##Fakultənin adı: Coğrafiya və Çqh ##İxtisas: Coğrafiya

##num=9// level= 1// sumtest=38 // name= TƏLIM - TƏRBIYƏ PROSESININ GIGIYENIK ƏSASLARI //

1. Məktəblərdə tədris - tərbiyə işinin təşkil olunması prinsiplərinə hansılar aiddir?

1 - tədris yükünün həcmi uşaqların iş qabiliyyətlərinə mənfi təsir etməsin

2 - tədris yükün artırılması məsələsi bir aydan bir növbələşsin

3 - uşaq orqanizmin xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq artırılsın

4 - uşaq orqanizmin düzgün inkişafını təmin etsin

5 - tədris yükü bir il yüksək həcmdə, bir il aşağı həcmdə verilsin

A) 1, 4

B) 2, 5

C) 2, 3

D) 1, 2

E) 3, 5

2. Iş qabiliyyətinin gün ərzində dəyişilməsi qrafiki necə adlanır?

A) Iş qabiliyyətinin fizioloji əyriliyi

B) Iş qabiliyyətinin bioloji əyriliyi

C) Iş qabiliyyətinin yüksəliş əyriliyi

D) Iş qabiliyyətinin gündəlik əyriliyi

E) Iş qabiliyyətinin təbii əyriliyi

3. Tədris fəaliyyəti zamanı orqanizmin iş qabiliyyətinin dəyişməsi mərhələlərinə hansı aid deyil?

A) Uzanma dövrü

B) Alışma dövrü

C) Münasib dövr

D) Enmə dövrü

E) Yorulma dövrü

4. Müxtəlif növlü iş prosesi uzun müddətli və ya gərgin olduqda orqanizmdə nə baş verir?

A) Yorğunluq

B) Yuxululuq

C) Narahatçılıq

D) Nifrət

E) Əsəbililik

5. Kimdə oyanma prosesi ləngimədən üstün, sinir proseslərinin yayılması cəmləşməsindən artıq olur?

A) Uşaqlarda

B) Böyüklərdə

C) Yaşlılarda

D) Yeniyetmələrdə

E) Gənclərdə

6. Iş qabiliyyətinin ikinci artım dövrü nə vaxt baş verir?

A) Saat 16 - 18 arası

B) Saat 17 - dən sonra

C) Saat 12 - 14 arası

D) Saat 17 - 19 arası

E) Saat 10 - 12 arası

7. Şagirdin iş qabiliyyəti hansı amillərlə müəyyən edilir?

1) şagirdin yaşı ilə

2) orqanizmin vəziyyətilə

3) şagirdin bədən çəkisi ilə

4) dərsi mənimsəmə dərəcəsilə

5) sinifdə olan uşaqların sayı ilə

A) 1, 2

B) 2, 3

C) 3, 4

D) 4, 5

E) 1, 5

8. Tez - tez xəstələnmələr, allergik hallar, sinir pozulmaları və fiziki inkişafın yubanması uşağın hansı xüsusiyyətini aşağı salır?

A) Iş qabiliyyətini

B) Qavrama imkanlarını

C) Diqqətin tərəddüdünü

D) Nitqin imkanlarını

E) Təfəkkür keyfiyyətini

9. Əqli iş qabiliyyətin bərabər tipi nə ilə səciyyələnir?

