Landshaftshunoslik asoslari

* Namangan Davlat Universiteti
* K.Boymirzaev

---

5 
KIRISH 
Gergrafiya mutaxassisligi geografiya fanlari bakalavri tayyorlash uquv rejasiga muvofik 
respublikamiz universitetlarida landshaftshunoslik asoslari kursi ukitilmokda. Bu kurs kup kirra 
universitet ta`limi berishning asosiy tamoyillariga kup jixatdan mos keladi. Landshaftshunoslik 
metodologiyasini ilmiy-nazariy tomonlarini egallab olish nafakat tabiiy geografiya, balki u bilan 
bir katorda sotsial-iktisodiy geografiya va boshka kupgina xususiy geofafik fanlar bajaradngai 
ilmiy-tadkikot ishlarida xam birday zarur bulib kolmokda. Ayniksa tabiiy resurslardan tugi va 
okilona foydalanish, atrof-muxitni ifloslanishi va buzilishini oldini olish ya’ni muxofaza kilish 
bilan boglik bulgan muammolarni xal kilishda ishtirok etadigan mutaxassislar uchun xam 
landshaftshunoslikdan puxta bilimga ega bulish muxim axamiyatga egadir. 
Landshaftshunoslik asoslari kursi talabalarda er landshaft kobigining bir butunligi, uning 
barcha komponentlari bir-biri bilan uzaro boglik va alokador ekanligi, ular orasida murakkab va 
xilma-xil tabiiy jarayonlar bulib turishi xakidagi tushunchani shakllantirishga, er landshaft 
kobigini tashkil kiluvchi geotizimlar xakidagi bilimlarni egallashga karatilgandir. 
Landshaftshunoslik er yuzasida ob`ektiv mavjud bulgan turli-tuman landshaftlarni aniklash, 
xaritaga tushirish, ularni ta`riflab berish bilan shugullanadi. Landshaftlarning xosil bulishini, 
utmishda, xozirda va kelajakda kanday bulishini, ularning ichki tuzilishini, rivojlanishini va 
ularda ruy beradigan turli tabiiy geografik jarayon va xodisalarni, jumladan modda va energiya 
almashinishini urganadigan fandir. Laidshaftlardan xalk xujaligida tugri va okilona foydalanish 
xamda ularni samaradorlashtirish masalalari xam landshaftshunoslik vazifasiga kiradi. Olimlar 
fikricha 1950-60 yillarda landshaftshunoslik geografnyannng eng muxim kismi, uzagi va 
metodologik asosi sifatida shakllangan. 
Landshaftshunoslik tabiiy geografiya fanlari tizimiga kiradi. Tabiiy geografiya fani ilgari 
surgan, tabiatdagi barcha komponentlari uzaro boglik, bir-biriga doimo ta`sir etib turadi degan 
goya landshaftshunoslik nazariyasining negizini tashkil kiladi. Landshaftshunoslikning ob`ekti 
tabiiy geografiyaning urganish ob`ekti bilan boglik va uning tarkibidadir. 

---

6