Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/44
Yekun variant
10.8.1 Təsirin azaldılması
Tikinti-quraşdırma sahələrindən soyuducu suyun dənizə axıdılmasının idarə edilməsi ilə bağlı
mövcud tədbirlərə aşağıdakılar daxildir:
Sistem
qarışdırma zonasının ucunda, yaxud qarışdırma zonası müəyyən edilmədikdə
100 metr məsafədə təyin edilmiş və normal su temperaturundan 3 dərəcədən artıq
olmayan temperatur spesifikasiyasına cavab vermək üçün nəzərdə tutulacaq; və
Neytrallaşdırıcı agentin dozasına nəzarət ediləcək və neytrallaşmanın təsirli olmasını
və tikinti-quraşdırma sahəsindən axıdılan soyuducu suyun tərkibində qalıq xlorinin 1
mq/l-dən artıq olmamasını təmin etmək üçün yoxlanacaq.
NİS əməliyyatlarından öncə keçirilən ilkin istismara sınaqları ilə əlaqədar ŞD2 magistral və
MEQ idxal boru kəmərlərindən və sualtı infrastrukturlardan atqılara mövcud nəzarət
tədbirlərinə aşağıdakılar daxildir:
Magistral
boru
kəmərinin və axın xəttinin istismar sınaqlarından əvvəl aparılan hidravlik
sınaqda istifadə edilən suya ətraf mühitdə davamlı şəkildə qalmayacaq kimyəvi
maddələr əlavə ediləcək.
Sement axıdılması ilə bağlı mövcud nəzarət tədbirlərinə aşağıdakılar daxildir:
Sementləyici kimyəvi maddələr aşağı toksikliyə malik olacaq (əvvəlcədən istifadəsinə
icazə verilmiş kimyəvi maddələrdə BK OCNS "Qızıl" və "E" kateqoriyalar və ya
ekvivalent toksiklik);
Sementin
dəniz mühitində çökərək geniş dispersiyanın qarşısını alacağı nəzərdə
tutulur; və
Dayaq bloku payalarının yerində sementlənməsi üçün istifadə edilən sementin miqdarı
işlər başlamazdan əvvəl hesablanacaq. Payaların möhkəm sementləndiyini, eyni
zamanda artıq sementin dənizə tökülməsinin minimuma endirildiyini təmin etmək üçün
lazım olan miqdarda sementdən istifadə ediləcək.
Gəmilərdən digər atılmalarla bağlı mövcud idarəetmə vasitələrinə aşağıdakılar daxildir:
Sistemin
mövcudluğundan asılı olaraq, çirkab su:
o
Sahilə daşınmaq üçün gəmidə saxlanacaq;
o
Sahilə daşınan kimi, çirkab su mövcud AGT idarəetmə planlarına və
prosedurlarına müvafiq olaraq idarə olunacaq; və ya
o
Çirkab su MARPOL 73/78 Əlavə IV standartına uyğun təmizlənəcək. Gəmilərdən
axıdılan çirkab suyu ilə çirklənmənin qarşısını alma standartları: beş günlük bioloji
oksigen tələbatı 50 mq/L-dən az, asılan bərk hissəciklər 50mq/L-dən az
(laboratoriyada) və ya 100mq/L (gəmidə) və bağırsaq çöpləri hər 100 mL-də 250
(ən ehtimal olunan say). Qalıq xlorin mümkün qədər aşağı olmalıdır.
Sistemin
mövcudluğundan asılı olaraq kambuzdan alınmış xörək tullantıları ya:
o
Konteynerlərə yığılaraq kənarlaşdırma üçün sahilə daşınır; və ya
o
Gəminin doğrayıcı qurğularına göndərilən yemək tullantılarının müvafiq MARPOL
73/78 Əlavə V standartlarına uyğun xırdalanması nəzərdə tutulur. Gəmilərdən
atılan zibillərlə çirklənmənin qarşısının alınması, atmazdan əvvəl hissəciklərin
ölçüsünün standartları.
