Ə liyev İlham Yaylaqalı oğlu 1968-ci il aprel ayının
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ l h am Ə liy ev
- Q afqazda im p eriyalar və e rm ə n ih rin Aytrbaycan d razilərin a köçiirülttw si
- Q afq azd a im p eriyalar və e rm ə n ilərin Aznrbuycan ə ra z ib rin ə köçiiriilm asi
- "BMT DEBATLAR ÜÇÜN MARAQLI KLUBDUR"
İ l h am Ə liy ev Bu və digər faktlara əsasən demək olar ki, dürıyanı bəzən miskin durumu, bəzən isə iddialı ambisiyaları ilə təəccübləndirən Rusiya zahirən özünü Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində maraqlı olduğunu göstərsə də, reallıqda proble- min qalmasında maraqlı olduğunu sezdirməklə təəccübləndirməkdədir. Amma siyasətdə əbədi dostlar olmadığı kimi, əbədi düşməniər də daimi olmurlar. Siyasi maraqlar, iddialı ambisiyalar dostları düşmənə, düşməni isə dostlara çevirə bilir. Hazırkı dünya düzənində baş verən siyasi prosesləri nəzərə alsaq, Rusiya istəsə də, istə- məsə də Azərbaycanın maraqlarına tabe olan dövlətə çevriləcəyi gözlənilir. Xatırlatmaq lazım- dır ki, soyuq müharibə dövründə heç kəsin ağlı- na gəlmirdi ki, iki qarşıduran tərəf olan NATO və SSRİ sonradan bir-birinə dost əli uzadacaqlar. Hətta SSRİ-nin təsiri altında olmuş (Varşava müqaviləsi ölkələri) dövlətlər NATO-nun üzvü olacaqlar. Hazırda Rusiya ilə NATO-nun üzvü olan Türkiyə arasında sıx münasibətlər mövcud- dur. Hər iki dövlət arasında olan iqtisadi əlaqə- lər ekspertləri, sözün əsl mənasında, təəccüb- ləndirir. Çünki ABŞ ilə Türkiyə strateji müttəfiq olsalar da, onların arasında ticari-iqtisadi döv- riyyə cəmi 15 milyard dollardır. ABŞ-la Rusiya bir-birinə strateji rəqib kimi görünsələr də, on- ların iqtisadi əməkdaşlıq dövriyyələrinin həddi --------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------- 1 7 8 --------------------------------------------- — ~ Q afqazda im p eriyalar və e rm ə n ih rin Aytrbaycan d razilərin a köçiirülttw si 24 milyard doilar miqdarındadır. Türkiyə-Rusiya ticari dövriyyəsi hazırda 40 milyard dollardır, amma onun 100 milyard dollara çatdırılması ba- rədə razılaşma əldə olunub. Rusiya ilə Ermənis- tan arasında iqtisadi dövriyyə isə cəmi 750 mil- yon dollar təşkil edir. Dünyanı həm də iqtisadi maraqların idarə etdiyini nəzərə alsaq, Rusiya 100 milyard dollarlıq ticari-iqtisadi maraqlarına görə, Ermənistanı bir "peşka" kimi Türkiyəyə qurban verə bilər. Eyni zamanda, dünyada qə- bul olunan bir prinsip var: güclü hər zaman haq- lıdır. Zəiflərin meydanda yer istəməsi heç də ar- zuolunan deyil. Azərbaycan regionun lider döv- lətidir. Sabah isə Azərbaycan regionun fövqəl- dövlətinə çevrilə biilər. Necə ki, Türkiyəni Yaxın və Orta Şərqin fövqəldövlətləri hesab edirlər. Türkiyənin razılıq vermədiyi heç bir problem həllini tapa bilmir. Artıq bəzi Qərb ekspertləri Türkiyənin fəaliyyətini populizm kimi dəyərlən- dirirlər. Daha doğrusu, Türkiyənin iddialarını Os- manlı imperiyasını yenidən bərpa etmək iddia- ları kimi