25
MÜALİCƏ STRATEGİYASI VƏ TAKTİKASI,
PROFİLAKTİKA TƏDBİRLƏRİ
Pnevmoniya yoluxucu xəstəlik olduğundan onun müalicəsi törədiciyə
yönəlmiş antibakterial müalicədən başlanmalıdır. Diaqnoza şübhə olduqda və
xəstənin vəziyyəti ağır olmadıqda qərar rentqenoqrafiyadan sonra verilir.
Pnevmoniyanın müalicəsi, həmçinin pnevmoniya diaqnozu ehtimal olduqda
antibakterial terapiyanın təyinindən və müalicə aparılan yerin (ambulatoriya və ya
stasionar) müəyyənləşdiril-məsindən başlanmalıdır.
Hospitalizasiyaya göstəriş
Xəstəliyin ağırlıq dərəcəsi və arzuolunmaz gedişat üçün risk faktorlarının
mövcudluğu xəstəxanaya göndəriş üçün göstəricidir.
Xəstəliyin ağırlığını müəyyən edən amillər:
6 aydan kiçik uşaqlar (prosesin ağırlığından və yayılmasından asılı
olmayaraq)
krupoz pnevmoniyalar zamanı – 3 yaşadək uşaqlar
fəsadlaşmış pnevmoniyalar (yaşından asılı olmayaraq)
hipoksiya simptomları (saturasiyanın səviyyəsi О
2
≤ 92%, sianoz)
təngnəfəslik (yenidoğulmuşlarda tənəffüsün sayı dəqiqədə 70 və daha çox,
böyük yaşlı uşaqlarda 50 və daha çox)
çətinləşmiş tənəffüs
1 yaşadək uşaqlarda – apnoe, iniltili tənəffüs; daha böyük uşaqlarda xırıltılı
tənəffüs
qidalanmadan imtina
dehidratasiyanın nəzərə çarpan simptomları
ambulator müalicənin başlanğıcından 36-48 saat sonra müsbət dinamika
olmadıqda
ağciyərlərin iki və daha çox payının zədələnməsi (yaşından asılı olmayaraq)
26
plevral mayenin (ekssudatın) mövcudluğu (yaşından asılı olmayaraq)
Xəstəliyin arzuolunmaz gedişatının risk faktorlarına aiddir:
ağır premorbid patologiyası olan uşaqlar;
adekvat qulluğun və ev şəraitində həkim təyinatının yerinə yetirilməsinin
mümkünsüzlüyü (sosial cəhətdən uğursuz ailələr, yaşayış üçün yararsız
sosial-məişət şəraitinin olması, o cümlədən yataqxanalar, qaçqınlar və
məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı ərazilər və s., valideynlərin dini
əqidələri və s.)
İntensiv reanimasiya şöbəsində müalicəyə göstərişlər:
1 yaşadək uşaqlarda dəqiqədə 80-dən artıq və 1 yaşdan böyük uşaqlarda
dəqiqədə 60 TS və daha çox olan təngnəfəslik;
tənəffüs zamanı vidaci çuxurunun içəri dartılması;
iniltili tənəffüs, tənəffüs ritminin pozulması (apnoe, qaspslar);
kəskin ürək-damar çatışmazlığı əlamətləri;
müalicəyə tabe olmayan hipertermiya və ya proqressivləşən hipotermiya
huşun pozulması, qıcolmalar.
Xəstəliyin arzuolunmaz gedişatının risk faktorlarına aiddir:
ağır premorbid patologiyası olan uşaqlar;
adekvat qulluğun və ev şəraitində həkim təyinatının yerinə yetirilməsinin
mümkünsüzlüyü (sosial cəhətdən uğursuz ailələr, yaşayış üçün yararsız
sosial-məişət şəraitinin olması, o cümlədən yataqxanalar, qaçqınlar və
məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı ərazilər və s., valideynlərin dini
əqidələri və s.)
27
İntensiv reanimasiya şöbəsində müalicəyə göstərişlər:
1 yaşadək uşaqlarda dəqiqədə 80-dən artıq və 1 yaşdan böyük uşaqlarda
dəqiqədə 60 TS və daha çox olan təngnəfəslik;
tənəffüs zamanı vidaci çuxurunun içəri dartılması;
iniltili tənəffüs, tənəffüs ritminin pozulması (apnoe, qaspslar);
kəskin ürək-damar çatışmazlığı əlamətləri;
müalicəyə tabe olmayan hipertermiya və ya proqressivləşən hipotermiya
huşun pozulması, qıcolmalar.
Antibakterial terapiya
Pnevmoniya diaqnozu təsdiq olunduqda və ya ağır vəziyyətdə olan xəstədə
pnevmoniya diaqnozu ehtimal olunduqda təxirəsalınmaz antibakterial terapiya
başlanmalıdır.
Antibiotiklərin parenteral yeridilməsinə göstərişlər:
1 yaşadək uşaqlar
ağır pnevmoniya ilə xəstəxanaya göndərilən pasiyentlər
antibakterial dərman vasitələrinin daxilə qəbulunun mümkünsüzlüyü
(aramsız qusma və s.)
Pasiyentlərin əksəriyyətinə ambulator şəraitdə alınan peroral antibakterial
terapiya adekvat müalicəni təmin edir.
Ağır olmayan pnevmoniyalar zamanı 36-48 saat, ağır pnevmoniyalar zamanı
72 saat ərzində klinik effektin olmaması və arzuolunmaz əlavə təsirlərin inkişafı
dərman vasitəsinin dəyişdirilməsinə göstərişdir .
Antibiotikin seçimində aşağıdakı meyarlar nəzərə alınmalıdır:
uşağın yaşı
klinik simptomlar
müəyyən ərazidə mikroorqanizmlərin rezistentliyi haqqında epidemioloji
məlumat