Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/63
Yekun variant
Cədvəl 10.43 Reseptorların həssaslığı
Parametr
İzahat
Dərəcə
Xarici təsirlərə
dözümlülük
Suyun altında payaların torpağa yeridilməsi və boru kəmərinin çəkilməsi və sualtı
infrastrukturun quraşdırılması zamanı növlərin müvəqqəti təsirə məruz qalması
mümkündür, lakin bu təsir qısa müddətli və məhdud olacaq. Ekoloji funksionallıq
saxlanacaq.
1
Mövcudluq
ŞD Müqavilə Sahəsində məhdud vaxt müddəti ərzində həm balıq, həm də
suitilərin olması mümkündür. Bununla belə, bu növlər tərəfindən yalnız ŞD
Müqavilə Sahəsi müstəsna şəkildə istifadə edilmir.
1
Cəmi
2
10.8.5.3 Təsirin dərəcəsi
Cədvəl 10.44-də dayaq bloku və sualtı təhlükəsizlik klapanı özülləri üçün payaların torpağa
yeridilməsinin və gəmilərin hərəkətlərinin suiti və balıqlara təsirinin xülasəsini verilir.
Cədvəl 10.44 Təsirin dərəcəsi
Hadisə
Hadisənin
miqyası
Reseptorun
həssaslığı
Təsirin dərəcəsi
Dayaq bloku və sualtı təhlükəsizlik
klapanının bünövrəsi üçün payaların
yeridilməsi
Orta
(Bioloji / Ekoloji)
aşağı
Cüzi mənfi
Sahil yaxınlığında və dənizdə boru
kəmərinin çəkilməsi
Yüksək
(Bioloji / Ekoloji)
aşağı
Orta mənfi
Sualtı infrastrukturun quraşdırılması Orta
(Bioloji / Ekoloji)
aşağı
Cüzi mənfi
Hesab olunur ki, təsirlər yuxarıdakı mövcud nəzarət tədbirlərinin həyata keçirilməsi vasitəsilə
praktiki baxımdan mümkün və zəruri olduğu qədər minimuma endirilir (Bölmə 10.81-ə istinad
edin) və əlavə heç bir təsirazaldıcı tədbir tələb olunmur.
10.9 Sahil yaxınlığı/Sahil mühitinə təsirlər
Bu bölmədə tikinti işlərindən və iki ensiz körpünün və sahil yaxınlığında boru kəmərinin
quraşdırılması işlərindən sahil yaxınlığı/sahil mühitinə mümkün təsirlər qiymətləndirilir.
10.9.1 Təsirin azaldılması
Sahil yaxınlığı/sahil mühitində təsirlərlə bağlı mövcud idarəetmə tədbirlərinə aşağıdakılar
daxildir:
ŞD2 boru kəməri dəhlizinin sahilyanı ərazidə ilkin tədqiqatı başa çatdırılmışdır;
Gəmilər və avadanlıq müntəzəm şəkildə baxışdan keçiriləcək, baxış zamanı ətraf mühit
göstəriciləri də yoxlanılacaq
13
və
Xəndək qazma avadanlığında istifadə edilən hidravlik mayelər arasında ətraf mühitə ən
az təsir edən mayenin seçilməsini təşviq edən proses təşkil edilmişdir.
13
Ətraf mühitin mühafizəsi ilə əlaqədar fəaliyyətin yoxlanmasının həcminə aşağıdakılar daxil ediləcəyi, lakin bunlarla
məhdudlaşmayacağı gözlənilir: enerjinin səmərəliliyi və dizel yanacağından istifadə, istifadə olunan dizeldə kükürdün
miqdarı, ballast suyunun idarə olunması, tullantının idarə olunması, çirkab sularının təmizləmə qurğusunun istismarı
və göyərtə suyunun idarə olunması.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/64
Yekun variant
10.9.2 Sahil
yaxınlığında boru kəmərinin çəkilməsi
10.9.2.1 Hadisənin miqyası
Təsviri
Ensiz pirs
Fəsil 5 Bölmə 5.8.3.2-də müzakirə edildiyi kimi, 4-5 m enində iki ensiz körpünün (özül hissəsi
10 m) tikintisi gözlənilir və körpü suyun dərinliyi təxminən 3 m olan ərazidə təxminən 145 m
uzanır. Bermalar qatışıq materiallardan tikiləcək və onların iki ilə yaxın bu sahədə qalması
gözlənilir, sonra isə onlar söküləcək və ərazi bərpa ediləcək.
