Ə liyev İlham Yaylaqalı oğlu 1968-ci il aprel ayının

---

Ə liyev  İlham  Yaylaqalı  oğlu  1968-ci  il 
aprel  ayının 
19-da  Şamaxı  rayonunda 
anadan  olub.  İxtisasca  hüquqşünasdır, 
jurnalist  fəaliyyəti  ilə  məşğuldur,  Azər- 
baycan 
Jurnalistlər 
Birliyinin 
üzvü, 
Hüquqi  və  Dem okratik  İslahatlar  Mərkəzi 
İdarə  Heyətinin  sədridir
İLHAM  ƏLİYEV
Qafqazda imperiyalar 
və ermənilərin 
Azərbaycan ərazilərinə 
köçürülməsi
A ze rb a y c a n   R espu falikası  P re zid e n tin in  
i ş l s r İ d a r s s i
PREZİDENT  KİTABXANASI
-------- B a k ı - 2 0 12--------— -

---

d  ^
Redaktor: 
Bəhruz  Quliyev
Korrektor: 
Qismət İsmayılov
İlham  Yaylaqalı  oğlu  Əliyev.  Qafqazda  im- 
periyalar  və  ermənilərin  Azərbaycan  ərazilərinə 
köçürülməsi.  Bak-2012.  210 səh
Tədqiqatçı-jurnalist  İlham   Yaylaqalı  oğlu  Əliyevın 
"Qafqazda 
imperiyalar  və  erməniiərin  Azərbaycan  ərazilərinə  köçürülməsi"
kitabı A zərbaycan  tarixinin qədim  və müasir  dövrlərindən  bəhs edir. 
K itab da  müəllifın  ciddi  araşdırm aları,  tarixi  proseslərə  obyektiv 
yanaşm ası  m araq  doğurur.  Azərbaycan  dövlətçiliyi  və  onun 
yaranm ası,  inkişaf mərhələlərini  diqqətə  çəkən  tədqiqatçı  reailıqları 
üzə  çıxararaq,  dövrümüz  üçün  əhəmiyyətli  olan  məsələlərə  aydmlıq 
gətirir.
M üəllif  tarixin  müəyyən  mərhələlərinə  nəzər  salarkən  ermə- 
nilərin  boş  xülyalarını,  onların  tarixən  iddialı  olan  baxışlarını  möv- 
cud  m ənbələrə  əsaslanıb,  tarixi sənədlərlə oxucunun  ixtiyarına verir. 
K itab da  Erm ənistan-A zərbaycan,  D ağhq  Q arabağ  m ünaqişəsinin 
törənm ə  səbəbləri  kökündən  araşdırılır,  elmi  əsaslarla  ortaya  qo- 
yulur.  Sözsüz  ki.  müəllif bu  m ünasibətlərin  fonunda  beynəlxalq  va- 
sitəçilərin  m ünaqişənin  tənzimlənməsindəki  laqeyd  baxışlarını  da 
qeyd edir.
K itab geniş  oxucu kütləsi üçün  nəzərdə tutulub.
Kitabda  "Səs" qəzetinin  arxiv materiallarından 
istifadə olunub.
6 7
194785921602
1957
(
7')816213
?
Qafqazda imperiyalar və ermənilərin Azərbaycan ərazihrinə köçürülməsi
İlham  Əliyevin  “Qafqazda  imperiyalar və 
ermənilərin Azərbaycan ərazilərinə 
köçürülməsi” mövzusunda  monoqrafiyası 
haqqında
R Ə Y
Tədqiqatçı-jurnalist  İlham  Əliyevin  elmi-pub- 
lisistik araşdırmalarının  məhsulu olan  “Qafqazda 
imperiyalar  və  ermənilərin  Azərbaycan  ərazilə- 
rinə  köçürülməsi” adlı  növbəti  kitabı Azərbaycan 
tarixinin  qədim  və  çağdaş  dövrlərinin  araşdırıl- 
masına  özünəməxsus  üslubda  yanaşılması  ilə 
diqqəti  cəlb  edir.Bu  üslub “akademik”  cümləpər- 
dazlıqdan  uzaqlığı,  hadisə  və  proseslərə  geniş 
oxucu  kütləsinin  gözlədiyi  dildə  yanaşılması,  el- 
mi  və  subyektiv  mülahizələrin  maraqlı  harmo- 
niyası  ilə seçilir.  Kitabda tarixi  tədqiqata  ənənəvi 
yanaşmalar prizmasından  fərqli  mövqe  nümayiş 
etdirən  müəlİifin  qeyri-standart baxışlar və qeyri- 
şablon  düşüncə  tərzinə  üstünlük  verdiyini  sez- 
məmək mümkün  deyildir.
Əsərdə  ilk  növbədə  tədqiqatçı  qədim  Azər- 
baycan  dövlətçiliyi  və  onun  inkişaf  mərhələləri 
ilə  bağlı  məsələlərin  elmi-publisist  təhlilini  ver- 
mişdir.  Müəllif Aratta,  Manna,  Atropatena,  Alba- 
niya  kimi  qədim  Azərbaycan  dövlətlərinin yaran- 
ması,  bu  ərazidə  yaşayan  türk tayfalarının  etno-
3

