Ə liyev İlham Yaylaqalı oğlu 1968-ci il aprel ayının

İllıam  Əliyev
tələblər  irəli  sürməklə  onun  həllinə  nail  ola  bilər- 
di.  Amma  həmin  zaman  Türkiyənin  başı  Azər- 
baycanın  daxili  işlərinə  qarışmağa  başladı.  Yəni 
Əbülfəz  Elçibəyi  hakimiyyətə  gətirdi,  onu  qoru- 
maqla  məşğul  oldu.  Türkiyədə  terrorçu  kimi 
tanınan  Kodkud  Ekel  adlı  bir  şəxs  Bakıya  gəlib 
Ə.EIçibəylə  görüşdü.  Bu  adamın  Bakıya  gəl- 
məsi  və  Elçibəyin  hakimiyyətə  gətirilməsi  kimi 
məsələlərin  arxasında  rəsmi  Ankara  dururdu. 
Hətta  Türkiyənin  təhlükəsizlik  qüvvələrinin  də, 
bundan  xəbəri  var  idi.  Qısası,  Türkiyə  o  zaman 
Azərbaycanın  milli  maraqlarının  qorunması  üçün 
iş  görə  bilərdi,  lakin ABŞ  buna  imkan  vermədi.
Corc  Filitmanın  “Növbəti  100  il”  kitabı  çap- 
dan  çıxıb.  Həmin  kitabda  Rusiyanı  dağıtmaqdan 
ötrü  3  dövlətdən  -Polşa,  Yaponiya  və  Türkiyə- 
dən  istifadə  planı  olduğu  qeyd  olunub.  Yəni 
ABŞ  Türkiyəyə  böyük  önəm  verir.  Bu  gün  həm 
Rusiyaya,  həm  də  ABŞ-a  Qarabağ  məsələsi  la- 
zımdır  ki,  onlar  Azərbaycanı  əldə  saxlasın.  İndi- 
yə  qədər  Qarabağ  probleminin  həll  olunmama- 
sının  səbəblərindən  biri  də  ondan  ibarətdir  ki, 
Birləşmiş  Ştatlarla  RF  dünyanı  bölüşdürməklə 
bağlı  razılığa  gələ  bilməyiblər.  Bütün  bunlar fak- 
tdır.Bizim  tarixçilərimiz  isə  bu  məsələni  işıqlan- 
dırmaqdan  qaçırlar.
Qafqazda imperiyalar və ermənilərin Azərbaycan ərazilərinə köçürülməsi
ERMƏNİSTANIDÖVLƏT OLARAQ 
TANIMAMAQ OLARMI?
Diplomatik  qaydalara  görə  bir  dövlətlə  iqti- 
sadi,  siyasi  və  digər  əlaqələr  qurulmursa,  bu, 
həmin  dövlətin  bir  dövlət  olaraq  tanınmaması 
deməkdir.  Buna  bəzi  ərəb  dövlətlərinin  Fələs- 
tinin  ərazilərini  işğal  etdiyinə  görə,  İsraili  dövlət 
olaraq  tanımamalarına  misal  olaraq  göstərmək 
olar.  Bu  nöqteyi-nəzərdən  Azərbaycanın  20  faiz 
torpaqlarını  işğal  edən  Ermənistanın  dövlət  kimi 
(Pakistanın  və  Səudiyyə  Ərəbistanın  Ermənis- 
tanı  dövlət  kimi  tanımaması  təcrübəsi  mövcud- 
dur)  tanınmaması  istiqamətində  iş  aparmaq
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
163
—
-
_____________________________________________________

