www.vivo-book.com
88
axırıncı şüaları altında parıldayan üzgəclərini geniş açaraq
çapalayır, dəhşətdən ikiqat bükülüb canını ölümdən xilas
etməyə çalışa-çalışa mahir akrobatlar sayağı tullanıb-
düşürdü. Qoca qayığın arxa tərəfinə keçib aşağı oturdu,
yoğun kəndiri sağ əlində tutub sağ ayağıyla xırda tilovun
ipini basdı və skumbriyanı sudan çıxarmağa başladı.
Qayığın böyründə balıq daha bərk çırpınmağa başladı; qoca
əyilib qızıl kimi parıldayan tünd-bənövşəyi üzgəcli balığı
sudan çıxartdı və qayığın döşəməsinə tulladı. Balıq hələ
diriydi, amma əngləri qıc olmuşdu. O, aramsız şəkildə çənə
döyür, qarmağı çeynəyirdi; uzun, hamar bədəni əsim-əsim
əsir, başını yerə çırpır, quyruğuyla qayığın döşəməsini
döyəcləyirdi. Qoca onun qızıl təki alışıb-yanan kəlləsini
əzəndə balıq yüngülcə titrədi, sonra da hərəkətdən düşüb
qaldı.
Qoca öz ovunu qarmaqdan çıxardı, yerinə sardina taxıb
tilovu təzədən suya atdı. Sonra tələsmədən qayığın burun
tərəfinə keçdi, balığı sudan çıxartdığı sol əlini yoxlayıb,
şalvarına silə-silə quruladı. Ağır kəndiri sağ çiynindən sol
www.vivo-book.com
89
çiyninə keçirib sağ əlini dənizdə yuya-yuya ətrafa baxdı:
günəş artıq okeanın dalğaları altına enirdi.
Qoca belini dikəldib ağırlaşmış tilov ipinin dəniz səthi
ilə əmələ gətirdiyi meyl bucağını gözəyarı təyin etdi və
ucadan dedi:
– Bucaq dəyişməyib, hər şey əvvəlki qaydasındadır.
Lakin əlini suya salıb axının hərəkətini yoxlayanda
başa düşdü ki, qayığın sürəti xeyli azalıb.
– Avarları bir-birinə bağlayıb kormaya bənd edərəm,
qayığın arxa tərəfində eninə qoyaram ki, gecə sürəti azaltsın.
Bu balığın bütün gecəni üzməyə gücü çatar. Elə mən də
ondan geri qalan deyiləm.
«Skumbriyanı indi yox, bir azdan təmizləsəm daha
yaxşı olar; Qanı da, şirəsi də ətdə qalar, – qoca fikirləşdi. –
Mən bunu sonra edərəm, bir az gec məsləhətdir. Qayığın
sürətini azaltmaq üçün avarları kormanın arxasına bağlayıb
bərkidərəm. Balıqları axşamüstü, ələlxüsus da günəş batanda
narahat etmək olmaz. Günəşin batması bütün balıqlara pis
təsir edir».
www.vivo-book.com
90
Havaya qaldırıb qurutduğu sol əli ilə ipdən yapışdı,
yükü bacardığı qədər azaltmaq və ağırlığı balığın üstünə
salmaqçün özünü qabağa, taxta oturacağa tərəf verdi, kəndiri
avara bənd etməklə bütün gərginliyi qayığa, oradan da
balığın üzərinə keçirtdi. Ürəyində öyündü: “Saç-saqqalı bu
yolda boş yerə ağartmamışam ki. Belə şeylərin öhdəsindən
gələ bilməsəm, daha mən nəyə lazımam? Balığın halı o
qədər də yaxşı deyil. Yalan deyil ki, qarmağa keçdiyi andan
indiyədək ağzına heç nə dəyməyib. Nataraz şeydir, özü də
yaman qarınquludur. Qarnını doyurmaqçün ona bir aləm şey
lazımdır. Mən, heç olmasa, bütöv bir tunesi aşırmışam,
sabah da skumbriyanı – qoca ov balığına dorado adı
qoymuşdu – təmizləyib bir-iki tikə ötürərəm. Skumbriyanı
yemək tunesdən çətindir. Eh, yəni bu dünyada asan bir iş var
ki?”
