METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
c
ç
Şəkil 1.Deformasiyanı gərginlikdən asılı olaraq dəyişməsi
Xarici dartıcı yükün təsiri ilə kristalda atomlararası məsafə böyüyür və kristal qəfəsdə mü-
vazinət vəziyyəti pozulur.Bunun nəticəsində atomlar ilk müvazinət vəziyyətinə qaytarmağa çalışan
daxili qüvvələr ortaya çıxır.Kristalın vahid həcminə düşən bu qüvvənin miqdarı gərginlik adlanır.Şəkil
1a-da elastiki deformasiya OA xətti və onun davamı olan qırıq xətlə xarakterizə olunur.
Elastiki və plastiki deformasiyaların
dərin fiziki fərqləri var.Plastiki deformasiyada
kristalın bir hissəsi başqa hissəyə görə yerini dəyişir. Plastiki deformasiya dənələrin içərisində olan
fraqment və blokların xırdalanması ilə müşaiyət olunur .
METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
OA düz xəttinin maillik bucaqının
tangensi elastiklik moduluna (E) mütənasib-
dir.Elastiklik modulu
isə nisbi elastiki deformasiya nisbətinə( ) nisbətinə, yəni
bərabərdir.
Burada
-plastiki deformasiya başlanğıcına uyğun olan gərginlikdir.Deformasiyanın öçmə üsulu
nə qədər düzgün olarsa, A nöqtəsi bir o qədər aşağı düşür. Deformasiya ilə gərginlikin arasındakı düz
mütənasibliyin təmin olunmasına uyğun gələn şərti gərginliyə
mütənasiblik həddi deyilir
və
ilə
işarə edilib,
düsturu ilə təyin olunur.
Texniki ölçmələrdə nümunədə onun uzunluğunun 0,2%-i qədər qalıcı deformasiya yaradan gərginliyə
Dostları ilə paylaş: 