---

İ l hanı  Əlipev
mümkündür.  Türkiyənin  Pakistan  və  Səudiyə 
Ərəbistanı  kimi  anaioji  addım  atmaması,  təbii  ki, 
təəccüb  doğurmaya  biiməz.  Düzdür,  Türkiyə 
Ermənistanla  rəsmi  qaydada  sərhədləri  açmasa 
da,  eləcə  də,  Türkiyənin  Ermənistanda  səfirliyi- 
nin  fəaliyyət  göstərməməsinə  baxmayaraq,  iki 
dövlət arasında  bu  və  ya  digər formada  əlaqələr 
mövcuddur.  Ən  azı  hər  gün  Ermənistandan 
Ankaraya,  İstanbula,  Trabzona,  Antalyaya  və 
İğdıra  təyyarə  uçuşları  həyata  keçirilir.  Bu  isə 
Türkiyə  ilə  Ermənistan  arasında  iqtisadi  əlaqələ- 
rin  mövcudluğu  deməkdir.  Ermənistanın  dövlət 
kimi  tanınmaması  istiqamətində  Azərbaycan 
parlamenti  də  gərgin  iş  aparmalıdır.  Çətin  də 
olsa,  bu  işi  həyata  keçirmək mümkündür.
Ermənistana  qarşı  ən  azı  iqtisadi,  siyasi 
sanksiyalaların  tətbiq  olunması  üçün  ərəb  ölkə- 
lərinin  gücündən  istifadə  etmək  olar.  Nəzərə  al- 
maq  lazımdır  ki,  ərəb  ölkələri  beynəlxalq  aləm- 
də  böyük  güc  mərkəzi  kimi  tanınır və  qəbul  olu- 
nur.  22  ərəb  dövləti  və  56  müsəlman  ölkəsində 
1,4  milyard  müsəlman  yaşayır.  Müsəlman  döv- 
lətləri  geniş coğrafi  ərazini  əhatə  etsələr də  birli- 
yə  malik  deyillər.  Misir,  İordaniya  kimi  ölkələrin 
ərəb  birliyinə  mane  olduqları  şübhəsizdir.  Hətta 
1978-ci  il  Kembel  müqaviləsinə  əsasən  Ənvər 
Saadat  İsraillə  əlaqələr  qurdu,  bu  ölkənin  dövlət 
olaraq  mövcudluğunu  tanındı.  Düzdür,  bunun 
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------  
164
 
------------------ —
------------------------------------------------------------- -------
Qafqazda  im p eriyalar  v<ı  e rn m tifo rin  Azzrbaycan  ərazilərin z köçiirülnı,->si
nəticəsi  Ənvər  Saadat  üçün  acınacaqlı  oldu. 
Misirli  kamikadze  Ə.Saadatı  öldürməklə  ərəb 
dünyasının  üzərindəki  ləkəni  götürmək  istədi, 
Amma  artıq  gec  idi.  Qısası  ərəb  dövlətlərində 
ümumi  maraqlar  ətrafında  birləşmə  yoxdur 
Buna  baxmayaraq,  ərəb  dövlətləri  Ermənistanırı 
Azərbaycanın  torpaqlarını  işğal  etməsinə  o  qə- 
dər  də  etinasız  deyillər.  İslam  Konfransı  Təş- 
kilatı  Ermənistanı  işğalçı  dövlət  kimi  tanıyıb, 
Həmçinin  bu  təşkilatın  parlamenti  ermənilərirı 
Xocalıda  soyqırımı  siyasəti  həyata  keçirmələri 
barədə  qərar  qəbul  ediblər.  Amma  bu  addımırı 
ardınca  ərəb  dövlətləri  əməli  işə  də  keçə  bilər- 
lər.  Yəni  Ermənistanla  siyasi-  iqtisadi  əlaqələri 
kəsmək  olar.  Səfirlikləri  geri  çağırmaqla  ultima - 
tum  tələbi  irəli  sürrnək  də  mümkündür.  Necə  ki, 
ABŞ  və  Şərqi  Avropa  ölkələri  Səddam  Hüsey- 
nə,  Fransa  isə  Qəddafi  hakimiyyəti  qarşısında 
konkret  vaxt  qoydu.  Eləcə  də  İKT-də  Ermə- 
nistan  hakimiyyəti  qarşısında  vaxt  qoya  bilər. 
Təəssüf  ki,  işğalçı  ölkə  olan  Ermənistana  qarşı 
müsəlman  həmrəyliyi  nəzərə  belə  çarpmır,  ək- 
sinə,  bəzən  təcavüzkarı  şirnikləşdirmək  halları- 
na  da  rast gəlinir.  Bunu  qonşu  İranın  timsalında 
qeyd  etmək olar.