Gəminin ballast çənləri neft və kimyəvi maddələrin ballast suyu ilə təmasa girməməsini
təmin etmək məqsədilə layihələşdirilmişdir;
Göyərtənin drenajında və yuma sularında gözlə görünən parlaq təbəqə olmaması
şərtilə dənizə töküləcək;
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/45
Yekun variant
Təchizat gəmilərində ətraf mühitlə bağlı göstəriciləri ehtiva edən amillər müntəzəm
olaraq baxışdan keçiriləcək
10
;
Payaların torpağa yeridilməsi və gəmilərin hərəkətindən yaranan sualtı səs-küy və vibrasiya
ilə əlaqədar mövcud idarəetmə tədbirlərinə aşağıdakılar daxildir:
Sualtı səs-küyün dənizdəki canlı növlərinə təsirini minimuma qədər azaltmaq üçün
paya yeridilməsi tezliyi tədricən artırılacaq;
Vibrasiyalı payavurma üsulundan istifadə etməklə örtüklü payaların və fundament
payalarının vurulmasına, dəniz növlərinə sualtı səs-küy təsirlərini azaltmaq üçün, imkan
daxilində, zərbəli payavurma qurğusundan istifadə etməzdən əvvəl başlanması
planlaşdırılır; və
Ekoloji
fəaliyyət də daxil olmaqla təchizat gəmilərinin fəaliyyəti müntəzəm olaraq
nəzərdən keçiriləcək. İş zamanı hər hansı çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün düzəliş
tədbirləri həyata keçiriləcək.
10.8.2 Tikinti-quraşdırma sahəsindən soyuducu suyun atılması
10.8.2.1 Hadisənin miqyası
Təsviri
Tikinti-quraşdırma sahəsindən soyuducu suyun dənizə axıdılması “Layihənin təsviri” adlı Fəsil
5-in 5.6.7.1 və 5.6.9. 2 bölmələrində müzakirə edilir.
Sahildə aparılan istismar sınaqları zamanı dəniz suyu üst tikililərə yanalma körpüsündə
quraşdırılmış müvəqqəti dəniz suyunu sorma sistemindən veriləcək. Dəniz suyu sisteminin 6
ay müddətə qədər təxminən 600m
3
/saat axın sürəti ilə işləməsi nəzərdə tutulacaq və bundan
əvvəlki AÇG layihələri üçün təsdiq edilmiş layihəyə oxşar olacaq.
Dəniz suyu tikinti-
quraşdırma sahəsindəki yanalma körpüsündən götürüləcək və istifadədən sonra dənizə
axıdılacaq. Götürülən və dənizə geri axıdılan dəniz suyunun temperaturunda fərq daimi
olacaq və mövsümdən asılı olmayacaq, çünki soyuducu sistemdəki enerji tələbatı sistem
istifadə edilən zaman sabit olacaq.
Müvəqqəti soyutma suyu sistemində bioloji artımı və dəniz suyu sistemində korroziyanı
azaltmaq üçün iki təmizləmə dəstindən istifadə ediləcək:
Çıxarılmış dəniz suyunda 50 f/b xlor və 5 f/b mis konsentrasiyasını müntəzəm dozalarla
verməni nəzərdə tutan yosunbasmaya qarşı xlor/mis sistemi; və
Çıxarılmış dəniz suyuna 2 mq/L konsentrasiya ilə natrium hipoxloritin vurulmasını
nəzərdə tutan davamlı doza vurma sistemi. Soyuducu suyu atmazdan əvvəl ona
neytrallaşdırıcı agent (anti-xlor) əlavə ediləcək. Neytrallaşdırıcı agentin dozasına
nəzarət ediləcək və neytrallaşmanın təsirli olmasını və qalıq xlorinin 1 mq/l-dən artıq
olmamasını təmin etmək üçün yoxlanacaq.
Qiymətləndirmə
Soyuducu su şleyfinin ətraf mühitin temperaturundan 3ºC-dən artıq olacağı məsafəni
qiymətləndirmək üçün dispersiya modeli istifadə olunmuşdur. Suyun qəbul edilməsi ilə geri
axıdılması arasındakı temperatur fərqinin 50ºC (ən pis hal) və 10ºC (tipik hal) olması ehtimal
edilməklə model hazırlanmışdır. Modelləşdirmə göstərmişdir ki, soyuducu su şleyfində ən pis
hal sayılan 50ºC temperatur fərqi axıdılma nöqtəsindən 4 m məsafədə ətraf mühitdəkindən
3ºC yüksək temperatura çatacaq. Tipik 10ºC modelləşdirmə soyuducu su şleyfinin ətraf mühit
temperaturundan 3ºC yüksək temperatura axıdılma nöqtəsindən 0,5m məsafədə çatacağı
10
Ekoloji fəaliyyətin yoxlanması işlərinin həcminə aşağıdakılar daxil olacaq, lakin onlarla məhdudlaşmayacaq:
enerjiyə qənaət və dizeldən istifadə, istifadə edilmiş dizelin kükürd tərkibi, ballast suyunun idarə edilməsi, tullantıların
idarə edilməsi, çirkab sularını təmizləmə qurğusunun işi və dəniz dibinə axıdılan suyun idarə edilməsi.