7
-
Azərbaycan Respublikasında dövlət proqramlarının iĢlənib hazırlanması və
reallaĢdırılması mexanizmi öyrənmək;
-
Ġqtisadi inkiĢafın təmin edilməsinin hüquqi-normativ əsası kimi dövlət
proqramlarının rolunu tədqiq etmək və əhəmiyyətini müəyyənləĢdirmək;
-
Azərbaycan Respublikasinda Ġqtisadi inkiĢafın təmin edilməsinin hüquqi-
normativ əsası kimi sosial-iqtisadi inkiĢaf dövlət proqramlarının icrası yekunlarını
təhlil etmək və nəticələrinin səmərəliliyini müəyyənləĢdirmək.
Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti iqtisadi inkiĢafla bağlı qərar, proqram, layihə,
təklif və tövsiyələr hazırlanması prosesində, əlaqədar elmi-tədqiqat iĢlərində
istifadə
oluna
bilinməsində,
alınmıĢ
nəticələrin
regional
inkiĢafın
sürətləndirilməsində, təsərrüfatçılıq mexanizmlərinin təkmilləĢdirilməsidə istifadə
edilə bilməsindədir. Əldə edilmiĢ nəticələr iqtisad fakultələrinin, xüsusilə iqtisadi
hüquq ixtisası üzrə müəllim və tələbələr, həmçinin müəllif tərəfindən araĢdırılan
məsələlərin Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi istiqamətində köməkçi material
kimi istifadə edilə bilməsi ilə bağlıdır. Dissertasiyanın materialı həm
Azərbaycanda, həm də ondan kənarda iqtisadi fəaliyyət ilə məĢğul olan subyektlər
üçün maraq kəsb edəcəkdir.
Tədqiqatın elmi yeniliyi kimi tədqiqatda iqtisadiyyatın hüquqi
tənzimlənmənin dövlət tənzimlənməsi sistemində yeri və rolu tədqiq edilmiĢdir,
iqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsinin reallaĢmasının yeni hüquqi formalarını
öyrənilmiĢdir, inkiĢaf mahiyyətinin və həyata keçirilməsi mexanizmi, iqtisadi
siyasətinin formalaĢması və həyata keçirilməsi xüsusiyyətləri tədqiq edilmiĢdir.
Dissertasiyanın strukturu giriĢ, üç fəsil, yeddi paraqraf, nəticə və təklif hissəsi
və ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. Dissertasiya iĢinin məzmunu aĢağıdakı
kimidir:
GiriĢ hissə tədqiqat iĢinin predmetini, obyektini, araĢdırmanın məqsədlərini,
vəzifələrini, elmi yeniliyini, əhəmiyyətini əks elətdirir. ―Ġqtisadiyyatın hüquqi
tənzimlənməsinin nəzəri-metodoloji əsasları‖ adlanan birinci fəsil üç paraqrafdan
ibarətdir. Bu fəsildə dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin hüquqi-normativ aktlarla,
8
qanunlarla, fərman, sərəncam, qərarlarla tənzimlənməsi iĢıqlandırılmıĢdır. Ġkinci
fəsil
―Müasir Ģəraitdə dövlət proqramlarinin iĢlənib hazırlanmasi və
reallaĢdirilmasi mexanizminin təhlili‖dir və iki paraqrafdan ibarətdir. Ġkinci fəsil
iqtisadi inkiĢafda mühüm rol oynayan dövlət proqramlarının hazırlanması və
kompleks təhlilini əhatə edir. ―Dövlət proqramlarının iĢlənib hazırlanması və
reallaĢdırılması mexanizminin hüquqi təminatının təkmillədirilməsi istiqamətləri‖
adlanan üçüncü fəsildə dövlət proqramları ilə əlaqədar olan hüquqi-normativ
aktlarının qəbul olunmuĢ təkmilləĢdiriliməsi istiqamətləri tədqiq edilmiĢdir.
9
FƏSĠL I. ĠQTĠSADĠYYATIN HÜQUQĠ TƏNZĠMLƏNMƏSĠNĠN NƏZƏRĠ-
METODOLOJĠ ƏSASLARI
1.1.Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsinin dövlət tənzimlənməsi sistemində yeri
və rolu
Bazar münasibətlərinin formalaĢması və inkiĢafına sistemli
proses kimi
yanaĢılması, radikal iqtisadi islahatlar üçün hüquqi bazanın yaradılmasında
obyektiv iqtisadi qanunlardan, qanunauyğunluqlardan istifadə, Konstitusiya aktı və
prezident fərman və sərəncamları, müxtəlif səpgili normativ - hüquqi aktlar və
habelə
geniĢ təkrar istehsalın əsas prinsipləri iqtisadiyyatın hüquqi
tənzimlənməsinin nəzəri və metodoloji əsaslarını təĢkil edir.
Bu mühüm prinsiplər əsasında dövlət iqtisadi inkiĢafın cari və perspektiv
problemlərini
ardıcıl surətdə həll edərək, iqtisadiyyatın məqsədyönlü
tənzimlənməsini həyata keçirir. Bu baxımdan, bazar iqtisadiyyatının tələblərinə
uyğun müvafiq qanunların, normativ-hüquqi aktların qəbul edilməsi yeni iqtisadi
münasibətlər sisteminin mahiyyətindən irəli gəlir. Bir sözlə, iqtisadiyyatın hüquqi
tənzimlənməsi mülki, əmək, inzibati, gömrük, torpaq, müəssisələr, sahibkarlıq və
s. haqqındakı qanunvericilikdən istifadə edərək, iqtisadi münasibətlərin düzgün
tənzimlənməsi
həyata
keçirilir. Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsinin
mahiyyətinə aĢağıdakı nöqteyi - nəzərdən yanaĢmaq olar:
1.
Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi, qanunvericilik sistemi kimi, hüquqi
normalara əsaslanmaqla, iqtisadi fəaliyyətin həyata keçirilməsinin üsul və
qaydalarını müəyyənləĢdirir. Qanunvericiliyin öyrənilməsi arbitraj - məhkəmə
(iqtisad məhkəməsi) təcrübəsini təhlil edərək, hüquqi normaların qəbulunda, dərk
edilməsində və tətbiqində vahidliyə nail olma məqsədini güdür.
2.
Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi elmi, hüquqi tənzimlənmənin obyekt
və subyektlərini araĢdırmaqla, toplanan informasiya əsasında, onun gələcək inkiĢaf
istiqamətlərini müəyyənləĢdirir.
3.
Ġqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi tədris fənni kimi qanunvericiliyin,