I uşaq xəSTƏLİKLƏRİ kafedrasi tibb üzrə elmlər doktoru, professor S. M. Qasımova
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Plevranın sürtünmə küyü.
- Dombrovskiy simptomu
- Uşaqlarda pnevmoniyanın təsnifatı Morfoloji formaları
- Süni –tənəffüs ilə bağlı pnevmoniyalar: 1.
55
Əlavə tənəffüs küylərinə quru və yaş xırıltılar, krepitasiya və plevranın sürtünmə küyü aid edilir. Quru xırıltılar bronxların zədələnməsi zamanı baş verir. Səsin tembri və yüksəkliyinə (tonallıq baxımından daha yüksək) görə fit verən və vızıldayan (daha aşağı, bas səslər) xırıltılar ayrılır. Quru xırıltıların əmələ gəlməsinin səbəbi bronx mənfəzinin ödemi, spazmı, sərt və yapışqanlı seliklə tutulması, eləcədə yapışqan və dartılan selikdən əmələgələn sapların və atmaların hava keçməsi nəticəsində vibrasiyasıdır. Quru xırıltılar həm nəfəs verdikdə, həm də nəfəs aldıqda eşidilir, bir qayda olaraq sərttənəffüs ilə yanaşı olur. Onlar tək-tək və çoxsaylı ola bilərlər, ağ ciyərlərin bütün səthində və ya lokal eşidilə bilər, bəzən o qədər yüksəkdən olur ki, əsas tənəffüs küylərini eşidilməz edir və uzaqdan eşidilir. Quru xırıltılar, adətən, dinamik olur- təkrar dərin nəfəs almalarda və ya öskürdükdə onlar müvəqqəti itə və ya əsas lokalizasiyalarını dəyişə bilərlər. Obstruktiv zədələnmələr zamanı quru fitvari xırıltılar istisna təşkil edir, onlar daha stabil olur.
maye seliyin toplanması ilə bağlı olur. Hesab edilir ki, tənəffüs zamanı hava axını belə selikdən keçərək onu köpükləndirir və boşluqda çoxsaylı ani partlayan qabarcıqlar yaradır. Yaş xırıltılar hər iki tənəffüs fazasında eşidilir, nəfəs verdikdə daha güclü olur. Onlar daimi olmurlar, öskürdükdən sonra müvəqqəti yox ola bilər, sonra isə yenidən meydana gəlir. Bronxların kalibrindən asılı olaraq, yaş xırıltılar kiçik-, orta- və iri qabarcıqlı xırıltılara ayrılır. Səsinin kəskinliyi və aydınlığı ilə xarakterizə olunan səsli yaş xırıltılar, sərtləşmiş ağciyər toxumaları ilə bornxlarda vəya sərt divarları olan boşluqlarda əmələ gəlir. Belə xırıltılar sərt və ya bronxial tənəffüs fonunda yaranır, bir qayda olaraq lokal eşidilir. Səssiz yaş xırıltılar kütləşmiş səslər kimi qəbul edilir, dəyişilməz ağciyər toxuması ilə əhatə olunmuş bronxlarda yaranır. Onlar böyük ağciyər səthində eşidilə bilər, quru və sərt tənəffüs ilə yanaşıola bilər.
