Mavzu: Mamlakat iqtisodiyotida ishlab chiqarishning o’rni Krish i-bob. Iqtisodiy resurslar va ularning turlari

Moliyaviy foyda 
— firmaning yalpi daromadi (tushumi) bilan aniq 
xarajatlar o ‘rtasidagi farqqa tengdir. 
Iqtisodiy foyda— 
bu firmaning yalpi daromadi (tushumi) bilan barcha (aniq 
va zimmaga tushgan) xarajatlar o‘rtasidagi farqdir. 
Normal foyda 
— bu firma egasi tomonidan ishlab chiqarishga ketkazgan 
zimmaga tushgan xarajatlariga teng bo‘lgan foydadir (masalan, tadbirkor ishlab 
chiqarishga 1 mln. so‘m kiritib 8 foiz foyda olsin, agar u shu summa uchun bank 
foiz stavkasi 8 foizga teng bo‘lsa, tadbirkor tomonidan olingan foyda normal foyda 
boMadi). Firma xarajatlarini doimiy va o ‘zgaruvchan xarajatlarga bo‘lish 
mumkin: Ba’zi ishlab chiqarish omillari firma tom onidan:
• doimiy: 
• ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmagan holda o‘z faoliyatini to 
‘xtatishdan q at’iy nazar to ‘lanadigan (ijara to ‘lovi, bank krediti bo'yicha 
to‘lovlar, sug‘urta komm unal xizmat to ‘lovlari, amortizatsiya ajratmalari). 
Ishlab chiqarilgan mahsulot hajmining o ‘zgarishiga bog‘liq bo‘lmagan 
harajatlar doimiy xarajatlar deyiladi. 
Hajmi ishlab chiqarish hajmi o ‘zgarib borishi bilan bog‘liq xarajatlar, ya’ni 
xodimlarga to ‘lanadigan ish haqi, xom ashyo, materiallar, yonilg‘i (aylanma 
kapital) uchun sarflangan xarajatlar firmaning o'zgaruvchan xarajatlari deyiladi. 
Xarajatlarning doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlarga bo‘linishi korxona 
yopilishi yoki u zarar bilan ishlayotgan holda bankrot deb e’lon qilinishi haqida 
qaror qabul qilish uchun zarur. 
Ishlab chiqaruvchi mahsulot birligiga to ‘g‘ri keluvchi xarajatlar o'rtacha 
xarajatlar deyiladi. 

---

II-bob. Tadbirkorlik faoliyati
Kichik va o ‘rta biznesni tashkil etish 
Reja: 
1.Xususiy tadbirkorlik 
2.
Kichik biznes va tadbirkorlikning iqtisodiyotda tutgan o’rni 
3.
Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari. Davlat 
tomonidan qo‘llab quwatlash chora-tadbirlari