Microsoft Word A. Shalala Dissertasiya docx
Yüklə 494,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
14
olan bir müəssisə, bundan məhrum olan digər müəssisələr üzərində rəqabət cəhətdən üstünlüyə sahib olacaq. Xüsusilə, tələbin sürətli inkişaf və yeni investisiya mənbəsinə və imkanlarına ehtiyac duyulan iqtisadi seqmentlərdə, bazarlara qısa zamanda hakim olma cəhətdən, bu tip sinergetikanın əhəmiyyəti daha böyük olacaq. Tələbin daha yavaş inkişaf və az aktiv iqtisadi istiqamətlərində daha az əhəmiyyətə sahib olacaq. şə başlama sinergetikası, faydalılıq baxımından iki şəkildə ortaya çıxmaqdadır. a) sinergetika, mövcud mənbələrdən faydalanma vəziyyəti mövcuddursa reallaşdırılan pul qazanclar formasında və b) köhnə fəaliyyətlərə yaxınlıq səbəbindən yeni fəaliyyətlərə tabe olaraq qazanılmış zaman şəklində ortaya çıxır. ş sinergetikası, müəssisənin iş zamanı edəcəyi xərclər və idarəni davam etdirmək üçün lazımlı kapitalla əlaqədardır. Burada, xüsusilə iki faktor əsasdır. Birincisi, müəssisənin “ölçüsü” digər bir sözlə, həcmi; kincisi isə ümumi xərclərin istehsal fəaliyyətlərinə paylanmasıdır. Müəssisənin ölçüsü, sinergiyanın faktoru olaraq xüsusilə böyük həcmdə istehsalda olan müəssisələrin vahid xərclərini azaltmaq (əgər aylıq tutum mövcuddursa); böyük həcmlərdə satın almalar mövcuddursa daha aşağı qiymətlər üçün pərakəndə satışlardan faydalanma formasında ortaya çıxır. Ümumi xərclər tələb edən bəzi xidmətlərdən yeni məhsullar üçün faydalanma imkanları mövcud ola bilər. Xüsusilə sahib olmalar halında, araşdırma ,vasitə və xərcləri, yeni məhsullar üçün, inkişaf və marketinq vasitələri kimi istifadə edilə bilər. Beləcə, sabit olan ümumi xərclərin məhsullara paylanmasında bəzi qənaətlərdə sinergiya faktoru sayəsində faydalanmaq mümkün olur. ş sinergiyası ümumiyyətlə sabit tutum və zamandan irəli gəlir. Əgər müəssisədə idarəçilər tam gün prinsipinə uyğun işləmirlərsə və onların qabiliyyətləri ilə təcrübə və məlumatları yeni fəaliyyətlər üçün istifadə edilsə yeni fəaliyyətlərə, idarəçi tapmaq problemi və xərcləri qismən də olsa öz həllini tapacaqdır. Ancaq bu tip sinergiya,
15
ə həmiyyətli ölçüdə dəyərləndiriləməsi ən çətin olanlardan birini təşkil edir. Çünki idarəçilərin boş zamanlarının müəyyən olunması sadə olmadığı kimi, qabiliyyət və təcrübələrinin yeni işə uyğunluğunu qiymətləndirmək də asan deyil . şə başlama və iş sinergiyası bir biri ilə sıx əlaqədədir. Belə ki,hər nə qədər fərqlilik olsa da ümumi qayda olaraq bu iki tip sinergiya bir-birlərini tamamlayan bir cütlük təşkil edirlər. Digər bir deyimlə, hər iki tip sinergiya növü məhsul fərqliliyi səbəbiylə və yeni fəaliyyət sahələrinin köhnə fəaliyyət sahələrinə olan oxşarlığı ilə ortaya çıxır. Primitiv olaraq sinergiyanın təsirləri üç parametr vahidinin funksiyası olaraq təyin oluna bilər. Sinergiyanın ölçülməsi, bu üç xüsusiyyətin hesablanmasını tələb edir. Bunlar; mənfəət artımı, müəssisə xərclərinin azaldılması və investisiya ehtiyaclarının salınması olaraq açıqlana bilər. Bəhs etdiyimiz parametrlər zamandan asılı