90
yonlarca dolar harcayarak yaptırılmayacak bir tanıtım kampanyası iki ya da üç
tane diziyle yapılmaktadır.”
73
Örneğin, GümüĢ dizisi 85 milyon Arap izleyiciye
ulaĢırken, Ihlamurlar Altında adlı dizi 67 milyon Arap seyirciye ulaĢmıĢtır.
74
Ġlk olarak GümüĢ dizisi ile Arap dünyasına giriĢ yapan Türk dizilerinin sayısı
Ģu an için 42‟yi bulmuĢ durumdadır.
75
Arapların bu dizileri izleme oranı çok yüksektir. Örneğin Ürdün‟de ya-
pılan bir araĢtırmaya göre Ürdünlülerin yüzde 83‟ü Türk dizilerini izlemekte-
dir.
76
Bu durum Türk dizilerinin Türkiye algısı oluĢturmada ne kadar önemli bir
potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. Ancak Arapların Türk dizileri hak-
kında muhtelif görüĢlere sahip oldukları da göz ardı edilmemelidir.
77
Diğer bir
ifade ile Türk dizileri Arap dünyasındaki Türkiye imajını farklı yönlerde etki-
lemektedir. Uysal yaptığı kapsamlı araĢtırmasında Türk dizileri ile ilgili olarak
Ģu tespitte bulunmaktadır:
“Türk dizileri bir yandan modern yapısı ile Türkiye’nin gelişmiş yü-
zünü yansıtırken, dizilerde Batılı yaşam tarzı ve serbestliğin ağırlık taşıması
Arap toplumlarına göre Türkiye’nin biraz fazla Batılılaşmış bir ülke olarak
görülmesine yol açmaktadır. Ancak dizilerdeki tarihsel, doğal ve ileri teknoloji
görüntüleri de Türkiye’nin gelişmiş bir ülke şeklinde algılanmasına katkıda
bulunmaktadır. Bu diziler Türkiye’nin tanınması konusunda ciddi katkı sağla-
maktadır. Bu sayede Türkiye’ye gelen turist sayısı artmaktadır.
”78
Birbiri ile çeliĢkili olarak ortaya çıkan bu algılar Türkiye‟nin bölgeye
yönelik uygulayageldiği yumuĢak gücünün önemli bir unsuru olarak kabul
edilen Türk dizilerinin algıların yönetimi konusunda bazı riskleri beraberinde
getirdiğini de ortaya koymaktadır. Bu açıdan, Ürdün halkının Türk dizilerine
yönelik bakıĢ açıları önemli ipuçları vermektedir. Örneğin Mazahera‟nın ça-
lıĢmasına katılanların yüzde 51‟i bu dizilerin “kültürel bir saldırı olduğunu” ve
“heyecanlı dramanın altında laik değerlerin gizlendiğini” düĢünmektedir. Türk
dizilerinin gençler üzerinde olumsuz etkisi olduğunu düĢünenlerin oranı yüzde
73
Koru ile mülakat.
74
el Haya el Cedide, Sayı 5822
, 19 Ocak 2012.
75
Ġlginç olan nokta, bu dizilerin bir kısmı (örneğin, “Fatmagül‟ün Suçu Ne?”) daha her hangi bir
kanal tarafından alınmadan ve Arapçaya dublaj edilmeden Youtube gibi video paylaĢım siteleri
üzerinde amatör olarak Arapçaya dublaj ediliyor ya da dizi görüntülerine Türkçe alt yazı ekleni-
yor olmasıdır. Bu dizilere ait görüntüler, özellikle de Youtube‟da favori video parçaları haline
gelmiĢ durumdadır.
76
15 Ocak-15 Nisan 2009 tarihleri arasında Petra Üniversitesi‟nden bir sosyolog tarafından
yapılan araĢtırma için bkz: Manal Mazahera, “Eser el müselselet et Türkiye, elleti turad ala
kanavatil fedahiyye el arabiyye ale müctemeal Ürdüni” (Arap uydu kanallarında yayınlanan Türk
dizilerinin Ürdün toplumu üzerindeki etkileri), http://dr-mmazahera.com/?cat=25.
77
Radikal, “Arap Dünyasında Türk Dizileri Ses Getirdi”, 14 Ocak 2010.
78
Uysal çalıĢmasında Türk dizilerinin Türkiye algısının oluĢumundaki etkisini de anlamaya
çalıĢmaktadır. Özellikle bk.: Uysal, Ortadoğu’da Türkiye Algısı…,ss.41, 82-86.
