28
Xəstəliyin qeyri-kafi proqnozunun risk faktorları mövcuddursa, müalicəni
geniş təsir spektrli antibiotiklərdən başlayır və laborator müayinənin nəticələrinə
görə dar təsir spektrli antibiotiklərlə əvəz edirlər.
Antibakterial terapiyanın müddəti
Antibiotik adekvat seçildikdə və xəstənin vəziyyəti yaxşılaş-dıqda terapiyanın
müddəti 4-6 gün təşkil edir, ağır və fəsadlaşmış formalarda müalicə 7-10 və daha
çox gün davam edir. Qızdırma düşdükdən sonra antibakterial terapiya 2 gün davam
etdirilməlidir.
Simptomatik və patogenetik terapiya (göstəriş varsa)
İnfuziya terapiyasının aparılmasına göstərişlər: nəzərə çarpan eksikoz,
kollaps,
mikrosirkulyasiyanın
pozulması,
(DDL)–sindromunun
inkişafı
təhlükəsindən ibarətdir; infuziyanın həcmi 20-30 ml/kq/gün dozadan artıq
olmamalıdır, bu həcm gün ərzində bərabər bölünür, kolloid məhlullar ümumi
həcmin 1/3-ni təşkil etməlidir. Qanda turşu-qələvi müvazinətinin səviyyəsini təyin
etmədən qələvi məhlullarının yeridilməsi yalnız təxirəsalınmaz tədbir kimi DDL
sindromunun inkişafı və mikrosirkulyasiyanın pozulması hallarında mümkündür.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, hidratasiya adekvat aparılmalıdır, çünki xüsusilə
parenteral yeridildikdə antidiuretik hormonun ifrazı nəticəsində bədəndə mayenin
yığılması hiperhidratasiya təhlükəsi yaradır (beyin, ağciyər ödemi ehtimalı var).
İnfuziya terapiyasının aparılmasına göstərişlər:
nəzərə çarpan eksikoz
kollaps
mikrosirkulyasiyanın pozulması
DDL sindromun təhlükəsi
Fəsadlaşmamış və fəsadlaşmış pnevmoniyaların əksər hallarında peroral
hidratasiya kifayət edir. Peroral hidratasiya üçün məhlullara (“reqidron” və s.) su,
çay, şirələr əlavə edilir. Mayelərin həcmi 700-1000 ml-dən az olmamalıdır.
29
Hərarət salan dərman vasitələrinin təyini müalicənin effektliyinin
qiymətləndirilməsini
çətinləşdirdiyinə
görə
pnevmoniyalar
zamanı
arzuolunmazdır. İstisna hallar aşağıdakılardır:
3 ayadək uşaqlarda qızdırmanın ≥ 38ºС olması
yanaşı gedən ağır xəstəliklər zamanı qızdırmanın ≥ 38.5ºС olması
febril qıcolmalar, qıcolmalara meyllilik
tab gətirə bilinməyən qızdırma
metapnevmonik plevrit
Birinci sıra standart qızdırma əleyhinə vasitə – parasetamolun birdəfəlik
dozası 10-15 mq/kq təşkil edir (gündə 60 mq/kq-dək).
İbuprofen – iltihab əleyhinə qeyri-steroid dərman vasitələri sırasından tövsiyə
olunan dozada 6-10 mq/кq (20-40 mq/кq gündə) – effektivliyinə görə parasetamol
ilə müqayisə edilə bilər. İltihab əleyhinə periferik təsir göstərdiyinə görə mədənin
selikli qişasına təsir ehtimalını nəzərə alaraq, onu ikinci sıra qızdırma əleyhinə
dərman vasitəsi kimi nəzərə çarpan iltihab komponenti və ağrı reaksiyası ilə
müşayiət olunan hallarda istifadə etmək tövsiyə olunur.
Dəmir dərman vasitələri kəskin dövrdə təyin olunmur, infeksion anemiya
xəstəliyin 3-4-cü həftəsində öz-özünə sağalır və ya 3-4 həftədən sonra Hb
səviyyəsi dərman müalicəsi tətbiq olunmadan normallaşır. Kəskin
qanaxmalar,
Hb
konsent-rasiyasının
30-40 q/l-dən aşağı olması
hemotransfuziyalara göstərişdir
İmmunoterapiya. Hiperimmun plazmanın və spesifik immunoqlobulinlərin
(stafilokok, göy irinli çöplər və s.) effektliyi adekvat antibiotikoterapiya
aparıldıqda şübhəlidir. Plazmanın yeridilməsi yalnız hipoproteinemiya
zamanı
özünü
doğruldur.
V/d
immunoqlobulinin
yeridilməsi
immunoqlobulin səviyyəsi azalanda, septiki vəziyyətlərdə vaxtından əvvəl
doğulmuşlara tövsiyə olunur
30
Ümumimöhkəmləndirici,
stimullaşdırıçı,
antihistamin
vasitələr,
immunomodulyatorlar müalicəni bahalandıraraq yanaşı reaksiyaların
səbəbi olur və xəstəliyin gedişinə müsbət təsir göstərmir.
Qeyri-medikamentoz terapiya, bəlğəmin ifraz olunması metodlarını daxil
etməklə, kəskin dövrdə əhəmiyyətli olmur. Fizioterapevtik prosedurlar
poliklinikada superinfeksiya təhlükəsini yaradır və gərəksizdir. Müalicəvi
idman, tənəffüs gimnastikası (ambulator) plevral dəyişikliklərin geri
dönməsinin tezləşməsi üçün tövsiyə olunur.
О
2
-terapiya hipoksemiya zamanı reanimasiya şöbəsində aparılır.
Öskürəyi sakitləşdirən dərman vasitələrinin təyini tövsiyə olunmur.
Rejim və pəhriz
Bədən hərarəti normallaşdıqdan sonra yataq rejimi yüngülləşir
Soyuq hava tənəffüsün dərinləşməsinə və tezliyinin azalmasına səbəb
olduğu üçün otağın havası dəyişdirilməlidir
Müalicə effektiv aparıldıqdan 6-10 gün sonra ümumi rejimə və gəzintilərə
keçmək olar
İdman ilə məşğul olma qeyri-ağır pnevmoniya keçirdikdən 6 həftə,
fəsadlaşmış pnevmoniya keçirdikdən 12 həftə sonra tövsiyə olunur
(ağciyərlərin qan dövranının funksional bərpasından sonra)
Pəhriz və vitaminlərin təyini tövsiyə olunmur (iştaha tez bir zamanda bərpa
olunur).
Effektli müalicənin meyarları:
Tam effekt: təngnəfəsliyin azalması, ümumi vəziyyətin və iştahanın
yaxşılaşması fonunda ağırlaşmamış pnevmoniyalar zamanı 24-48 saatdan
sonra və ağırlaşmış pnevmoniyalar zamanı 72 saatdan sonra bədən
hərarətinin 38°С-dən aşağı enməsi. Bu müddətdə ağciyərlərdə dəyişikliklər
artmır (olduğu kimi qalır) və ya azalır.
Dostları ilə paylaş: |