olaraq dəyişir. Ancaq, bunu da qeyd etmək lazımdır ki parametrlər arasında nisbi əlaqələr qurmağa imkan təmin edən modellər mövcud deyil. Hesablamaq üçün hər əhəmiyyətli parametrin təsirini müəyyən zaman ərzində ayrı-ayrı ölçmək və stratejik bir problemin qiymətləndirilməsində istifadə etməkdən ibarətdir. Sinergiyanın araşdırmalarda əhəmiyyəti genişləndirmə, siyasəti və strategiyasında ortaya çıxır. Məhsulu fərqləndirmək qərarı verərkən ya da yeni investisiyalara yönələrkən yeni məhsullarda olduğu qədər köhnə məhsullarda da rəqiblərə nisbətən üstünlük əldə ütmeyə çalışmaq lazımdır. Müəssisə, təcrübəsinin olduğu məhsullara və bazarlara istiqamətli bir genişləmə siyasəti izlədiyi hallarda, rəqibləri üzərində istər zaman, istər xərc və istərsə də mənfəət baxımından üstünlük təmin edəcək. Qeyd etmək lazəmdır ki, sinergiyanın təsiri yalnız müəssisənin yeni başladığı istehsal sahəsində deyil, köhnə fəaliyyət sahələrində da bəzi iqtisadi halları ozü ilə birlikdə gətirməkdə və müəssisə rəqabət şəraitində gücləndirici və qabaqlayıcı bir ünsür olmaqdadır. 16
Sinergetik rəhbərliyin başlıca xüsusiyyətləri aşağıdakılardır. Sinergetik rəhbərlik, təşkilatda işin yüksək səviyyədə icrası üçün bütün istehsal amillərinin bir yerdə istifadə edilməsi və ortaq bir enerjiyə çevrilməsi deməkdir. Daha aydın ifadə etsək, təşkilatda başda rəhbərlik olmaq şərti ilə sistem, təchizat, insan vs. bütün mənbələrin təşkilat məqsədlərinə istiqamətləndirilməsi sinergetik təsir üçün lazımlıdır. Təşkilatda qrup çalışması və işçilərin idarəetmədə aktiv olaraq iştirakını təmin edən faktorlar “sinergetik təsir” in bir başqa mənbəyidir. Sinergetik rəhbərlik eyni zamanda təşkilatda funksiyalararası ünsiyyət və qarşılıqlı ə ləqələrdə də əhəmiyyətlidir. Hər hansı bir təşkilatda dizayn, istehsal, satış və araşdırma funksiyalarının bir-biri ilə yaxın əlaqə içərisində həyata keçirilməsi də “sinergetik təsir” ortaya çıxardır. Bunun nəticəsində isə təşkilatda keyfiyyət, fəaliyyət, məhsuldarlıq, gəlirlilik vs. şəkillərdə ortaya çıxır. Məsələn, bir təşkilatda çalışan mühəndis ilə istehsal, satış və marketinq proseslərində vəzifəli şəxslərin eyni qrup işi içərisində yeralması təşkilatın müvəffəqiyyətini təsir edəcək yeni fikirlər və tətbiqləri gündəmə gətirə bilər. Bunu Deming Cycle adı verilən şəkil üzərində açıqlaya bilərik. Yeni rəhbərlik fəlsəfəsinin banilərindən Edwards W. Deming, bir şirkətin müştərinin tələblərinə uyğun olaraq məhsul istehsal edə bilməsi üçün araşdırma, dizayn, istehsal və satış arasındakı davamlı qarşılıqlı əlaqələrin əhəmiyyəti olduğu demişdir. Deming'in fikirincə tək bir funksiya üzərində deyil, bütün funksiyalar üzərində dayanmaq və bu funksiyalar arasındakı qarşılıqlı ələqənin səviyyəsini artırmaq mühüm əhəmiyyət daşımaqdadır. Ümumi ştirak Rəhbərliyi, organizasyondaki bütün işçilərin işə aktiv olaraq qatıldıqları bir idarəetmə anlayışını ifadə edir. Ümumi iştirak rəhbərliyində başlıca bu ünsürlər əhəmiyyət daşımaqdadır: 1) Yerindən rəhbərlik Yüklə 494,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|