7646-1
İşsizlik sigortası ile ilgili tanımlar
(1)
Madde 47 –
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Kurum: İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğünü,
c) İşsizlik sigortası: Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğin-
de olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz
kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği
ile faaliyet gösteren zorunlu sigortayı,
d) Sigortalı: Bu Kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı olarak
çalışan ve çalıştığı süre içerisinde işsizlik sigortası primi ödeyen kimseyi,
e) Sigortalı işsiz: Bu Kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı ve
sigortalı olarak çalışırken bu Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve
Kuruma başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi,
f) İşsizlik sigortası primi: İşsizlik sigortasının gerektirdiği her türlü ödeme ile hizmet
giderlerini karşılamak amacıyla bu Kanunda belirtilen esas ve usullere göre Devlet, işveren ve
sigortalı tarafından ödenen primi,
g) Fon: İşsizlik sigortası primleri ile bu primlerin değerlendirilmesinden elde edilen ka-
zanç ve iratların, Devlet tarafından yapılacak katkı ve yardımların, ayrıca bu Kanun gereğince işçi
ve işverenlerden alınacak ceza, gecikme zammı ve faizler ile diğer her türlü gelir ve kazançların
toplandığı ve Devlet güvencesinde olan İşsizlik Sigortası Fonunu,
h) İşsizlik ödeneği: Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan
parasal ödemeyi,
i) İşveren: Bu Kanunun uygulanmasında 46 ncı maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran
gerçek veya tüzel kişileri,
j) İşveren vekili: İşveren nam ve hesabına işin yönetimi görevini yapan kimseleri,
k) İşyeri: Bu Kanunun uygulanmasında 46 ncı maddede belirtilen sigortalıların işlerini
yaptıkları yerleri,
İfade eder.
Bu Kanunda geçen işveren deyimi işveren vekilini de kapsar. İşveren vekili, bu Kanunda
belirtilen yükümlülüklerinden dolayı aynen işveren gibi sorumludur.
İşin niteliği ve yürütülmesi bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle dinlenme, çocuk
emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu
veya büro gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.
–––––––––––––––––––––
(1) Bu maddenin yürürlüğe gireceği tarih için 63 üncü maddenin (c) fıkrasına bakınız.
7646-2
İşsizlik sigortasına ilişkin genel hükümler
(1)
Madde 48 – İşsizlik sigortası zorunludur. Bu Kanun kapsamına giren ve halen çalışmakta olanlar bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, yeni girenler ise işe başladıkları tarihten itibaren sigortalı olurlar.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 8 ve 9 uncu maddelerine göre Sosyal Sigortalar Kurumuna
bildirilmiş olan işyeri ve sigortalılar Kuruma da bildirilmiş sayılır.
Sigortalılığın başlamasıyla birlikte, sigortalılar ile bunların işverenlerinin sigorta hak ve yükümlülük-
leri de işlemeye başlar.
İşveren, hizmet akdi 51 inci maddede belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olan
sigortalılar hakkında; örneği Kurumca hazırlanacak üç nüsha işten ayrılma bildirgesi düzenleyip, 15 gün
içinde bir nüshasını Kuruma göndermek, bir nüshasını sigortalı işsize vermek ve bir nüshasını da işyerinde
saklamakla yükümlüdür.(Ek cümle: 15/5/2008-5763/14 md.) Kurumca bu Kanuna göre yapılacak işlemlere
ilişkin elektronik ortamda bilgi ve belge istenebilir veya bilgi ve belge verilebilir.
Sigortalı işsizin, bu maddede belirtilen ödeme ve hizmetlerden yararlanabilmesi için işten ayrılma
bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren otuz gün içinde Kuruma doğ-
rudan veya elektronik ortamda başvurması gerekir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre işsizlik
ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür.
(2)
Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, Kurumca aşağıda belirtilen
ödemeler yapılır ve hizmetler sağlanır;
a) İşsizlik ödeneği,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/90 md.) 5510 sayılı Kanun gereği ödenecek sigorta primleri,
c) Yeni bir iş bulma,
d) (Değişik: 4/4/2015-6645/23 md.) Aktif işgücü hizmetleri kapsamında kurs ve programlar.
(Değişik yedinci fıkra : 13/2/2011-6111/69 md.) Ayrıca Fonun bir önceki yıl prim gelirlerinin %
30’u; işgücünün istihdam edilebilirliğini artırmak, çalışanların vasıflarını yükselterek işsizlik riskini azaltmak
ve teknolojik gelişmeler nedeniyle işsiz kalması beklenenlerin başka alanlara yönlendirilmesini sağlamak,
istihdamı artırıcı ve koruyucu tedbirler almak ve uygulamak, işe yerleştirme ve danışmanlık hizmetleri temin
etmek, işgücü piyasası araştırma ve planlama çalışmaları yapmak ve Fondan ödenmek üzere vize edilmiş
sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışanlar ile bunlardan ilgili mevzuatına göre Kurum kadrolarına atanan
ve Kurumda çalışmaya devam eden personelin mali ve sosyal haklarına ilişkin ödemeleri gerçekleştirmek
amacıyla kullanılabilir. Bu oranı % 50’ye kadar çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak, işsizlik
ödeneğinden yararlanmakta olanlara yönelik hizmetler için bu sınırlama dikkate alınmaz. Bu fıkraya ilişkin
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(3)(4)
İşveren tarafından geçici görevle yabancı ülkeye gönderilen sigortalıların hak ve yükümlülükleri bu
görevi yaptıkları sürece devam eder. Ülkeye dönmeleri ve 51 inci maddede belirtilen koşulları yerine getirme-
leri halinde kendilerine işsizlik sigortasından hak ettikleri ödemeler yapılır ve hizmetlerden yararlanmaları
sağlanır.
––––––––
(1) Bu maddenin yürürlüğe gireceği tarih için 63 üncü maddenin (c) fıkrasına bakınız.
(2) 15/5/2008 tarihli ve 5763 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan "doğrudan" ibaresin-
den sonra gelmek üzere "veya elektronik ortamda" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(3) 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “işgücü piyasası ara ş-
tırma ve planlama çalışmaları yapmak” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve Fondan ödenmek üzere vize
edilmiş sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışanlar ile bunlardan ilgili mevzuatına göre Kurum kad-
rolarına atanan ve Kurumda çalışmaya devam eden personelin mali ve sosyal haklarına ilişkin ödemeleri
gerçekleştirmek” ibaresi eklenmiştir.
(4) Bu fıkranın uygulanması ile olarak 4/10/2015 tarihli ve 29492 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
1/10/2015 tarihli ve 2015/8112 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Karara bakınız.