Ərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
72
Hesabat ilindəölkə miqyasında elektron ödəniş sistemlərinin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və istifadə imkanlarının artırılması istiqamətində fəaliyyət davam etdirilmişdir. Kütləvi Ödənişlər üzrə Mərkəzləşdirilmişİnformasiya Sisteminin platformasında yaradılmış“Hökumət Ödəniş Portal”ının (HÖP) əhatə dairəsinin genişləndirilməsi üzrə fəaliyyət davam etdirilmişdir. Görülmüş işlər nəticəsində Vergilər, Maliyyə, İqtisadiyyat və Sənaye, Daxili İşlər, Fövqəladə Hallar Nazirlikləri, Dövlət Gömrük Kömitəsi, DİN-in BDYP idarəsi, Dövlət Sosial Müdafiə Fondu, həmçinin “Azəristiliktəhcizat” ASC HÖP-ə inteqrasiya olunmuşdur. Hal-hazırda HÖP-ün yaradılmış infrastrukturuna qoşulmuş 42 bankın və “Azərpoçt” MMC-nin birlikdə 1500-yə yaxın ödəniş məntəqəsində nağd formada və sistemin internet resurslarından istifadə edilməkləödəniş kartları vasitəsilə nağdsız formada ödənişlər qəbul edilir. 2013-cü il ərzində sistemdəümumi məbləği 713 mln. manat olmaqla 24,4 mln. ədəd ödənişəməliyyatı emal olunmuşdur. Ötən illə müqayisədə sistemdə emal olunan əməliyyatların həcmi 48,2% (232 mln. manat), əməliyyatların sayı isə 4,3% (995 min. ədəd) artmışdır. 2013-cü ildə Milli Ödəniş Sistemi infrastrukturu daha da genişləndirilmış, regionlarda əhalinin vətəsərrüfat subyektlərinin maliyyə xidmətlərinəçıxış imkanlarının artırılması diqqət mərkəzində olmuşdur.01.01.2014-cü il tarixinə maliyyə xidmətlərinin göstərilməsi üçün Mərkəzi Bank tərəfindən müvafiq icazə verilmiş poçt filiallarının sayı 63-ə, onların tərkibində poçt şöbələrinin sayı isə 952-əçatmışdır. “Azərpoçt” MMC “MasterCard” beynəlxalq kart təşkilatına üzv qəbul olunaraq 9684 ədəd MasterCard brendli ödəniş kartı emissiya etmişdir. 2013-cü ilin sonuna ölkəərazisində quraşdırılmış POS-terminalların sayı 33285 ədəd təşkil etmişdir. İl ərzində regionlar üzrə POS-terminalların sayı 34,5% artaraq (1114) 4345 ədədəçatmışdır. İl ərzində POS-terminallarla aparılan əməliyyatların sayı 2,4 dəfə (6,6 mln.) artaraq 11.2 mln. ədəd, əməliyyatların həcmi isə 1,6 dəfə (384 mln. manat) artaraq 981 mln. manat olmuşdur.
