Magistratura məRKƏZİ” Əlyazması hüququnda
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
71 yetirməlidirlər. İkinci qrup ölkələri isə yalnız hər il atmosferə buraxdıqları və istixana effekti yaradan qazların miqdarı barədə təşkilata hesabat verməlidirlər. Eyni zamanda, inkişaf etməkdə olan ölkələr inkişaf etmiş ölkələrə öz öhdəliklərini yerinə yetirməkdə kömək etməlidirlər. - 2012-ci ilədək istixana effekti yaradan qazların, xüsusilə karbon qazının miqdarı protokola qoşulmuş, dünyanın sənaye cəhətdən güclü inkişaf etmiş 38 ölkəsi tərəfindən hər il ümumilikdə 5% azaldılaraq 1990-cı il qeydə alınan səviyyədən aşağı səviyyəyə çatdırılacaq. Bu göstərici İslandiyada 10%, Aİ ölkələrində 8%, Avstraliyada 7%, Yaponiyada isə 6% olacaq. - İstixana effekti yaradan qazları atılmaları üçün kvotalar nəzərdə tutur, yəni protokolu imzalamış ölkənin hər biri atmosferə yalnız müəyyən miqdara qədər istixana qazı atacağını öhdəsinə götürür. Kvota həddini keçməyə məcbur olan ölkələr və ya şirkətlər atılmaları kvotada göstərildiyindən az olan ölkələrdən və yaxud şirkətlərdən atmosferə əlavə atılmalar üçün pulla icazə ala bilərdilər. - Nəqliyyatda bioyanacaqdan istifadə olunacaq. - Sənayedə və məişətdə tullantıların məhv edilməsi qaydaları ətraf mühitin qorunması prinsipləri əsasında qurulacaq. - Atmosferə atılan metan və karbondioksidin miqdarının azaldılması üçün alternativ enerji mənbələrinədən istifadə olunacaq. - Daha çox təbiətə zərər verən yanacaqdan istifadə edən şəxslər və müəssisələrində istehsal zamanı atmosferdə normadan çox karbon qazının artmasına səbəb olan rəhbərlərdən daha çox miqdarda vergi alınacaq. - Öhdəliklərin yerinə yetirilməsində Kioto Protokolunun üç çevik mexanizmi (Karbon ticarəti, Birgə həyata keçirmə və Təmiz inkişaf mexanizmi) yardımçı rolunu oynayacaq. 72 - Qaydalara əməl etməyən ölkələr sənəddə nəzərdə tutulmuş fərdi azaltma hədəflərinə daha 30% əlavə olunması ilə cəzalandırılacaq. 78 Protokolun müddəti 2012-ci ilədək nəzərdə tutulsa da, AB-nin 28 üzvü, Avstraliya, Belarusiya, İslandiya, Qazaxıstan, Lixtenşteyn, Ukrayna kimi ölkələr məcburi öhdəliklərini yerinə yetirmədi. Belə olduğu halda, 2012-ci ildə protokola “Doha düzəlişi” adlı düzəliş əlavə olundu. Düzəlişə əsasən protokolun müddəti daha 5 il uzadıldı. Nəticədə birinci mərhələdə öhdəliyini tamamilə yerinə yetirmiş Yaponiya, Yeni Zelandiya, Rusiya ikinci mərhələdə iştirak etmək istəmədilər. Kanada isə ümumiyyətlə protokoldan çıxdığını bildirdi. 2014-cü ildə Limada keçirilmiş görüşdə isə atmosferdə karbondioksidin yaranmasına səbəb olan bütün səbəbkarlar protokola qoşulmağa çağırıldı. ABŞ, Çin, Hindistan açıq şəkildə protokola qoşulmayacaqlarını bildirdilər. 