37
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
yük potensial imkanlara malikdir. Ümidvaram ki, Rusiya özünün bu imkanlarından
istifadə edəcəkdir.
Sual: Ermənistan və Azərbaycan prezidentləri görüşərək, Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin aradan qaldırılması məsələlərinin müzakirəsi üçün bu səfərdən niyə
istifadə etmədilər?
Levon Ter-Petrosyan: Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri Lüksemburqda
olduqlarından istifadə etdilər və dünən gecədən xeyli keçmiş görüşdülər. Bu görüş
bir saatdan çox çəkdi. Demək olar ki, dünən biz münaqişənin aradan qaldırılması
məsələsində indiki vəziyyətə yekun vurduq və yaxın aylarda görəcəyimiz tədbirləri
razılaşdırdıq. Indiki atəşkəsi qəti olaraq saxlamaq, Azərbaycan ilə Ermənistan ara-
sında dialoqu intensiv surətdə davam etdirmək, humanitar problemləri həll etmək,
ən əvvəl, tərəflərin bütün hərbi əsirləri və girovları azad etməsi nəzərdə tutulmuş-
dur. Belə düşünürəm ki, bu, bir görüş üçün böyük nailiyyətdir. Biz onun yekunları-
na əsasən birgə rəsmi məlumat yaydıq, buraya sadaladığım həmin bəndlər daxildir.
Heydər Əliyev: Cənab Prezident Ter-Petrosyanın verdiyi məlumatla tamamilə
razıyam, ona görə də təkrar etməyəcəyəm. Yalnız onu əlavə etmək istəyirəm ki,
dünən mən Lüksemburqa gələn kimi cənab Ter-Petrosyanın burada olub-olmama-
sını xəbər aldım. O, Lüksemburqa gələn kimi mən öz müşavirim Vəfa Quluzadəni
onun yanına göndərdim. Onlar razılığa gəldilər və cənab Ter-Petrosyanın dedi-
yi kimi, biz gecədən xeyli keçmiş görüşdük, çox uzun çəkən bir söhbət keçirdik.
Görüşün nəticələri, razılaşmalarımız elə dünən elan etdiyimiz birgə bəyanatda öz
əksini tapmışdır. Bəyanatın məzmunu barədə Levon Akopoviç danışdı.
38
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
www.aliyevheritage.org
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin
Qərbi Avropa ölkələrinə səfərdən qayıtdıqdan sonra
respublika milli televiziyasına müsahibəsi
27 aprel 1996-cı il
Heydər Əliyev: Bu səfər çox vaxt alsa da, hesab edirəm ki, səfər zamanı görülən
işlər həqiqətən çox dəyərlidir. Bilirsiniz ki, aprelin 21-dən, yəni Bakıdan yola
düşəndən bəri bu səfər zamanı çox gərgin iş olub. Bu da birinci növbədə hər bir im-
kandan istifadə edib Azərbaycanın mənafelərini təmin etmək üçün lazımi tədbirlər
görməklə əlaqədar idi. Bu səfərin birinci hissəsi Azərbaycan Respublikasının Avro-
pa Birliyi ilə əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq haqqında sazişi imzalaması ilə bağlı idi. Biz
bu sazişi imzaladıq. Imzalanma mərasimi çox böyük hadisə idi.
Bilirsiniz ki, Avropa Birliyinə daxil olan dövlətlərin xarici işlər nazirləri orada
idi. Bu həm də məhz Azərbaycanın və digər Zaqafqaziya respublikaları - Gürcüsta-
nın, Ermənistanın Avropa Birliyi ilə saziş imzalaması mərasimi ilə əlaqədar idi. Bir
daha deyirəm, bu, tarixi hadisədir. Hesab edirəm ki, bu sazişin imzalanması müstəqil
dövlət kimi Azərbaycanın mövqelərini daha da möhkəmləndirir, eyni zamanda res-
publikamızın daxili, ictimai-siyasi həyatında, iqtisadiyyatında və başqa sahələrdə
Avropa demokratiyasına uyğun tədbirlərin həyata keçirilməsinin təzahürüdür.
Xatirinizdədir ki, orada olan çıxışlarda Avropa Birliyinin nümayəndələri, üzvləri də
bunu qeyd edirdilər. Mən bunu çox yüksək qiymətləndirirəm. Hesab edirəm ki, bu,
Azərbaycanın həyatında böyük hadisədir, Avropa Birliyi ilə əməkdaşlıq etməyimiz
üçün çox dəyərli bir addımdır. Şübhəsiz ki, bunun müsbət nəticələri olacaqdır.
Bununla yanaşı, biz Lüksemburqda bir neçə başqa görüş də keçirdik.
Əməkdaşlığımızın bugünkü vəziyyəti və gələcək perspektivləri haqqında Brüsseldə
Avropa Birliyinin iqtisadi komissiyasının sədri Jak Santerlə, ali komissar Van-Den
Brukla danışıqlar apardıq. Bunlar da çox əhəmiyyətlidir. Çünki bunların hamısı Av-
ropa Birliyi ilə çoxsahəli əməkdaşlıq aparmaq üçün lazım olan tədbirlərdir. Xüsusən
Jak Santerlə və Den Brukla apardığımız danışıqlarda iqtisadi əməkdaşlığımız,
yəni Avropa Birliyinin TASIS Traseka Proqramı, Humanitar yardım proqramı ilə
nəzərdə tutulan tədbirlər və onların həyata keçirilməsi məsələsi müzakirə olundu.