açılması nəticəsində əmələ gəlir. Nəfəsvermədə alveolların yaprıxma fenomeninin əsasında surfaktantın əmələ gəlməsinin pozulması və ya
56
alveollarda fibrinoz eksudatın toplanması ilə əlaqədar surfaktant təbəqəsinin tamlığının pozulması durur. Krepitasiya qulaq yaxınılığında saçlar barmaqlar ilə sürtüldükdə əmələ gələnxışıltı səslərini xatırladır. Xırıltılardan fərqli olaraq krepitasiya stabil səsdir (öskürdükdən sonra dəyişmir). O, həm lokalizasiya edilmiş fenomen ola bilər, həm də yayılmış eşidilə bilər. Plevranın sürtünmə küyü.Bu əlavə küy plevranın "quru" zədələnməsi zamanı baş verir. Plevra lövhəciklərinin səthi fibrin təbəqə ilə örtüldükdə, qeyri- bərabər qalınlaşdıqda və kələ-kötür olduqda meydana gəlir. Tənəffüsün hər ikifazasında eşidilir, sakit, incə və ya əksinə kobud, güclü ola bilər. Çox zaman lokal olaraq maksimal tənəffüs ekskursiya yerlərində (döş qəfəsinin aşağı yan hissələri) və ya paylar arası plevrada eşidilir. Döş qəfəsinin səthində yaranan küy kimi eşidilir, stetoskop ilə sıxdıqda güclənir. Öskürəkdən sonra plevranın sürtünmə küyü dəyişmir, "minimal" tənəffüsdə də eşidilməkdə davam edir. Sonuncunun təyin edilməsi üçün həkim uşağa təklif edir ki, dərindən nəfəs alsın, əli ilə ağzını və burnunu tutsun, bundan sonra nəfəs vermədə olduğu kimi diafraqma və ya qabırğasi ilə hərəkət etsin. Bu zaman xırıltı və krepitasiya yox olur, plevranın sürtünmə küyü isə qalır. Həmçinin ağciyər toxumalarında yaranan və yuxarı tənəffüs yollarından ötürülən xırıltıları fərqləndirmək lazımdır. Onları ayırmaq üçün keçirici xırıltıların başqa əlamətlərindən də istifadə etmək olar: onlar burun və ağız üzərində yaxşı eşidilir, kürək və döş fəqərələrinin tin çıxıntılarına yaxşı ötürülürlər. Xırıltılar dinlənildikdə mütləq onların səsi qeyd edilir. Auskultasiya zamanı bronxofoniya müayinəsi (səsin keçməsi) aparılır, bu da səs titrəyişinin palpator müayinəsinin analoqu hesab edilir. Eyni zamanda bronxofoniya bronxial tənəffüsün ekvivalenti hesab edilir, ona paralel olaraq dəyişir və həmin mahiyyətə malik olur. Bronxofoniya müayinə edildikdə pıçıltılı nitqdən istifadə edilir. Uşaq tərkibində “Ş” hərfi olan sözləri pıçıltı ilə deyir. Kiçik uşaqlarağladıqda və ya qışqırdıqda bronxofoniya aparılır. Ön və yan səthlər müayinə edildikdə bronxofoniya etalonu vidaci oyma üzərində eşidilən səs olur. Əgər auskultasiyanın istənilən başqa nöqtəsində analoji pıçıltı eşidilirsə, simptom
57
müsbət hesab edilir. Arxa səth müayinə edildikdə etalon səsin eşidilmə yeri I-II fəqərələr nahiyəsi hesab edilir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, kürəklərarası nahiyədə sağ bronxun proyeksiyasındanormada bronxofoniyanın müsbət simptomu mümkündür.
fonendoskop ürəyin zirvə nahiyəsindən üfüqi xətt üzrə sağ orta qoltuq xəttinin kəsişməsi nöqtəsinə qədər keçirilir. Sağlam uşaqlarda burada praktiki olaraq tonlar eşidilmir.Əgər ürək tonları burada da zirvədə olduğu kimi yaxşı eşidilirsə, simptom müsbət hesab edilir.
Ocaqlı birləşmiş –nəhəng bir neçə ocaqların birləşməsində infiltrasiya
Destruktiv proseslər yaxud sinpnevmonik plevritlə fəsadlaşa bilər
Seqmentar –infiltrasiyanın hüdudları seqment sahəsi ilə məhdudlaşır.
Poliseqmentar- bir neçə seqmqnti əhatə edir. Lobar pnevmoniya pnun bir variantıdır.
Krupoz (lobar) pnevmoniya – mərhələli morfoloji və fizikal dəyişmələr ilə xarakterizə olunur.
interstitiyasında dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. Daha çox immun xəifliyi xəstələrdə müşahidə olunur.
Erkən –ilk 3-4 sutka ərzində inkişaf etmiş. 2. Gecikmiş- 3-4 gündən sonra
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|