73
Ölkəərazisində bankomatların sayı 7,2% (162 ədəd) artaraq 2422 ədədə yüksəlmişdir. Bankomatlarla aparılan əməliyyatların sayı 5,9% (2898 min) artaraq 51,7 mln. ədəd, əməliyyatların həcmi isə 12,5% (952 mln. manat) artaraq 8581 mln.manat təşkil etmişdir. İl ərzindəödəniş kartı emissiya edən bankların sayı 40-a, kart sahiblərinin sayı isə 5,1 mln. nəfərə yüksəlmişdir. Ödəniş kartlarının sayı 5,7 mln. ədədəçatmışdır ki, onlardan da 4,7 mln. ədədi debet, 942,5 min ədədi isə kredit kartlarıdır.Ümumilikdə, 2013-cü il ərzindəölkə banklarıtərəfindən emissiya edilmişödəniş kartları iləölkə daxilində aparılmışəməliyyatların həcmi 9,56 mlrd. manat, əməliyyatların sayı isə 63 mln. ədəd olmuşdur ki, bunun da uyğun olaraq 6% və 18,3%-i nağdsız ödənişlərin payına düşür. Ötən illə müqayisədəölkədaxili ödəniş kartları ilə aparılmışəməliyyatların həcmi 64,5%, əməliyyatların sayı isə 2,3 dəfə artmışdır.Ödəniş kartları ilə hesablaşmaların artdığı bir şəraitdəödəniş kartları ilə fırıldaqçılıq sahəsində risklərin idarə olunması məsələləri diqqətdə saxlanılmışdır.Ödəniş kartlarıüzrə fırıldaqçılıq halları barədəbanklararası məlumat mübadiləsi sisteminin ilkin layihəsi hazırlanmışdır. Eyni zamanda ölkədə nağdsız ödənişlərin stimullaşdırılması, bu ödənişlər üzrə infrastrukturun genişləndirilməsi və hüquqi bazanın möhkəmləndirilməsi üzrə təklif paketi hazırlanaraq təqdim olunmuşdur. 2013-cü ildə prioritet istiqamətlərdən biri də bankların müasir bank texnologiyalarından istifadəsinin artırılması və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üçün stimullaşdırıcı tədbirlərin həyata keçirilməsi olmuşdur. Bu məqsədlə Mərkəzi Bank tərəfindən banklar arasında “Nağdsız ödənişlər üzrə lider bank” və “Elektron bankçılıq xidmətlərində lider bank” nominasiyaları elan olunmuşdur. Nominasiyalar üzrə iştirakçıların statistic göstəriciləri əsasında hazırlanan qiymətləndirmə cədvəlləri aylıq əsasda Mərkəzi Bankın İnternet səhifəsində yerləşdirilir. Ölkədəödəniş xidmətlərinəçıxış imkanlarının genişləndirilməsi, ödəniş xidmətləri bazarında rəqabət mühitinin gücləndirilməsi vəödəniş xidməti istifadəçilərinin hüquqlarının müdafiəsinin
74
artırılmasıməqsədi ilə “Ödəniş xidmətləri haqqında” qanun layihəsi hazırlanaraq təqdim olunmuşdur. Ödəniş sistemləri və nağdsız hesablaşmalar sahəsində mövcud qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi, nağdsız hesablaşmaların aparılması formalarının təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə “Nağdsız hesablaşmalar və pul köçürmələri haqqında Təlimat”ın yeni redaksiyası təsdiq edilmişdir. Yeni redaksiya əsasında qaydalar beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılaraq ödəniş sənədləri və onların icrasına dair tələblər təkmilləşdirilmiş, nağdsız hesablaşma forması kimi ödəniş tələbnamə-tapşırığı ilə hesablaşmalar müəyyən edilmişdir. 2013-cü ildəödəniş sistemlərinə nəzarət çərçivəsində Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankının Ödəniş və Hesablaşma Sistemləri Komitəsi və Beynəlxalq Qiymətli Kağızlar üzrə Komissiyaların Beynəlxalq Təşkilatı tərəfindən 2012-ci il ərzində hazırlanmış«Maliyyə bazar infrastrukturlarıüçün prinsiplər» və “Maliyyə Bazarıİnfrastrukturlarıüçün Prinsiplər: Açıqlanma çərçivəsi və Qiymətləndirmə Metodologiyası”əsasında sistem əhəmiyyətli ödəniş sistemlərinin özünüqiymətləndirməsi aparılmışdır. İnternetvasitəsiləbank xidmətlərindən istifadədəgenişlənməkdədir. Beləki, il ərzindəinternet-bankinq vasitəsil23,8 mln.manatməbləğində28,6 min əməliyyat həyatakeçirilmişdir. Mobil-bankinq vasitəsiləisə 785,4minmanat məbləğində5,197min əməliyyathəyatakeçirilmişdir. Elektron bankinq vasitəsilə rahat və operativ şəkildə, banka gətmədən, ofis və ya evdən hesab üzrə istənilən əməliyyatları online rejimində apara bilərmək olur. Elektron banking-dən faydalanmaq üçün aşağıdakı kanallardan istifadə edilir: - MobilBank - InternetBank - Bankomatlar Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|