adamlarının (məsələn, professor Qəzənfər Paşayevin, tanınmış jurnalistlər Əlirza Balayevin, Elmira Axundovanın və s.) təəssüratları mətbuatda dərc edilmişdi. Bu sətirlərin müəllifi də uzaq 1990-cı ildə Amerikaya səfərinin təəssüratları altında yazdığı "Salam, sadə amerikalı" adlı silsilə məqalələrlə "Bakı" qəzetinin yeddi nömrəsində çıxış etmişdi. Lakin bu kitabı Amerika barədə əvvəlki nəşrlərdən fərqləndirən əsas əlamət onun daha artıq dərəcədə informativ xarakter daşımasıdır. Uzaq reyslərə uçan təyyarələrdəki spesifiklikdən tutmuş, Ağ evin quruluşuna qədər, ailə-məişət məsələlərindən tutmuş ABŞ dövlətinin siyasi dayaqlarına qədər... Şübhəsiz, ABŞ böyük, varlı və güclü ölkədir. Ölkə əhalisinin yaşayış səviyyəsi yüksəkdir. Bəs daxili və xarici problemləri digərlərindən heç də az olmayan ölkə bu yüksəkliyi nəyin hesabına əldə etmişdir? Bu abadlığın, ən müasir texnologiyanın arxasında hansı əməli işlər dayanır? Ş.Nağıyeva və M.Həsənov öz kitablarında haqlı olaraq daha çox bu mahiyyəti axtarırlar və kitabın sanbalını artıran əsas faktor da məhz budur. Müəlliflər ABŞ - daxili hadisələrdə müvəqqəti yaşadıqları Şimali Karolina ştatının prizmasından yanaşırlar. Qeyd etmək yerinə düşər ki, ABŞ-ın əlli ştatının hər biri özünəməxsusluğu ilə seçilsə də, ştatların əllisi də bir ümuminin tarazlığı altındadır həyat səviyyəsinin eyniyyəti Paytaxt Vaşinqtondakı yüksək həyat standartları ölkənin ən ucqar nöqtəsində də eynidir. Ona görə də, Şimali Karolinaya şamil edilən nə varsa, bütün Amerika üçün xarakterikdir.
6 Bu kitabın ən yüksək məziyyəti də müəlliflərin Amerikaya daxildən baxışıdır. ABŞ-ın dövlət atributları, siyasi təsisatları, prezidentləri haqqında xronoloji ardıcıllıqla verilmiş qısa məlumatlar isə kitabın əlavə məziyyətidir. Əlbəttə, kiçik həcmli bir kitabın hüdudlarında böyük Amerikanı ifadə etmək qeyri-mümkündür və müəlliflər də bu iddiada olmamışlar. Lakin müraciət etdikləri bütün məsələlərdə müəlliflər hər şeyi öz adı ilə adlandırır, ABŞ-ın realist portretini yaratmağa çalışırlar ki, bunu təqdir etməmək olmur.
Bu kitabın ali məktəblərimizdə "Amerikaşünaslıq" ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün çox dəyərli vəsait olacağı şübhə doğurmur. Lakin tam əminliklə demək olar ki, Amerika Birləşmiş Ştatları ilə maraqlanan hər bir oxucu da bu kitabda özü üçün nəsə dəyərli bir şey tapacaqdır.
Bu kitab bütün Amerika barədə deyil. Heç bu, bütövlükdə Amerika və amerikalılar haqqında məlumat kitabı da deyil. Çünki bütün Amerikanı görmək, yaxından tanımaq, başlıcası isə duymaq, hiss etmək üçün bir neçə aylıq ezamiyyət müddəti qətiyyən kifayət eləmir. Amerikanı tanımaq və anlamaq üçün orada illərlə yaşamaq lazımdır. Bu kitab bizim altı ay ərzində okeanaşırı ölkədə gördüklərimiz, eşitdiklərimiz və öyrəndiklərimiz barədədir. Daha doğrusu, bu kitab bizim ezamiyyət vaxtı yaşadığımız Şimali Karolina ştatının timsalında tanıdığımız Amerika barədədir. Bu ölkədə isə hər bir ştat sanki ayrıca bir dövlətdir: hər ştatın məxsusi özəllikləri, adət-ənənələri, fərqli cəhətləri var. Ona görə də bizim müşahidələrimiz, gördüklərimiz bu ölkə-də səfərdə olmuş bir başqasının təəssüratı ilə üst-üstə düşməyə də bilər. Bu ölkədə bizə qeyri-adi gələn, bizi təəccübləndirən bəzi məqamlar başqasına adi görünə bilər. Biz bu kitabda nə Amerikanı, nə də amerikalıları ideallaşdırmaq, təzədən «Amerika açmaq» istəyirik. Yəqin ki, bütün cəmiyyətlər kimi, Amerika cəmiyyətinin də naqis cəhətləri kifayət qədərdir. Yəqin ki, bütün xalqlar kimi, amerikalılar da «aydan arı, sudan duru» deyillər. Şübhəsiz, ABŞ dövlətinin həyata keçirdiyi siyasətin də yanlışlıqları çoxdur. Bütün bunlarla yanaşı, yəqin hamı etiraf edər ki, Amerika Birləşmiş Ştatları azad insanların vətənidir. İnkişafa və tərəqqiyə aparan yol isə azadlıqdan başlayır. Zənnimizcə, heç kim şübhə etməz ki, Amerika zəngin demokratik ənənələr ölkəsidir. Qanunların aliliyinə hörmətdən qaynaqlanan ənənələr ölkəsi. Amerika müxtəlif mədəniyyətlərin və dinlərin sərbəst inkişafına təminat verən dövlətdir. Amerika bütün insanlar üçün bərabər imkanlar ölkəsidir. Amerika yüksək inkişaf və ən müasir texnologiyalar diyarıdır. Bununla belə, Amerika adi ölkədir. Amma bu adilikdə qeyri-adiliklər də az deyil. Biz bu adiliklərdən və qeyri-adiliklərdən bəhs edirik. Nəticə çıxarmaq, təəccüblənmək və ya hər şeyi adi qəbul etmək oxucunun öz işidir...
Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|