Hakemli Bu makale hakem incelemesinden geçmiştir ve TÜBİtak–ulakbim veri Tabanında indekslenmektedir
Yüklə 183,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar / Ş. DEMİR 226
Ankara Barosu Dergisi 2013/ 1 HAKEML
İ olmuştur. 3167 sayılı Kanun 20.12.2009 tarihinde 5941 sayılı Kanun’la yürür- lükten kaldırıncaya kadar dört kez değişikliğe uğramıştır. Neticede 3167 sayılı Kanun’un yürürlükten kaldırılmasında uygulamada yaşanan sorunlar etkili olmuştur [3]
. Günümüzdeki duruma geçiş niteliğinde hükümler içeren 5941 sayılı Kanun’un da karşılıksız çek suçundaki tırmanışa engel olamayacağı ortaya çıkınca, 6273 sayılı Kanunla [4] değişikliğe gidilmiştir. Değişiklikten önce karşı- lıksız çek bir suç olarak değerlendirilmekte ve keşideci karşılıksız çıkan her çek yaprağı için adli para cezasıyla cezalandırılmaktaydı. Verilen adli para cezasının ödenmemesi durumunda ise para cezası zorlama hapsine dönüşüyordu [5]
. Deği- şiklikle birlikte cezai hükümlerin Anayasa m. 13, m. 38/8 ve m. 48/1’e aykırı olduğu, borcunu ödemeyene adli para cezası vermenin hiçbir anlamı olmadığı yönündeki eleştiriler doğrultusunda, çekin karşılığının çıkmaması halinde keşi- decinin cezai sorumluluğu kaldırılmış, yerine AB ülkelerinde olduğu gibi idari yaptırım niteliğindeki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı yaptırımları getirilmiştir [6]
. Fakat bu durum istemeden de olsa borçlunun haklarının ala- caklıdan daha çok korunmasına yol açmıştır [7] . Ahde vefanın bir ahlaki değer olarak önemini koruduğu toplumlar açısından yeterli olabilecek idari yaptırımlar, borcunu üstlenme ahlakı sarsılmış Türk ticari hayatına uymadığı için Türkiye’de borcunu ödememeyi alışkanlık haline getirenler adeta Hintlilerin kutsal ineği gibi dokunulmaz hale gelmiştir. Bu bakımdan çekin karşılığının ödenmemesi, sadece hukuki bir sorun değil, aynı zamanda sosyolojik bir sorundur [8]
. 5941sayılı Kanunda 6273 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, idari yaptı- rımın uygulanması açısından gerçek ve tüzel kişi ayrımı yapması bakımından da önemlidir. Buna göre tüzel kişiliğin çekinin karşılıksız çıkması halinde, çek [3] Öztan, s. 309; Şen/Malbeleği, s. 11; Can, s. 191-192; Bahtiyar, s. 159-161; Kırca, İsmail: 5941 Sayılı Çek Kanunu (Konferans 22 Ocak 2010), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2010, s. 5-6; Kahyaoğlu, s. 140; Özbek, s. 7-8; Narbay, Şafak: “5941 Sayılı Çek Kanununun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Bunların Değerlendirilmesi”, Terazi Hukuk Dergisi Mart 2010 S. 43, s. 65-67; Günay/Günay, s. 325; Donay, Süheyl: “Yeni Çek Kanunu Hakkında Görüşler”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2010 Mart–Nisan S. 67, 68, s. 172-173; Ağar, agm.; Kayançiçek, Murat: “5941 Sayılı Çek Kanunu’na İlişkin Eleştiriler ve Değişiklik Önerileri (Uygulama Ve Doktrin)”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 1, Yıl: 3, S. 8, s. 261. [4] RG. 03.02.2012, 28193. [5] Öztan, s. 312; Şen/Malbeleği, s. 7-8, 12; Can, s. 192; Kırca, s. 23 vd.; Bilgen, Mahmut: Uygulamada Kambiyo Senetleri (Poliçe, Bono, Çek), Ankara 2010, s. 340 vd.; Ağar/ Sandal s. 90-101; Kahyaoğlu, s. 143-144; Özbek, s. 8; Helvacı, Mehmet: “Çek Kanunu Tasarısı’nın Genel Olarak Değerlendirilmesi” , Prof. Dr. Reha Poroy’un Anısına Armağan, Ankara 2009, s. 234 vd.; Günay/Günay, s. 336 vd.; Donay, s. 174 vd.; Ağar, agm. [6] Ağar, agm.; Büyükbaş, s. 311, 313. [7] Öztan, s. 309. [8] Kahyaoğlu, s. 140-141. 5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar / Ş. DEMİR 227
