43
versin. "Amma mənim kostyumum idmançının əyninə
olacaqmı?.."
Lakin birdən tavanın altından hansısa səs onu
fikirdən ayırdı. Elə təsəvvür yarandı ki, o səs mikrofondan
gəlir:
– Narahat olmayın... Sən də, Maksimka, çox götür-
qoy eləmə! Mən sizə burdan çıxmaqda kömək edəcəyəm.
Lakin əvvəlcə üç tapmacanı tapmaq lazımdı!
Səs Maksimkaya çox tanış gəlirdi. Amma onun
bütün fikri-zikri tapmacada idi.
– Hə, qulaq asın: o nədir ki, yekəqarın və qaradır,
suda üzür...
– Bu ki qayıqdır!- oğlan sevindi. Maksimka səsin
onu sınadığına fikir vermədi. Əsas məsələ düzgün cavab
vermək idi.
–
İkinci tapmaca: Arabasız qoşqu, qumsuz yol, fit
verərək gedir, ölümün üzünə baxır.
Maksimka tavanın altından gələn səsin Lekarın
səsinə bənzədiyini zənn etdi.
– Maksmka, tapmaca barədə fikirləş, mən Lekar
deyiləm! – deyə naməlum səs onun fikrini oxudu.-Lakin
biz sənin tanışınla yaxınıq. Hər ikimiz Aleksandr Karloviç
Yelskinin dövründə bu səhifədə peyda olmuşuq. Mənm
adım Balıqçıdır. Artıq iki yüz ildən çoxdur ki, mən bu
çayın mühafizə xidmətində çalışıram. Adamlara
məsləhətlər verirəm, deyirəm ki, təbiətlə necə harmoniya
yaratmaq lazımdır, onunla birgə necə yaşamaq lazımdır.
Doğrudur, indi tez-tez balıqlara və çayın özünə müraciət
edirəm, deyirəm ki, adamlarla necə birlikdə yaşamaq
lazımdır, yaxud onlardan nə zaman və hansı məqamda can
qurtarmaq olar... Bax belə... Hə, qardaşım, di tez ol,
tapmacanı tap...
44
– Təkərsiz, qoşqusuz araba- qayıq deməkdir...
Qumsuz yol- çay... Vıyıltıyla, fitlə qovmaq-avar çəkmək
deməkdir... Deməli, tapmacanın cavabı- qayıqda avar
çəkib üzmək deməkdir.
– Əhsən, oğlan! Görürəm, şəhərli olsan da, həyatı,
təbiəti bilirsən. Üçüncü tapmacanı da tapsan, qayıqçıyla
bərabər dərhal sahildə olacaqsan! Amma məkiki mənə
saxlayın! Ona baxmaq istəyirəm! O, mənim gücümü
artırar. Əgər adamlar keçmişə hörmətlə yanaşırlarsa,
deməli, heç də hər şey itməyib...Tapmacanı dinlə... Kimsə
gəldi, nəsə götürdü, getdim axtarmağa, izi-tozunu da
görmədim...
– Bunu da bilirəm, – deyə Maksimka sevincindən
qışqırdı. – İnsan və qayıq...
Oğlan istədi yenə nəsə desin. Lakin birdən otaq
fırlanmağa başladı. Görünür, tapmacanın cavabları öz sirli
işini görmüşdü... Qayıqçıyla Maksimka bir-birinə
sarıldı...Bir də ayılıb gördülər ki, sahildədirlər. Günəşin
zərrin şüaları çəmənlikləri oxşayır, gül-çiçəyin üzünə
qonub oynaşırdı. Maksim söyüdlüyün arxasında sığınacaq
yerini tapdı, dərhal əynini dəyişdi. Və Sobolla birlikdə
jurnalistlərin yanına qaçdı. Orda isə adamlar daha da
çoxalmışdı. Televiziyadan da gəlmişdilər. Bundan başqa
bir maşının üstündə iri hərflərlə bu sözlər yazılmışdı: "Su
ehtiyatlarının mühafizəsi Baş departamenti!". Qamətli,
ağsaç bir kişi bir qrup jurnalistə müsahibə verirdi.
– ...Artıq qərar qəbul edilib: Ptiç çayının suyu
dayandırılacaq! Təxminən on dəqiqədən sonra hadisə baş
verdiyi hövzənin yuxarı sahələrindəki bütün su qapıları
bağlanacaq. Və bir neçə saat sonra isə idmançının itkin
düşdüyü yer dəqiq müəyyən olunacaq, konkret axtarış
işləri həyata keçiriləcək... İnanırıq ki, hər şey yaxşı
qurtaracaq.