79 Azərbaycan Respublikası isə 1995-ci ildə BMT-nin “İqlim dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası”-nı ratifikasiya etmiş, 2000-ci ildə Konvensiyaya əlavə olunan “Kioto protokolu”-nu imzalamışdır. Konvensiyadan irəli gələn öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün “Azərbaycan Respublikası tərəfindən 1995-ci il yanvarın 10-da təsdiq edilmiş Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına uyğun Azərbaycan Respublikasının qəbul etdiyi öhdəliklərin yerinə yetirilməsinin təmin edilməsinə dair tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1997-ci il 30 aprel tarixli 560 nömrəli Sərəncamı ilə İqlim Dəyişmələri üzrə Dövlət Komissiyası yaradılmışdır. Konvensiyanın tərəfi kimi Azərbaycan iqlim dəyişmələrinin gözlənilən təsirinin azaldılmasına yönəlmiş milli və regional proqramların hazırlanması, həyata keçirilməsi və nəşr etdirilərək ictimaiyyətə çatdırılması kimi öhdəliklər götürmüşdür. Konvensiyanın şərtlərinə uyğun olaraq, 1998-99-cu illərdə “İqlim dəyişmələri üzrə birinci milli məlumatlar layihəsi”-nin I mərhələsi, 2000-ci ildə isə II mərhələsi 78 “ Kyoto Protokol”, Chapter II- IV http://unfccc.int/resource/docs/publications/08_unfccc_kp_ref_manual.pdf, (Son baxılma tarixi:20.02.2014) 79 Kyoto Protokol”, Chapter VI (Son baxılma tarixi:20.02.2014) 73 yerinə yetirilmişdir. Layihənin I mərhələsi çərçivəsində Respublika ərazisində müasir iqlim dəyişmələrinin tendensiyası müəyyən edilmiş, gözlənilən iqlim dəyişmələrinin ssenariləri (5 ssenari) hazırlanmışdır. Eyni zamanda, iqlim dəyişikliklərinin neqativ təsirləri nəticəsində baş verə biləcək itkilərin azaldılması üçün milli adaptasiya planı, qlobal istiləşməyə səbəb olan parnik qazlarının milli kadastrı, parnik qazlarının tullantılarının azaldılmasına dair milli fəaliyyət planı hazırlanması bu sahədə görülən digər tədbirlər idi. Layihənin II mərhələsində Azərbaycan Respublikasında parnik qazlarının azaldılması üçün texnologiyalara milli tələbat müəyyənləşdirilmiş, iqlim üzərində sistematik müşahidələrin hazırkı vəziyyəti və potensialı qiymətləndirilmişdir. İqlim dəyişmələri üzrə milli səviyyədə aşağıdakı strateji vəzifələrin yerinə yetirilməsi zəruridir: - İstilik effekti yaradan qazların tullantılarının statistik hesabatı, qiymətləndirilməsi, mənbələri və toplayıcıları haqqında məlumatların analitik-informasiya sistemlərinin yaradılması; - Dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsi üçün iqtisadiyyata və təbii ekosistemlərə iqlimin təhlükəli təsirləri barədə məlumatların toplanması, təhlili və ümumiləşdirilməsi üzrə dövlət informasiya sisteminin yaradılması; - İqlim dəyişmələrinin əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsi və müvafiq adaptasiya tədbirlərinin işlənib hazırlanması; - Günəş, külək və bioqazdan istilik və elektrik enerjisi alınması imkanı verən ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyaların Azərbaycana gətirilməsinin stimullaşdırılması; - Ozondağıdıcı maddələrdən istifadə olunmasının tədricən aradan qaldırılmasının başa çatdırılması. - Alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin tətbiqi. 80 “Kioto Protokolu”-nun müddəalarının yerinə yetirilməsi istiqamətində Azərbaycan höküməti tərəfindən aşağıdakı işlər görülmüşdür: 80 Gənclərin fəaliyyət qrupları üçün “Ətraf mühit məsələləri barədə məlumatlandırma” və “Ətraf mühit və ekoloji layihələrin hazırlanması” mövzusunda təlim materialı Bakı-2012, səh [ 8 ] Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|