MəHƏMMƏDHÜseyn şƏHRİyar seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 2,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İyirmi səkkizinci bənd
- İyirmi doqquzuncu bənd
- Otuz səkkizinci bənd
_____________Milli Kitabxana______________ Hərə bir piltə və hənadan bir qədər götürür, Öz imkanına görə yerinə pul qoyur. Toplanan məbləğ yengəyə və məşşatəyə verilir. Kənd toyunun digər mərasimi də budur ki, gəlini ata mindirib bəy evinə gətirəndə kürəkən dama çıxıb, qabaqcadan çərtilmiş almanı var gücü ilə gəlinin ayağı altına vurur ki, yerə dəyib parçalansın. Toxluq əlaməti olan almanın parçalanması onu gösətərir ki, onlar bütün ömrü boyu heç vaxt bir-birlərindən ayrılmayacaqlar. İyirmi yeddinci bənd: Kənd evlərində damın ortasında baca olur, bu da havanı dəyişmək, evə gün və işıq salmaq, həm də təndirin tüstüsünü xaric etmək üçündür. Bunlardan əlavə bir sıra digər işlər də bu bacaların vasitəsilə görülür ki, mən "Gecənin əfsanəsi" adlı şerimdə bu haqda geniş danışmışam. O cümlədən adaxlıbazlıq işində bu bacaların mühüm rolu vardır. Bir də ki, Novruz bayramı gecələri şal sallamaq mərasimi bu bacalar vasitəsilə aşağıda izah etdiyimiz kimi həyata keçirilir. İlin axır çərşənbəsindən sonra kəndin gəncləri və uşaqları özlərini tanıtdırmadan axşamçağı (şər qarışanda) "damlara gedib bayrmalıq tələb edirik" deyə, öz əlvan şallarını həmin bacalardan içəri sallayırlar. Ev sahibi öz zənni sayəsində şal sahibinin kim olduğunu güman edib, onun şəxsiyyətinə görə şalının ucuna bayramlıq bağlayır. O vaxtın bayramlığı güllü yun corablar, ipək dəsmallar, dodaq sazı, şirni xoruz, boyanmış yumurta, noğul, kişmiş, şirni və bu kimi şeylərdən ibarət idi. Bu həm də bayramda uşaqları, xüsusən, yoxsul uşaqlarını sevindirməkdən, qəlblərini almaqdan ötrü, kənd bayramının, el şənliyinin ən fərəhli və təntənəli mərasimlərindən biri idi.
bayram mərasimində iştirak etməməliydik, ancaq mən uşaq idim, başım çıxmırdı, şıltaqlıq edib, dava-dalaşla bir şal alıb, qonşumuz Qulam xalaoğlugilə qaçdım, dama çıxıb bacadan şalı salladım. Qulam xalaoğlunun anası rəhmətlik Fatma xala dərhal şalın mənimki olduğunu bilib, mərhum Xanım nənəmi yada salıb, ağlaya- ağlaya şalına bir cüt corab bağladı. Hələ də mələklərdən gözəl o kəndli qadının ilahi siması mənim gözlərim önündə unudulmaz bir lövhə kimi canlanır.
Heydərbaba dağının ətəyində gözəl və səfalı bir bağçası var idi. Mənə və yoldaşlarıma istədiyimiz vaxt oraya getməyə icazə və hər cür azadlıq vermişdi.
_____________Milli Kitabxana______________ Otuz birinci bənd: Azərbaycanda bir ənənə olaraq il axır çərşənbə gecəsi su üzərindən atılıb bu sözləri oxuyurlar: Baxtım mənim, səid baxtım, bərəkəllah, Ağ əllərə həna yaxdım, bərəkəllah, Atılmatıl çərşənbə, Baxtım açıl, çərşənbə! Tehranda isə su əvəzinə od üzərindən atlanıb, başqa bir şeir oxuyurlar... Otuz dördüncü bənd: Kənd uşaqlarının əyləncələrindən biri də budur ki, axşamçağı naxır və sürü çöldən kəndə gələndə qoduqları naxırdan ayırıb geridə saxlayırlar. Naxır müəyyən bir məsafə uzaqlaşanda, onları minib çapırdılar; çavuşları yamsılayaraq hay-küy salıb oxuyurdular. Bəzən də heyvan sahibləri hadisədən xəbərdar olub etiraz edirdilər. Mühakimə başlanardı. Onda uşaqlar özlərini müdafiə etməli olardılar. Otuz yeddinci bənd: Şüca xalaoğlu - igid və gözəl bir gənc idi. Bakı şəhərindən qayıdanda özü ilə çoxlu gözəl sovqatlar getirmişdi. Göyçək nişanlısı ilə toy etmək istəyirdi. Yaxşı da qarmon çalardı. Hər gün ikindi çağı damda büsat qurardı. Samovarı qaynardı, kəndin gənclərini başına toplayıb, deyib-gülərdi. Təəssüf ki, tale onun həyatını bir faciəli kinoya çevirdi. Bədbəxt, toy ərəfəsində yatalaq xəstəliyi tutub öldü. Otuz səkkizinci bənd: Nənəqız və Rəxşəndə - mənim qohumlarımdan və uşaqlıq yoldaşlarımdan idilər. Otuz doqquzuncu bənd: Novruz bayramı qabağı soyuqlar ötüb hava bir az qızışmağa başlayanda uşaqlar "qar gülləsi" oyunun oynamağa başlayırlar, gənclər də qar üstə kürəklə sürüşürdülər. Bunu bir nüv kəndin xizək idmanı adlandırmaq olar; o, xeyli məharət, bacarıq ve çeviklik tələb edir. Həm də oturub züyüldüyünə görə xizək oyunundan daha maraqlı və rahatdır.