45
– Axı mən tapılmışam! – deyə arxadan Sobolun səsi
gəldi və o, jurnalistlərə yaxınlaşdı.
Gərək bu səhnəni gözünlə görəsən! Bütün mikrafon
və kameralar, fotoaparatlar sanki öz sahiblərindən də
qabaq dərhal dönüb idmançıya tuşlandı. Maksimka isə
xilasetmə əməliyyatının rəhbərinə sarı yürüdü. Rəhbər isə
özünü vacib şəxs kimi göstərməyə çalışırdı, lakin ona
xüsusi maraq belə göstərilmədi. Axı kimsə dərhal
bildirməliydi ki, çaya toxunmaq olmaz!.. Hündürboy,
qaşqabaqlı rəis, Dudiçətrafı bütün kəndlərdə gözlənilən
reportajların rəhbəri dərhal əl telefonunun düymələrini
basdı və mikrafona qızğın səsiylə qışqırdı:
– Təcili bütün işləri dayandırın! Çaya toxumağı
qadağan edirəm! Biz artıq idmançını xilas etmişik!..
Xilasetmə əməliyyatı uğurla keçdi! Tezliklə siz onu
televiziya ekranlarından görəcəksiniz! Sobol sağ və
salamatdır!.. Rəhbərliyin tapşırığı yerinə yetirldi!
Maksimka bəxtiyar-bəxtiyar gülürdü. Hə fərqi var -
Sobolun və Ptiç çayının əsas xilaskarı kim olub! Əsas
vacib şey başqadır- doğurdan da hər şey uğurla bitdi, çox
gözəl şəkildə!
Sonda bir neçə söz
...Sonrası necə oldu və Maksim Minski evə hansı
fikirlərlə qayıtdı? Bütün bunlar barədə siz o biri nağıldan
biləcəksiniz. Lakin bir şeyi dərhal nəzərinizə çatdırmaq
istəyirəm: sizi yenə bizim baş qəhrəmanla birgə səyahətlər
gözləyir. Həm də təkcə Belarusa yox. Lakin sizə
deməliyəm ki, bizim ölkəyə səyahət, Minsk vilayətində
macəra axtarmaq, yaxud da Vitebsk gölü ətrafı rayonlarda,
Slonimdə, ya da Brestin Polesyasında sərgüzəştlər
46
axtarmaq heç də maraqsız məşğuliyyət deyil; bu, bəlkə də
Amerikanı kəşf eləməkdən, ya da Hindistanla tanışlıqdan
daha maraqlıdır...
Bilici Babanın söylədikləri
Merejka- balıq tutmaq üçün ləvazimat; dar girişləri olan
konus şəklində söyüd çubuqlarından toxunan balıqçı
torudur. Merejkaya tor da deyirlər.
Kriqa-balıqçılıq şəbəkəsidir. İki tir və şüvüldən ibarət olur,
ona "baba" da deyirlər. Ona qalın iplərdən ibarət şəbəkə
pərçim edilir. Tirlərin ucları elə birləşdirilir ki, hər hansı
bucaq yarada bilirlər. Balığı kriqlə üç nəfər tutur. İkisi
tirlərin ucundan yapışır, şəbəkəni dartır, üçüncü şəxs isə
şüvülün köməyi ilə şəbəkəni suyun dibinə basır. Ovu
yoxlamaq üçün tirləri birgə bururlar və kriqanı suyun
üzünə qaldırırlar.
Tor- balıq tutmaq üçün şəbəkə. Adətən bu konusşəkilli asan
idarə olunan çıxıntılı ləvazimatı suya salanda balıqlar
ona tərəf gəlir. Bu torlarla bir nəfər də balıq tuta bilər,
köməkçilərə ehtiyac olmur.
Klomlya-ənənəvi belarus balıq tutan cihazı, üç tini olan
prizma şəklindədir, torla örtülür, bir tini isə açıq qalır.
Karkas üstündə söyüd çubuqlarından düzəldilir. Klomlya
vasitəsilə iki nəfər balıq tuturdu. Onu suya salır və
balıqlar onun içinə doluşurdular.
Dostları ilə paylaş: |