---

I
I
I
I 
IH ıa m   Ə liy e v
genezi,  onların  ictimai-siyasi  baxışları,  həyat 
tərzi,  qonşularla  münasibətləri  və  s.  vacib  mə- 
sələləri  elmi  təhiillər  süzgəcindən  keçirmiş,  ma- 
raqh  mulahizə  və  fikirlər  ortaya  qoymuşdur. 
Müəllif haqlı  olaraq  qeyd  edir  ki,  VII  əsrdə  islam 
clininin  qəbul  edilməsi  ilə  Azərbaycanın  tarixi 
müqəddəratında  əsaslı  dönüş  yarandı.  Türk  və 
qeyri-türk  etnosları  arasında  dini  biriiyin  yaran- 
rnası  iiə  onların  yayıldığı  Azərbaycan  ərazisində 
vahid  adət-ənənələrin  təşəkkülü,  qohumluq  əla- 
qələrinin  genişlənməsi  və  etnik  baxımdan  bü- 
tövləşmənin  baş  tutması  üçün  əlverişli  şərait ya- 
ranmış  oldu.  Nəticədə  Azərbaycanda  yeni  etno- 
siyasi  dirçəliş  baş  verdi.  Azərbaycan  torpaqla- 
rında  Sacilər,  Şirvanşahlar,  Salariiər,  Rəvva- 
dilər,  Şəddadilər adlı  dövlətlər yarandı.
İlham  müəllim  haqlı  olaraq  qeyd  edir  ki,  ərəb 
xilafətinin  tənəzzülündən  sonra  Qafqazda,  o 
cümlədən,  bütün  Yaxın  və  Orta  Şərqdə  türk 
dövlətlərinin  xüsusi  çəkisi  artmış  oldu.  Müəllif 
fikirlərini  əsaslandırmaq  üçün  Qaraqoyunlu,  Ağ- 
qoyunlu  və  xüsusilə  də,  Səfəvilər dövlətinin  mə- 
həlli  və  regional  səviyyədə  nüfuzu  və  potensialı 
mütləq  nəzərə  alınan  subyektlərə  çevrildiyini 
maraqlı fikir və mülahizələri  ilə təsdiqləmişdir.
Əsərdə  müasir Azərbaycan  dövlətçiliyi,  onun 
yaranması  və  inkişafı  ilə  bağlı  məsələlər  də 
əlahiddə  olaraq  araşdırılmışdır.  Müəllifin  “Azər-
4
Qafqazda imperiyalar və erməniləriıı Azarbaycan ərazilüriıı? köçüriilməsi
baycan  tarixinin  Heydər  Əliyev  dövrü”  başlıqlı 
yazısı 
bu 
baxımdan 
xarakterikdir. 
Burada 
ümummilli  lider  Heydər  Əliyevin  1969-1982  və 
1993-2003-cü  illər  ərzində  Azərbaycan  dövlət- 
çiliyi  və  xalqı  qarşısında  misilsiz  xidmətləri  şərh 
edilmişdir.  Kitabda  ölkəmizin  2003-cü  ildən 
sonra  müxtəlif  sahələrdə,  xüsusilə  də,  diplo- 
matiya  sferasında  qazandığı  uğurların  Heydər 
Əliyev  siyasi  kursunun  layiqli  davamçısı  İlham 
Əliyevin  adı  ilə  bağlı  olması  fikri  də  elmi  baxım- 
dan  əsaslandırılmışdır.  Müəllif haqlı  olaraq Azər- 
baycanın  BMT  TŞ-nin  qeyri-daimi  üzvü  seçil- 
məsini  Prezident  İlham  Əliyevin  müəyyənləş- 
dirdiyi  hücum  taktikasına  əsaslanan  xarici  siya- 
sət  kursunun  ən  böyük  nailiyyəti  kimi  səciyyə- 
ləndirmişdir.
Elmi-publisistik  tədqiqat  prosesində  müəllif 
tariximizin  ayrı-ayrı  dövrlərinə  səyahət  edərkən 
xüsusi  olaraq  ermənilərin  cəfəng,  utopik  “böyük 
Ermənistan”  xülyaları  ilə  bağlı  məsələlərə  də 
işıq  salmışdır.  Kitabda  konkret  faktlar  və  arqu- 
mentlər  əsasında  ermənilərin  Azərbaycana  qar- 
şı  əsassız  torpaq  iddialarının  “anatomiyası”nı 
açıb  göstərə  bilmişdir.  Öz  şovinist və  istilaçı  niy- 
yətlərini  həyata  keçirmək üçün  onların  əsas sila- 
hının  terrorizm  olduğu  da  kitabda  sübut və  dəlil- 
lərin  dili  ilə  əsaslandırılmışdır.  “Daşnaksütyun”, 
“ASALA”,  “Erməni  vətənpərvərlər  ittifaqı”  və  di-
5

---