– Hə, balığım, de görüm, necəsən? – qoca ucadan xəbər
aldı. – Mənim nə vecimə, kefim kök, damağım çağ, sol əlim
də sağalıb. Çox şükür. Bu axşama da, hələ sabaha da
yeməyim var. Amma bu söhbətləri hələlik qoyaq bir kənara,
sən qayığı çəkib aparmağında ol.
www.vivo-book.com
91
Əslində, qocanın halı dediyi qədər də yaxşı deyildi:
kəndir kürəyini kəsir, ağrı və sancılar onu incidirdi. Amma
yenə özünə təsəlli verdi: “Eh, mən bundan betərini
görmüşəm. Sağ əlimin yarası yüngüldür, sol əlim də daha
qıc olmur. Ayaqlarımsa lap möhkəmdir. O ki qaldı yeməyə,
hə, bax bu məsələdə ümumiyyətlə, naşükürlük etmək olmaz,
çünki yemək sarıdan mənim vəziyyətim balığınkından qat-
qat yaxşıdır, heç müqayisə ediləsi deyil”.
Hər tərəf qaranlıq idi. Sentyabrda gün batan kimi
zülmət əlbəəl çökür. Qoca köhnə taxtaya söykənib dinçini
alırdı; çalışırdı ki, mümkün qədər çox dincəlsin. Başını
qaldırıb səmanı bəzəyən seyrək ulduzlara tamaşa elədi.
Rigel bürcündəki ulduzların adını bilməsə də, hamısını
bircə-bircə tanıyırdı: tezliklə çox-çox uzaqlarda sayrışan
dostlarının hər birini görəcəkdi.
– Qarmaqdakı balıq da mənim dostumdur, – qoca dedi.
– Hələ ömrümdə bu yekəlikdə balığa rast gəlməmişəm. Nə
görmüşəm, nə də eşitmişəm. İntəhası mən onu
öldürməliyəm. Yaxşı ki, biz insanlar ulduz ovuna çıxmırıq;
çox şükür ki, onları öldürməyə səy etmirik!
www.vivo-book.com
92
Sonra fikirləşdi: “Təsəvvür elə ki, insan oğlu hər gecə
ayın, ya da hər gün günəşin ovuna çıxır, onları tutub
öldürməyə cəhd edir. Onlar da adamdan qaçır. Onda nə
olardı görəsən? Yaxşı ki, belə olmayıb, bu məsələdə
bəxtimiz əcəb gətirib”.
Balıq ac olduğuna görə qocanın ona yazığı gəlirdi,
lakin bu rəhmdillik onun balığı öldürmək qərarına heç də
təsir etmədi. Fikirləşdi ki, gör bu balıq neçə adamı
doyduracaq, amma həmin adamlar onun ətini yeməyə
layiqdirlərmi? Əlbəttə yox! Heç kəs bu balığı yeməyə layiq
deyil. Bir bax, gör o necə məğrur, nə qədər alicənabdır!
“Mənim çox şeydən başım çıxmır, – qoca düşündü. –
Çox şeyi bilmirəm. Amma nə yaxşı ki, biz günəşi, ayı,
ulduzları məhv etmirik, onları tutub öldürmürük. Doğma
qardaşlarımızı öldürmək, dənizdən qopara bildiyimiz
nemətlərin hesabına yaşamaq bizə bəs edir. Mən indi əyləc
haqqında fikirləşməliyəm. Kürəklərdən düzəldəcəyim əyləc
bir yandan faydalı olsa da, digər tərəfdən ziyan verə bilər.
Balıq qaçmaq istəsə, güc vuran kimi tilov ipini qırıb aparar.
Əyləc qayığın sürətini azaldar, onu ağırlaşdırar. Qayıq
Dostları ilə paylaş: |