A) iş qabiliyyətinin yüksək kəmiyyət və keyfiyyətinin cuzi tərəddüdilə

B) iş qabiliyyətinin yaxşılaşması və iş gərginliyinin yüksəlməsi ilə

C) qurtarma anı üçün iş gərginliyi və keyfiyyətinin kəskin tərəddüdilə

D) iş qabiliyyətinin azalması və onun keyfiyyətinin pisləşməsi ilə

E) iş qabiliyyətinin əvvəl kəskin yüksəlib asta - asta enib qalxması ilə

10. Dərs zamanı iş qabiliyyətinin artması dövrü necə adlanır?

A) Alışma dövrü

B) Artma dövrü

C) Əvvəlki dövr

D) Iş müddəti

E) Gərginlik anı

11. Dərs zamanı iş qabiliyyətinin azalması ilə müşahidə olunan dövr necə adlanır?

A) Enmə dövrü

B) Artma dövrü

C) Azalma dövrü

D) Natamam dövr

E) Gərgin dövr

12. Iş qabiliyyətinin enmə dövründə neçə zona ayırd edilir?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 1

E) 5

13. Nəyə görə dərsin, tədris həftəsinin, rübün başlanğıcında tədris yükü yüngülləşdirilməlidir?

A) Əmək məhsuladalığın aşağı olan dövrüdür

B) Yorğunluq əmələ gəlməsi dövrüdür

C) Uşaqların əsas vəzifəsi məktəblə tanışlıqdır

D) Müəllimlərin istirahətdən gəlməsi üçün

E) Şagirdləri tədrisdən yayındırmamaq üçün

14. Iş qabiliyyətinin münasib dövrünün qurtarmasını göstərən nədir?

A) Yorulmanın erkən əlamətləri

B) Iş fəaliyyətinin aktivləşməsi

C) Məktəblilərin nitq passivliyi

D) Şagirdlərin hirsli olmaları

E) Uşaqların gülə - gülə danışmaları

15. Yorulmanın qarşısının alınmasında gözlənilən prinsiplərə hansı aid deyil?

A) Dərsin təşkilinin müəllimin istək və əhvalına uyğun olması

B) Gündəlik və həftəlik dərslərin miqdarının normalaşdırılması

C) Dərs və tənəffüslərin davametmə müddətinin müəyyənləşdirilməsi

D) Tədrisi günü və həftəsi ərzində məşğələlərin səmərəli qurulması

E) Tətillərin sayı nın və davaetmə müddətinin dəqiqləşdirilməsi

16. Dərsin 45 dəqiqədən artıq olmasının səmərəsizliyi nə ilə təstiq olunub?

A) Tədqiqatlarla

B) Müşahidələrlə

C) Anket sorğusu ilə

D) Riyazi analiz üsulu ilə

E) Statistika ilə

17. Nəyə görə dərsin sürəkliyi 45 dəqiqədən artıq olmamalıdır?

A) Ifrat yorulma yaratmamaq üçün

B) Yorğunluqdan uzaqlaşmaq üçün

C) Hafizə və diqqəti qorumaq üçün

D) Beyin fəaliyyətini artırmaq üçün

E) Orqanizmin müqavimətini artırmaq üçün

18. Neçə yaşlı uşaqlar üçün dərsin sürəkliyinin 45 dəqiqə olamsı yolverilməzdir?

A) 6 yaşlı

B) 8 yaşlı

C) 3 yaşlı

D) 10 yaşlı

E) 12 yaşlı

19. 6 yaşlı uşaqların orqanizmin normal funksional vəziyyəti və yüksək iş qabiliyyəti neçə dəqiqəlik dərsdə mümkün olur?

A) 35 dəqiqəlik

B) 25 dəqiqəlik

C) 40 dəqiqəlik

D) 15 dəqiqəlik

E) 30 dəqiqəlik

20. 6 yaşlı uşaqların gündəlik dərs cədvəli tədris ilinin əvvəlində (sentyabr - oktyabr) hansı yüklə aparılmalıdır?