nazik bir çubuq vasitəsilə kənd qadınları onu fırladıb, dizləri üzərində topladıqlan ağ yunu və ya pambığı əyiririlər. Bu bəndə buludlara bürünmüş günəş o teşiyə bənzədilmişdir. _____________Milli Kitabxana______________ Qırx birinci bənd: Qış günləri səhər tezdən bibim təndiri yandırıb, ev-eşiyi yığışdırıb, səhmana salıb, yenidən kürsünü qurardı. Bunun üçün qabaqcadan evdəkilərin kürsünün altından çıxıb başqa yerə getmələri tələb olunurdu. Ancaq bu yerdəyişmə biz tənbəllərin xeyrinə deyildi. Xüsusən bibimin qoca əri heç vəchlə isti kürsünün altından çıxıb yerini dəyişmək istəməzdi. Bacardığı qədər bu yan-o yan edərdi, yubandırardı. Həm də bibimdən qorxduğu üçün bir növ ehtiyatla onunla danışardı. Bibimin hirsli-hirsli dişlərini qıcaması, onların arasında gedən mübahisə və danışıqlar, doğrudan da bizim üçün çox maraqlı olardı. Qırx üçüncü bənd: Vərzəğan - o vaxtlar meyvəsi bol olan bir kəndin adıdır. Oradan ətraf kəndələrə çoxlu meyvə aparılıb satılardı. Vərzəğandan gələn armudsatanların səsi uşaqların ruhunu oxşayardı. Müamilə də nəqd yox, əmtəə ilə olardı, hər kəs bir ovuc arpa-buğda verib, bir qədər armud alardı. Qırx dördüncü bənd: Mirzə Tağt Bağırzadə - mənim bibim oğlu idi. Bir gecə onunla çaya gedib, aya baxdıq. Ay suda qərq olan bir adam kimi sanki qol-ayaq çalırdı. Təzəcə mənim şairlik zövqüm ilhama gəlmişdi ki, birdən çayın o tayında bir cüt şölə yanar çıraq kimi diqqətimizi cəlb etdi. Eyvay, qurddur, deyə qayıdıb qaçdıq, yol baş-yuxarı idi, birtəhər oranı dırmaşdıq, elə qorxmuşduq ki, artıq mənim ayaqlarım getmirdi. Yeriyə bilmirdim, çox zəhmətlə, saralıb əsə-əsə evə gəlib çıxdım. O gecə hələ yorğan altında da uzun müddət özümə gəlməmişdim.
kişidir. Mənim yadımda olan son 45 ildə məktəb açıb, tədris işi ilə məşğul olub, camaatın dadına çatmışdır. İndi də mahal əhli ona müraciət edir, ondan məsləhət alır. Hazırda bir çox şöhrətli adamlar vaxtilə onun tələbələri olmuşlar. Çoxlrı öz inkişaflarında ona borcludurlar. Kimsədən kömək gözləməz, son dərəcə izzəti- nəfslə, azadəliklə yaşayır. Kiçicik tarlasından əldə etdiyi məhsul onun yeganə gəlir mənbəyidir. Həyatmın bütün illərini ya öz tarlasında çalışıb, ailəsi üçün ruzi əldə etməklə, ya da ki, kənd uşaqlarını başına toplayıb, məktəbdə tədris işi ilə məşğuldur. Məktəblilərdən muzd və əmək haqqı almaz.
Yüklə 2,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|