DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
-
Puare yaxşıca kötək yedi!
-
Puare kələyə düşdü!
Votren dedi:
-
Voke ciciyə əla qiymət verilməlidir.
Muzey məmuru:
-
Bu səhərki dumana diqqət verdinizmi?
Byanşon dedi:
-
Bu, qəzəbli və görünməmiş bir duman idi: Qorio kimi boğu-
cu, malxulyalı, yaşıl, qalın bir duman.
Rəssam izah etdi:
-
Buna Qoriorama deyərlər, çünki onun içində heç bir şey
görmək mümkün deyil.
-
Ey, milord Qouriott, bu, sizin haqqınızdadır.
Stolun axırında, xidmətçilərin girib-çıxdığı qapının yanında
əyləşmiş Qorio ata başını qaldırdı və bəzən büruzə verdiyi köhnə
alverçi adəti üzrə, salfetin altındakı çörək parçasını iylədi.
Voke öz bağırtısı ilə süfrə ətrafında əyləşənlərin, boşqabların və
qaşıqların səsini batıraraq, qəzəblə dedi:
-
Yoxsa, sizcə, çörək yaxşı çörək deyil?
-
Əksinə, xanım, - Qorio cavab verdi. - Bu çörək əla Etamp
unundan bişirilmişdir.
Ejen soruşdu:
-
Siz bunu necə təyin etdiniz?
-
Ağlığına, tamına görə.
Madam Voke dedi:
-
Burunun tamına görəmi? Siz ki çörəyi burnunuzla
iyləyirdiniz. Siz o qədər qənaətli olmağa başlamışsınız ki, axırda
mətbəxin iyi ilə dolanmaq üçün çarə tapacaqsınız.
Muzey məmuru bağırdı.
-
Onda bu ixtira üçün patent tələb edərsiniz, böyük sərvət
qazanarsınız.
Rəssam:
-
Kifayətdir, - dedi, - o, bunu vermişel fabrikantı olduğunu
sübut etmək üçün eləyir.
Muzey məmuru yenə soruşdu:
-
Demək,
sizin burnunuz burun deyil, kolbadır?
Byanşon:
62
downloaded from KitabYurdu.org
-
Necə? Kol?.. - soruşdu.
-
Kol-bax...
-
Kol-paq...
-
Kol-basa.
-
Kol-rama.
Bu cavablar yaylım atəşinin sürəti ilə bütün salona yayıldı və
əcnəbi dili başa düşməyə çalışan bir adam kimi, zavallı Qorio ata da
mənasız bir nəzərlə qonşularına baxdıqca, daha çox gülüşməyə səbəb
oldu.
Qorio yanında əyləşdiyi Votrendən soruşdu:
-
Kol?..
Votren:
-
Kol-paq, qoca, kolpaq, - deyə cavab verdi və Qorionun başına
elə bir qapaz ilişdirdi ki, onun papağı gözlərinin üstünə düşdü. Bu
gözlənilməz hücumdan özünü itirən zavallı qoca bir müddət
hərəkətsiz donub-qaldı.
Kristof, Qorio atanın şorbanı yeyib qurtardığını zənn edərək,
boşqabını yığışdırdı; odur ki Qorio papağını qaldırıb, qaşığını götür-
düyü zaman qaşığı boşqaba deyil, boş yerə dəydi. Yenə qəhqəhə
gurladı.
Qoca:
-
Cənab Votren, - dedi, - bu, axmaq zarafatdır, siz bir də belə
şeyə yol versəniz...
Votren onun sözünü kəsərək:
-
Onda bu, sizə baha oturar.
Rəssam:
-
Cəhənnəmdəmi? - deyə soruşdu. - Cəza alan yaramaz uşaq-
lann oturduğu qaranlıq bir guşədə!
Votren Viktorinaya xitabla:
-
Madmazel, - dedi, - siz nə üçün xörək yemirsiniz? Görünür,
atanız çox tərs adam imiş.
Madam Kutür cavab verdi:
-
O, dəhşətli bir şeydir.
Votren dedi:
-
Madmazel Viktorina xörək haqqının qaytarılmasını tələb edə
bilər: o, qətiyyən xörək yemir. Ehe, diqqət edin: Qorio atanın mad-
mazel Viktorinaya necə baxdığını görürsünüzmü?
63
downloaded from KitabYurdu.org
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Qoca artıq yemirdi, ancaq gözlərini zavallı qızın üzünə dikmişdi:
qızın üzündə atası tərəfindən rədd edilsə də, yenə atasını sevən bir
qızın iztirabı duyulurdu.
Ejen, Byanşona tərəf dönərək, pıçıltı ilə:
-
Əzizim, - dedi, - biz Qorio ata haqqında səhv etmişik. Qall
sistemini ona tətbiq et, sonra nəticəsini mənə söylərsən. Mən bu gecə
onun qızıllanmış gümüş qabını mum kimi əzdiyini öz gözlərimlə
gördüm. O zaman onun gözlərində xariqüladə hisslər görünürdü.
Məncə, onun taleyi çox əsrarəngizdir, hər halda, öyrənməyə dəyər.
Bəli, Byanşon, sən nahaq yerə gülürsən, mən qətiyyən zarafat
etmirəm.
Byanşon cavab verdi:
-
Mən də etiraf edirəm ki, bu şəxs təbabətə aid bir hadisədir.
Əgər o,
arzu edərsə, mən onun bədənini yara da bilərəm.
-
Yox, yox, sən onun başını yoxla.
-
Bu
mümkün deyil, onun axmaqlığı, bəlkə, sirayətedicidir.
Ertəsi gün, saat üçə yaxın, Rastinyak zərif, qəşəng geyimdə
qrafinya de Restonun yanına yola düşdü. O, yolda gənclərin həyatına
zinət verən, onları həyəcanlandıran çılğın ümidlərə dalmışdı. Belə
dəqiqələrdə gənclər heç bir maneə, heç bir təhlükə ilə hesablaşmır,
hər şeydə müvəffəqiyyət qazanacaqlarına inanır, öz həyatlarına
xəyalatla bəzək verir, cilovsuz arzulara əsaslanan planları
pozulduqdan sonra isə dərhal iztirab çəkməyə başlayır və özlərini
bədbəxt zənn edirlər. Onlar bu qədər təcrübəsiz və cəsarətsiz olma-
saydılar, cəmiyyətdə intizam qeyri-mümkün olardı. Ejen ehtiyatla
yeriyirdi ki, geyimi toza batmasın. Həm də o, qrafinya de Resto ilə nə
danışacağını düşünür, ağıllı cümlələr axtarır, xəyalında yaratdığı
söhbətdə cavablar fikirləşib tapırdı. Taleyran* üslubunda necə ifa-
dələr və cümlələr hazırlayır, öz gələcəyini əsaslandırmaq istədiyi eşq
etirafı üçün münasib olan müxtəlif xırda hadisələrə ümid bəsləyirdi.
Bununla belə, zavallı tələbənin üst-başı toza bulaşdı. Pale-Royalda
şalvarını və çəkmələrini təmizləməyə məcbur oldu.
Ehtiyat üçün götürdüyü yüz suluq pulu xırdalayaraq fikirləşirdi:
- Əgər varlı olsaydım, karetə minib gedər və sərbəst fikirləşə
bilərdim.
64
downloaded from KitabYurdu.org