A) 30 dəqiqəlik 3 dərs

B) 20 dəqiqəlik 5 dərs

C) 35 dəqiqəlik 4 dərs

D) 25 dəqiqəlik 5 dərs

E) 45 dəqiqəlik 4 dərs

21. Kiçik yaşlı uşaqların 20 dəqiqədən artıq fikirlərini cəmləşdirəməyə mane olan səbəblərdən hansı səhvdir?

A) Ifrat yorğunluğun baş verməsi

B) Mənfi özünüinduksiya

C) Eyni analizatorların fasiləsiz işi

D) Beyin qabığının eyni hüceyrələrin işi

E) Diqqət davamlılığının enməsi

22. Gigiyenik tələblərə görə dərs şərti olaraq hansı hissələrə bölünür?

A) Giriş, əsas, son

B) Əvvəl, axır

C) Birinci, ikinci, üçüncü

D) Giriş, davam, axır

E) Əvvəli, ardı, sonu

23. Dərsin giriş hissəsi hansı işlərə sərf olunur?

1) təşkilatı tədbirlərə

2) məşqesici təkrara

3) sorğuya

4) yeni materialın şərhinə

5) yoxlama işlərinə

A) 1, 3

B) 2, 4

C) 1, 5

D) 2, 3

E) 4, 5

24. Adətən dərsin əsas hissəsinin vaxtı hansı işlərə sərf edilir?

A) Yeni materialın şərhinə

B) Məşedici təkrara

C) Sorgu - suallara

D) Yoxlama işinə

E) Təşkilatı məsələlərə

25. Kinofilm, təqdimat, kompyuter və səsyazma kimi tədris vasitələrin dərsdə istifadəsi nə yaradır?

1) dərsin gedişini pozur

2) çoxlu səs - küy, narahatçılıq yaradır

3) yeknəsəkliyi aradan götürür

4) yorulma və gərginliyə səbəb olur

5) məşğələyə emosionallıq verir

A) 3, 5

B) 1, 3

C) 2, 4

D) 3, 4

E) 2, 3

26. Dərsdə texniki vasitələrin tətbiqi hansı üzv və sistemlərdə artıq yüklənmə yaradır?

A) Mərkəzi sinir sistemində, görmə və eşitmə analizatorlarda

B) Ürək - qan - damar sistemində və hərəki - dayaq aparatında

C) Endokrin sistemində, görmə və eşitmə analizatorlarında

D) Mərkəzi sinir sistemində və hərəki - dayaq aparatında

E) Görmə analizatorunda və ürək - qan - damar sisten işində

27. Nəyin dərslərdə tətbiqi mərkəzi sinir sisteminin, görmə və eşitmə analizatorlarının artıq yüklənməsinə səbəb olur?

A) Texniki vasitələrin

B) Kimyavi maddələrin

C) Laborator avadanlığın

D) Tablo və plakatların

E) Idman hərəkətlərinin

28. Orta siniflərdə texniki vasitələrin tətbiqi ilə aparılan dərslərin həftə ərzində sayı nə qədər olmalıdır?

A) 3 - 4 dərs

B) 1 - 2 dərs

C) 5 - 8 dərs

D) 6 - 8 dərs

E) 4 - 6 dərs

29. Hansı sinifdə həftə ərzində dərslərin məcburi sayı 20 saat təşkil edir?

A) I - ci sinifdə

B) III - cü sinifdə

C) II - ci sinifdə

D) V - ci sinifdə

E) IX - cu sinifdə

30. Hansı sinifdə həftə ərzində dərslərin məcburi sayı 22 saat təşkil edir?

A) II - ci sinifdə

B) III - cü sinifdə

C) I - ci sinifdə

D) V - ci sinifdə

E) IX - cu sinifdə

31. Gün ərzində çətin dərslərin asan dərslərslə növbələşməsi uşağa nə kimi təsir göstərir?

A) Fəal istirahət

B) Vaxt keçirmə

C) Yorucu təsir

D) Əyləncə

E) Uyğunlaşma

32. Dərslərin cədvəldə hansı qayda ilə salınması fəal istirahət rolunu oynayır?

A) Çətin dərslərin asan dərslərlə növbələşməsi

B) Yükün həftə ərzində tam bərabər bölünməsi

C) Çətin fənnlərin 1 - ci və 5 - ci dərslərə salınması

D) 2 - 3 asan dərsin bir - birinin ardınca gəlməsi

E) I və VI günlər yükün çətin və ağır olması

33. Tənəffüslərin məktəbdə düzgün təşkili necə olmalıdır?

1) I, IV tənəffüs – 20 dəqiqə, II III, tənəffüs - 10 dəqiqə

2) I, III, IV tənəffüs – 10 dəqiqə, II tənəffüs - 30 dəqiqə

3) I, IV tənəffüs – 10 dəqiqə, II, III tənəffüs - 20 dəqiqə

4) I, II, III, IV tənəffüs – 10 dəqiqə

5) I, III, IV tənəffüs – 5 dəqiqə, II tənəffüs - 30 dəqiqə

A) 2, 3

B) 1, 3

C) 2, 5

D) 3, 4

E) 1, 5

34. Məktəblərdə neçə dəqiqədən qısa olan fasilə (tənəffüs) icazə verilmir?

A) 10 dəqiqədən

B) 5 dəqiqədən

C) 20 dəqiqədən

D) 15 dəqiqədən

E) 25 dəqiqədən

35. Nəyə görə məktəblərdə fasilələrin 10 dəqiqədən qısa olmasına icazə verilmir?

A) Uşaqlar dəyərli istirahət edə bilmir

B) Uşaqlar bir sinifdən digərinə keçməyi çatdırmır

C) Uşaqlar bir - biri ilə ünsiyyət yarada bilmir

D) Uşaqlar gətirdiyi yeməyi gəbul edə bilmir

E) Uşaqlar dərslərini təkrarlamağı çatdırmır

36. Məktəblərdə ən qısa fasilə (tənəffüs) nə qədər davam etməlidir?

A) 10 dəqiqədən

B) 5 dəqiqədən

C) 20 dəqiqədən

D) 15 dəqiqədən

E) 25 dəqiqədən

37. Böyük fasilədə (tənəffüsdə) məsləhət görülməyən fəaliyyət formalarına hansı aid deyil?

A) Açıq havada sakit gəzinti

B) Ev tapşırıqlasrın təkrarlanması

C) Gərginlik tələb edən hərəkətlər

D) Səs - küylü gərgin oyunlar

E) Şaxmat yarışların keçirilməsi

38. Iş qabiliyyətinin birinci artım dövrü nə vaxtlarda baş verir?

A) Saat 10 - 12 arası

B) Saat 8 - 10 arası

C) Saat11 - 13 arası

D) Saat 15 - 17 arası

E) Saat 9 - 10 arası