qiymətləndirirlər. Azərbaycan regionun fövqəldövləti ola bilər. Bu, hansı halda ola bilər? Bu gün Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 83 faizi Azərbaycanın payına düşür. Sabah hərbi qüd- rəti də Cənubi Qafqaz respublikalarını bir neçə dəfə üstələyə bilər. Artıq Azərbaycan buna doğ- ru da gedir. Yalnız Azərbaycanın hərbi büdcəsi 179 İllıam Əliyev Ermənistanın dövlət büdcəsindən artıqdır. Bu fərq müqayisəolunmaz səviyyəyə çata bilər. Yəni Azərbaycan neft ölkələri olan Orta Şərq dövlətləri ilə müqayisə oluna bilər. Bu reallıqlar fonunda Ermənistana dədəlik, bəzən isə bacılıq edən dövlətlər rəsmi Yerevanı başa sala bilərlər ki, Azərbaycan inkişafının elə bir pik zir- vəsindədir ki, artıq onun Dağlıq Qarabağı işğal- dan azad etmək üçün hərbi əməliyyatlara baş- lamasının qarşısını almaq mümkün deyil. Əgər Azərbaycan müharibəyə başlayarsa, bu, Er- mənistanın sonu ola biiər. Bununla da, Ermə- nistanı kompromisə getməkdən və Dağlıq Qara- bağın işğalına son qoymaqdan başqa çıxış yolu olmadığını başa salırlar. Yəni ziyanın yarısından qayıtmaq Ermənistan üçün xeyirli olar. Azərbay- can iqtisadi və hərbi qüdrəti hesabına qısa müd- dət ərzində Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyat- ları başa çatdıra bilər. Buna görə Azərbaycana təzyiq və təsirlər də olmayacaq. Çünki yuxarıda qeyd etdiyim kimi, güclünü müdafiə edənlər, dəstək verənlərr də çox olur. Hazırkı vəziyyətdə Azərbaycan Ermənistandan bütün sahələr üzrə qat-qat güclü olsa da, bunun 50-nin 1-ə nis- bətinə qədər yüksəltməyə ehtiyac var. Bunun üçün Azərbaycanın potensialı var. Müharibə həm Azərbaycan üçün, həm də ona görə qısa- müddətli ola bilər ki, Ermənistan üçün dağlıq Q afq azd a im p eriyalar və e rm ə n ilərin Aznrbuycan ə ra z ib rin ə köçiiriilm asi ərazi olan Dağlıq Qarabağda manevr etmək imkanları sıfır həddindədir. Azərbaycan düzənlik sahələrindən uçuşlar həyata keçirməklə düşmə- nin hədəflərini asanlıqla məhv etmək imkanına malikdir. "BMT DEBATLAR ÜÇÜN MARAQLI KLUBDUR" Etiraf olunmalıdır ki, bu gün dünyada bey- nəlxalq hüququn gücü deyil, gücün hüquqi işləyir. Bu gün beynəlxalq hüququn gücü işlə- səydi, heç şübhəsiz, 1948-ci ildə qəbul olunan Cenvrə konvensiyasına əməl oluna, BMT Təh- lükəsizlik Şurasının qətnamələri də Ermənistan tərəfdən icra edilərdi. Necə ola bilər ki, BMT Təhlükəsizlik Şurası 2011-ci ilin sentyabrında Liviya ilə bağlı tez-tələsik qətnamə qəbul edir və iki saat sonra onun icrasına başlayır. Amma A zərbaycanın haqq işi uzun illərdir ki, bərpa olun- mur. Bundan o nəticəni çıxarmaq olar ki, dün- yanı maraqlar idarə edir. Bir halda qanunlar işləyir, başqa bir haida isə bu qanunların işlə- məsi üçün mexanizm yoxdur. Bu isə nəticə etibarilə beynəlxalq hüququn özünü, xüsusilə də BMT kimi nüfuzlu təşkilatı gözdən salır. Maraqlısı da odur ki, beynəlxalq hüququ yara- danlar özləri də onu pozurlar. 1945-ci il oktyabr Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|