2013/ 1 Ankara Barosu Dergisi HAKEML
İ düzenleme ve çek hesabı açma yasağı yaptırımları sadece tüzel kişiye uygula- nacak, tüzel kişinin temsilcisine uygulanmayacaktır. ÇK’ndaki karşılıksız çek dışındaki bazı fiiller de cezai sorumluluktan çıkarılarak, birer idari yaptırıma dönüştürülmüştür [9]
. İnceleme konumuz ÇK’nunda düzenlenen cezai ve idari yaptırımlar olduğundan, bu çalışma kapsamında karşılıksız çekin TTK ve ban- kalar açısından oluşturduğu hukuki neticelere değinilmeyecektir [10]
. Çalışmada sırasıyla karşılıksız çek fiilinin unsurları, fiilin sorumlusu, uygulanacak yaptırım ve talep hakkı sahibinin Cumhuriyet savcılığına yaptığı başvuru üzerine uygu- lama bulacak usulî hükümler incelenecek, 6273 sayılı Kanunla değişik 5941 sayılı ÇK’nun getirdiği yenilikler üzerinde durulacak, son olarak çekte sahtecilik ve tahrifat suçlarının TCK’nunda karşılık geldiği hükümlere değinilecektir. I. 5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari Yaptırımlar ve Suç Tipleri A. Genel Olarak 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6273 sayılı yasa ile 5941 sayılı ÇK’nda ciddi değişikliklere gidilmiştir. Bu değişikliklerden en önemlisi, ÇK m. 5’te çekin karşılığının hesapta bulundurulmaması suçunun yaptırımı olarak düzenlenen adli para cezasının kaldırılması, bunun yerine idari bir müeyyide olarak düzenlenen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasaklarının getirilmesi ve böylece karşılıksız fiiline bağlanan yaptırımın idari yaptırıma dönüştürül- mesidir. Şüphesiz yapılan değişikliklerin uygulamada ve düzenlenen fiillerin nitelenmesinde büyük etkileri olmuştur. Artık karşılıksız çek düzenlemek ceza hukuku kapsamında bir suç olmaktan çıkmıştır. Bunun sonucu olarak düzenlenen fiilin ceza hukuku ve ceza usul hukuku terimleriyle ifade edilmesi olanağı da kalmamıştır [11] .
itibariyle bir özel hukuk uyuşmazlığı olan konuda, cezai yaptırım öngörülerek alacağın bir nevi kişilerin özgürlükleriyle garanti altına alınmasına yönelik uygulamaya son verilmiştir. Bu sayede uygulamanın Anayasa m. 13, m. 38/8 ve aynı nitelikteki AİHS 4 nolu protokol m. 1 hükümlerine aykırı olduğu yönündeki yoğun eleştiriler, kanun koyucu nezdinde karşılığını bulmuştur. [9]
Öztan, s. 312; Şen/Malbeleği, s. 7-8, 12. [10] Bu hususta ayrıntılı değerlendirme için bkz. Öztan, s. 305 vd.; Pulaşlı, Hasan: Kıymetli evrak Hukukunun Esasları, 3. B. Ankara 2013, s. 323 vd.; Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal: Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 16. B. İstanbul 2005, s. 282 vd.; Bahtiyar, s. 149 vd.; Can, s. 140 vd.; Kendigelen, Abuzer: Çek Hukuku, 4. B. İstanbul 2007, s. 292 vd. [11] Pulaşlı, s. 333; Öztan, s. 309; Şen/Malbeleği, s. 15; Ağar, agm. Yüklə 183,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|