I uşaq xəSTƏLİKLƏRİ kafedrasi tibb üzrə elmlər doktoru, professor S. M. Qasımova
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KLİNİK ƏLAMƏTLƏR
- Simptomlar və gedişat
- Yenidoğulmuşlarda və erkən yaşlı körpələrdə pnevmoniyanın xüsusiyyətləri
22
formasıdır, ağ ciyərin iltihabıdır. Pnevmoniyanın klinik əlamətləri uşağın yaşından, xəstəlik önü fondan, xəstəliyin morfoloji formasından və törədicinin xüsusiyyətlərindən asılıdır. Aşağıdakı simptomların müxtəlif dərəcələri ilə özünü biruzə verir:
orqanizmin infeskiyaya ümumi reaksiyası (intoksikasiya əlamətləri – ümumi vəziyyətin pisləşməsi, qida qəbulunun zəifləməsi, hərarətin yüksəlməsi).
tənəffüsün zəifləməsi, xırıltılar).
rentenoqramda infiltrativ kölgələr (alveolların eksudatla dolması nəticəsində (əsasən polinuklear neytrofillərlə dolu).
tənəffüs çatızmazlığı (tənqnəfəslik, köməkçi əzələlərin iştirakı.
Adətən, ocaqlı pnevmoniya qəfildən inkişaf edir. Xəstəlik soyuqdəymədən sonra başlayır. Öskürək tədricən artır və xəstəliyin başlanğıcından 1-2 həftə sonra kifayət qədər asanlıqla ayrılan selikli-irinli bəlğəm olur. Viruslu pnevmoniyada bəlğəm çox vaxt qan tərkibli olur. Xəstəni düzgün olmayan qızdırma narahat edir: bədən temperaturu 37 - 39 °C arasında dövr edir. Qızdırma zəiflik, tərləmə, üşütmə ilə müşaiyət olunur. Xəstəliyin ilk simptomlarında evə həkim çağırmaq və onun nəzarəti altında müalicəyə başlamaq lazımdır. Əgər güclü müalicə aparılmasa, bu hal bir neçə həftə və ay davam edə bilər. Viruslu pnevmoniyaların müddəti azdır, lakin gedişatları xeyli ağırdır və böyük təhlükə mənbəyidirlər. Bakterial pnevmoniyada nadir hallarda ürək-damar çatışmazlığı ağırlaşmaları olur; viruslu pnevmoniyada bu ağırlaşmalar adidir. Xəstəliyin ağırlığı ağ ciyərin zədələnmiş hissələrinin sayından asılıdır.
23
xüsusiyyətləri Pnevmoniya bu qrup uşaqlarda tək ağ ciyərlərin funksiya pozulmaları ilə muşaiət olunmur. Eyni zamanda sinir sidik ifrazat və həzm sistemi orqanları tərəfindən ağır pozulmalarla gedir. Daha çox kiçik ocaqlı olur.
Virus pnevmoniya zamanı bronchial epiteliy zədələnərək bakterial yoluxmaya şərait yardır.
Əzələ sistemi zəifliyi səbəbindən qabırğa arası nahiyyənin tənəffüs hərəkəti zaman gərilməsi
Burun dodaq üçbucağın göyərməsi və gərilməsi
Ağır fəsadlar təhlükəsi yenidoğulanlarda ilk aşağıdakı əlamətlər əmələ gəldikdə dərhal aktiv tədbirləri zəruri edir:
Öskürək və yüksək hərarət
Zökəm və bəlğəm ifrazı
Təngnəfəslik və urək sıxmalarının artması
Dəri örtüyünün göyərməsi
Ümumi qan analizində leyykositlərin artması Birtərəfli iltihabi proses alveolların çox sayına görə (100-150 mln.) letallıqla nəticələnmiyə bilər, ancaq qaz mübadiləsini pozaraq yenidoğulmuşların qanında karbon qazının miqdarını artıraraq baş beyin fəaliyyətinin pozulması ilə səciyələnir. Vaxtından əvvəl ağ ciyər toxumasının zəif və inkişafsız olması onlara dərhal intensiv terapiya, yaxud süni ventilyasiya ehtiyacı olur.
Qeyd etmək lazımdır ki, 15-25% xəstə uşaqlarda fizikal simptomlar və öskürək olmaya da bilər.
24
ÜST-nin tövsiyələrinə görə pnevmoniya üçün səciyyəvi əlamətlər aşağıdakılardır:
Bədən hərarəti >380С, 3 gün və daha çox müddət ərzində
Təngnəfəslik. TS dəqiqədə:
0-2 ay uşaqlarda 60 və daha çox
2-12 aylıq uşaqlarda 50 və daha çox
12 ay-5 yaşlı uşaqlarda 40 və daha çox
5 yaşdan böyük uşaqlarda 28 və daha çox
5 yaşadək uşaqlarda döş qəfəsinin dartılması ağır pnevmoniyanın əlamətidir. Tənəffüsün sayını müəyyən etmək üçün müşahidə tam 1 dəqiqə ərzində aparılmalıdır. Uşaq sakit halda olmalıdır (qidalandırılmamalıdır və ağlamamalıdır). 2 ayadək uşaqlarda birinci dəfə saydıqdan sonra tənəffüs tezləşmiş kimi qiymətləndirilirsə, ikinci dəfə tam bir dəqiqə sayılır və ikinci sayılmanın nəticəsinə əsaslanaraq tezləşmiş tənəffüsün olması barədə qərar qəbul olunur.
Bronxial obstruksiyanın mövcudluğu (fitverici tənəffüs) böyük ehtimalla tipik, xəstəxanadankənar qazanılmış pnevmoniyanı istisna edir. Belə pnevmoniyalar yüksək hərarət, titrəmə, döş qəfəsində ağrı, bəlğəmli öskürəklə səciyyələnir.
Аtipik pnevmoniyalar çox saylı xırda köpüklü yaş xırıltılar, adətən asimmetrik, pnevmonik fokusun üzərində artan ikitərəfli krepitasiya ilə fərqlənir. Bir neçə gün və ya həftə ərzində tədricən artan əlamətlər, baş ağrısı, halsızlıq, süstlük kimi simptomlar üstünlük təşkil edir. Öskürək quru olur. Adətən atipik pnevmoniyalar üçün toksikoz xarakterik deyil. Hərarət mikoplazmoz zamanı yüksək olur, xlamidioz zamanı isə 1-6 aylıq körpələrdə olmur.
М. Pneumonia tərəfindən törədilən atipik pnevmoniyalar əksər hallarda çox saylı xırdaköpüklü assimetrik xırıltılarla müşahidə olunan yayılmış bronxitlə yanaşı gedir və bu hal diaqnostik əhəmiyyət daşıyır.
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|