91
47‟dir. Benzer Ģekilde, yüzde 54 gibi yüksek bir oran ise Türk dizilerinin bazı
kırmızı-çizgileri aĢtığını belirtmektedir.
79
Arapların Türk dizilerini bu kadar çok izlemelerinin sebepleri araĢtırıl-
dığında temel olarak Ģu gerekçeler ortaya çıkmaktadır: Kahramanların fiziksel
cazibesi, doğa manzaraları, romantizm, dramatik senaryo, kendilerinden bazı
Ģeyler bulmaları. Türk dizilerinin olumlu tarafı, güzel manzaralar (Ġstanbul
Boğazı), Türk tarih mirası ve coğrafyasının sunduğu görsel ortamlar neticesin-
de Türkiye‟ye olan ilgiyi artırmıĢ olmasıdır. Bazı unsurların kendi değerlerine
Batılı filmlerden daha fazla yakın olması da teveccühe mazhar olunmasının bir
diğer sebebidir. Örneğin, Ürdün gazetesi el Ghad ile yaptığı mülakatta sosyolo-
ji profesörü Hüseyin el Khozai, GümüĢ dizisindeki karakterlerin büyüklerine
gösterdikleri hürmetin ve daha önemlisi evin reisi Fahri Bey‟in merkeziyetçili-
ği gibi değerlerin, Arap izleyicilerin kendileriyle özdeĢleĢtirebildiğini ifade
etmektedir.
80
Türkiye’nin Gündem Belirleme Gücü
“YumuĢak güç” tartıĢmaları ekseninde Nye‟ın vurgu yaptığı gündem
belirleme gücünü de incelemek gerekir. Zira yumuĢak güç, birinci bölümde
vurgulandığı üzere sadece çekim merkezi oluĢturmak değil aynı zamanda nele-
rin konuĢulup, hangi konuların müzakere masasından (gündemden) uzak tutu-
lacağını belirleme gücünü de içerir. Bu nokta açısından Türkiye‟nin tartıĢmala-
rın seyrini ne Ģekilde etkileyebildiğini ve Ortadoğu bölgesine iliĢkin gündemi
hangi noktaya kadar Ģekillendirebildiğini analiz etmek gerekecektir. Örneğin
son dönemde Türkiye ile Ġsrail arasında Mavi Marmara gerginliği esnasında
yaĢananlar, gündem belirleme ve hangi konuların müzakere masasından uzak
tutulacağını belirleme gücü açısından Türkiye‟nin eksikliklerinin olduğu konu-
sunda çıkarımlarda bulunmamızı mümkün kılmaktadır. Mavi Marmara saldırısı
ertesinde kurulan BM Komisyonunun görevi 31 Mayıs gecesinde öldürülen
Türk vatandaĢlarıyla ilgili durumun açıklığa kavuĢturulması iken Ġsrail‟in ham-
leleri ile tartıĢmaların Gazze meselesi üzerinden yapılmasına zemin hazırlan-
mıĢtır. Ġsrail, rapor açıklanmadan evvel raporu basına sızdırarak sadece kendi
lehine olan argümanları ön plana çıkarmıĢ ve bu Ģekilde raporun gerçek içeri-
ğinin tartıĢılmasını engellemiĢtir.
79
Mazahera, “Eser el müselselet et Türkiye…” Hatta bazı ülkelerde dini otoriteler tarafından
diziler Ġslami prensiplere aykırı görülmektedir. Örneğin Haziran 2008‟de, MBC‟deki bir prog-
ramda Sudi ġeyh Salman al Avde, MBC‟nin sahibine Nur (GümüĢ) dizisinin bölümlerinin yeni-
den gözden geçirilmesi ve sansür uygulanması tavsiyesinde bulunmuĢtu. Bk. el Raya, “Selman el
Avde yensah MBC bi tehzib el müselsel et Türki Nur” (Selman el Avde MBC‟ye Nur Dizisinin
Gözden Geçirilmesini Tavsiye Etti), 30 Haziran 2008.
80
el Ghad, “El drama el müdeblece testei‟ duhudurahe bi tatarrukihe li vaki karib min el bi el
Arabiye” (dublajlı [Türk dizileri] diziler Araplara yakın olan gerçekliklere temas etmesinden
dolayı yeniden ilgi görüyor), 25 Temmuz 2011.