Bu da çox əhəmiyyətlidir. Hesab edirəm ki, bunlar hamısı bir yerdə, kompleks hal-
da Azərbaycan ilə Avropa Birliyi arasında əməkdaşlığın irəli getməsini nümayiş
etdirir.
Mən Brüsseldə NATO-nun baş qərargahında oldum, NATO-nun Baş kati-
bi ilə görüşdüm. Mən 1994-cü ilin may ayında orada olmuşdum və NATO-nun
“Sülh naminə tərəfdaşlıq” proqramını imzalamışdım. Ancaq biz bundan sonra da
əməkdaşlığımızı davam etdirmişdik. Bu əməkdaşlığı daha da təsdiq etmək üçün
39
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
həmin proqram çərçivəsində respublikamızın prezentasiya sənədini mən onlara
təqdim etdim.
Hesab edirəm ki, NATO-nun Baş katibi ilə danışığımız da çox məzmunlu,
əhəmiyyətli oldu. Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunub saxlanması üçün
fikirlərimi mən ona bildirdim. Biz geniş fikir mübadiləsi apardıq. Bu da bizim üçün
çox əhəmiyyətlidir.
Müxbir: Cənab prezident, NATO ilə respublikamızın münasibətləri bəzən çox-
larında belə təsəvvür yaradır ki, - bu, müəyyən istəkdən də irəli gəlir - NATO ilə
Azərbaycan arasında sıx əməkdaşlıq yaranıb. Amma yəqin ki, əslində bunlar ilk
təmaslardır, əməkdaşlığın bünövrəsi qoyulur.
Heydər Əliyev: Bəli, əməkdaşlığın bünövrəsi qoyulur. Çünki NATO-nun 1994-
cü ildə elan etdiyi “Sülh naminə tərəfdaşlığ”a çağırış, sülh naminə çağırışdır.
NATO-nun Baş katibi ilə danışıqlarımızın da məzmunu, mənası ondan ibarətdir ki,
Azərbaycanın NATO-nun bu proqramına qoşulması və əməkdaşlıq etməsi Avropa-
da, o cümlədən, bizim regionda sülhün daha da möhkəmləndirilməsinə nail olmaq
məqsədi daşıyır. Bunlar sülh məramlı danışıqlardır. Mən hesab edirəm, bunu belə
də qəbul etmək lazımdır. Şübhəsiz ki, əməkdaşlığımızı bu istiqamətdə bundan son-
ra da davam etdirəcəyik.
Lüksemburqda, Brüsseldə mənim ikitərəfli görüşlərim də oldu. Almaniyanın
xarici işlər naziri cənab Kinkel ilə danışıqlarımız çox əhəmiyyətli, maraqlı oldu.
Ermənistan prezidenti Levon Ter-Petrosyan ilə mənim Lüksemburqdakı görü-
şüm çox lazımlı bir görüş idi. Bu görüş hər iki tərəfin - həm Ermənistanın, həm
də Azərbaycanın təşəbbüsü ilə oldu. Bu görüş və danışıqlar - münaqişədə olan iki
ölkənin prezidentləri arasında birbaşa danışıqlar nəticəsində biz ilk dəfə olaraq
birgə bəyanat elan etdik. Bu bəyanat çox əhəmiyyətlidir. Ona görə əhəmiyyətlidir
ki, birincisi, biz bəyan etdik ki, hər iki tərəf atəşkəs rejiminin qorunub saxlanmasını
bundan sonra da təmin edəcəkdir. Bilirsiniz ki, mayın 12-də bu sazişin imzalanma-
sının iki ili tamam olur. Bu çox vacibdir ki, biz atəşkəsin qorunub saxlanmasını bir
daha bəyan edək və biz də arxayın olaq ki, Ermənistan da buna riayət edəcəkdir.
Şübhəsiz, Ermənistan da narahatdır və onlar da istəyirlər bilsinlər ki, biz bu atəşkəsə
riayət edəcəyik, yoxsa yox.
Ikincisi, biz bəyan etdik ki, ikitərəfli danışıqlar davam edəcəkdir və bu məsələnin
həll edilməsi yalnız sülh yolu ilə ola bilər. Bu da çox əhəmiyyətlidir. Biz bəyan et-
dik ki, bunun üçün danışıqları həm ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində, həm də bir-
başa davam etdirəcəyik. Bilirsiniz ki, Ermənistan ilə Azərbaycan arasında birbaşa
danışıqlar da var və bu da davam edəcəkdir.
Sonra biz qərara gəldik ki, əsirlər iki tərəfdən də - onlarda da, bizdə də olanlar
azad olunmalıdır. Əsirlər sayına görə yox, kimdə nə qədər var - “Hamını hamı-
ya” prinsipi ilə verilməlidir. Bu da çox əhəmiyyətlidir. Mən hesab edirəm ki, bu