Sahil yaxınlığında boru kəmərinin quraşdırılması işləri
Sahil yaxınlığında ŞD2 magistral boru kəmərinin və boru kəmərinin çəkilməsi üçün sahil
xəttindən suyun dərinliyi 3 metrə çatan nöqtəyə qədər ensiz pirsin hər iki yanında
ekskavatorlardan istifadə olunmaqla üç xəndək qazılması nəzərdə tutulur. Hər bir xəndəyin
dərinliyi 2,5 metr, eni isə 2 metr olacaq.
Suyun 3m - 12m dərinliyində (təxminən 7450m) hər bir xəndək (təxminən 5m enində və 2.5m
dərinliyində) frezerli torpaqsoran gəmi (CSD) ilə qazılacaq (yaxud barjda quraşdırılan
ekskavator). Üç xəndəyin birləşdirilməsi kimi alternativ variant da nəzərdən keçirilir. Bir ədəd
xəndək təxminən 34-40m enində və 2.5m dərinliyində olacaq
Qazma barjı təxminən 1000000m
3
material çıxaracaq və boru kəməri vasitəsilə onu
xəndəkdən təxminən 500m məsafəyə tökəcək. Qazılmış materialın sahədə bərabər şəkildə
paylanması üçün bu boru kəmərinin ucuna paylayıcı panton birləşdiriləcək. Belə
kənarlaşdırma üsulu dəniz dibində təpələrin yaranmasına səbəb olacaq. Bu material
sonradan CSD tərəfindən çıxarılaraq xəndəklərdəki boru kəmərlərinin üstünün doldurulması
üçün, beləliklə də dəniz dibinin mümkün qədər əvvəlki vəziyyətə qaytarılması üçün istifadə
ediləcək.
Qiymətləndirmə
Sahil yaxınlığında sahilyanı proseslərin ilkin vəziyyəti Fəsil 6 Bölmə 6.6.1-də təsvir edilmişdir.
Sahil yaxınlığındakı mühitdə boru kəmərlərinin quraşdırılması bundan əvvəlki AÇG Faza 1 və
Faza 2, eləcə də ŞD Mərhələ 1 layihələrində qəbul edilmiş (bu layihələrə aid boru kəmərləri
ŞD2 magistral boru kəmərindən 500m məsafədə quraşdırılmışdır) eyni yanaşma üsulundan
istifadə edilir. Bundan əvvəlki modelləşdirmə tədqiqatlarından və indiyə qədər olan
layihələrdən əvvəl və sonra aparılmış tədqiqatlardan bu bölmədə ensiz bermanın və sahilyanı
boru kəmərinin quraşdırılmasının qiymətləndirilməsinə dair məlumatlar alınmışdır.
Ensiz pirs
Bundan əvvəlki tədqiqatlar göstərmişdir ki, ŞD2 magistral boru kəməri dəhlizi ilə əlaqədar
sahilyanı ərazilər dinamikdir. Boru kəmərinin sahilə çıxma sahəsi cənub-şərqə yönəldiyi üçün
küləklə hərəkət edən dalğalar və əsasən, şimal-şərq istiqamətdə gizli əsən küləklərdən
yaranan cərəyanlar nəticəsində nəzərəçarpacaq profil dəyişmələri və irimiqyaslı littoral
hadisələr gözlənilir.
Sahil xəttinə perpendikulyar olan fəal sahilyanı nəqliyyat zonasından keçən 145 metr
uzunluqda ensiz körpünün və əlaqədar kessonların olması xüsusilə küləkli şəraitlərdə təbii
litoral çöküntülərin nəzərəçarpacaq dərəcədə dağılacağını göstərir. Ensiz körpülər sədd
rolunu oynayaraq, qabarma zonasında olan və qabarma zonasından kənar zonaların bir
qismində şimaldan cənuba dreyfin qarşısını səmərəli şəkildə alacaq. Bu, çöküntülərin pirsin
şərq tərəfində, eroziyanın isə sahil xətti boyunca bu strukturların qərb tərəfində çoxalmasına
gətirib çıxaracaq. Yerli təmizləmə təsirləri və yerli şəkildə zənginləşdirilmiş asılmış çöküntü