---

İllıaın Əliyev
İRANIN  ERMƏNİ  QARDAŞLIĞININ  TARİXİ
KÖKLƏRİ
Təsdiq  olunmuş  fakdır  ki,  İran  birmənalı  şə- 
kildə  ABŞ  bu  regiona  girə  bilməsin  deyə,  ermə- 
nilərlə  hələ  1991-ci  ildən  yaxınlaşmağa  başladı. 
Şuşa  işğal  olunanda  Azərbaycan  Respublika- 
sının  Milli  Məclisinin  sədri,  elcə  də  prezident 
səlahiyyətlərini  icra  edən 
Yaqub  Məmmədov 
Tehranda  idi.  Orada  Ermənistan  prezidenti  Ter- 
Petrosyanla  cəbhədə  atəşkəsə  nail  olunması  ilə 
bağlı  müqavilə imzalayırdı.  Belə  məqamda  Şuşa 
işğal  olundu.  Bu,  nə  deməkdir? Yəni  İran  Yaqub 
Məmmədovu  aldadaraq  Tehrana  apardı,  ermə- 
nilər də  asanlıqla  Şuşanı  işğal  etdilər.  20  noyabr 
1991-ci  ildə Qarakənd səmasında Azərbaycanın
166
Qafqazda imperiyalar va ermənibrin Azərbaycan ərazüərinə köçürlilməsi
yüksək  dövlət  rəsmilərinin  və  Rusiya  hərbçilə- 
rinin  olduğu  vertolyotun  vurulmasında  da  İranın 
əli  vardı.  Sübut  olunub  ki,  bu  hadisəni  törədən 
17  nəfərdən  biri  İran  vətəndaşıdır.  Həmin  terror 
aktını  törədən  şəxsləri  İran  maneəsiz  öz  əra- 
zisinə  keçirdi.  Bu  gün  də  İran  işğalçı  Ermənis- 
tanı  bu  və  ya  digər  formada  dəstəkləyir.  Hər 
gün  ermənilər  heç  bir  viza,  şərt  tələb  olunma- 
dan  Xudafərin  körpüsü  vasitəsi  ilə  İrana  gedib- 
gəlirlər.  Bu,  həm  də  onu  göstərir  ki,  İran  burada 
Rusiyanın  maraqlarını  təmsi!  edir.  Hazırda 
Ermənistan  Rusiya  üçün  İrana  silah  ötürməklə 
bağlı  ən yaxşı  vasitədir.
İran  özünü  islam  respublikası  elan  edib.  Bu 
respublikanın  banisi  ayətullah  Xomeneynidir. 
Xomeneynidən  qalma  ideologiyaya  görə,  (bu 
həm  də  xomeneyizm  ideologiyası  adlanır)  mü- 
səlmanın  müsəlmandan  yaxın  dostu  yoxdur. 
İdeologiyanın  birinci  şərti  budur.  Amma  İranın 
indiki  və  əvvəlki  prezidentlərinin  apardıqları  si- 
yasətə  nəzər yetirdikdə,  bu,  ideologiyanın  ayaq- 
lar  altında  tapdalandığını  görmək  olar.  İran  pre- 
zidenti  Mahmud  Əhmədinejad  özünü  Xomene- 
yinin  bir  nömrəli  davamçısı  elan  edib.  Amma 
M.Əhmədinejad 
Xomeneyizm  ideologiyasının 
birinci  prinsipini  -  Azərbaycanın  torpaqlarını  iş- 
ğal  edib,  1  milyondan  çox  insanı  ev-eşiyindən 
didərgin  salan  Ermənistanla  geniş  əməkdaşiıq
167

---