DersliK 9-az new indd
Yüklə 30,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
ƏTRAFIMIZDA OLAN RƏSSAM YARADICILIĞI 120 ANİMASİYA SƏNƏTİ edən rəsmləri nümayiş etdirmək üçün optik cihazı icad edib. 1892-ci ildə Reyno özünəməxsus attraksion – optik teatr yaradır. Burada o, tamaşaçılara 15-20 dəqiqə davam edən komik süjetlər nümayiş etdirir. Bu hadisə Lümyer qardaşlarının məşhur premyerasından bir neçə il əvvəl baş vermişdi, yəni ani- masiyalar fransızlara kinofilmdən bir qədər əvvəl məlum idi. İlk animasiyalar əl ilə çəkilib rənglənmiş, on beş dəqiqəyədək davam edən pantomimlər idi. Hələ o zaman təsvir ilə sinxron səs müşayiəti də tətbiq edilə bilərdi. Reyno həmçinin rəsmlərlə yanaşı, fotoşəkillərin də is- tifadə olunduğu cizgi filmləri yaradırdı. Sonralar müxtəlif janr və texni- kalarda işləyən digər sənətkarlar da cizgi filmlərinin inkişafına öz töhfələ- rini verdilər. Zaman keçdikcə animasiya kinematoqrafın bir hissəsinə çevrilərək, kino janrlarından biri kimi özünə möhkəm yer tutdu. Onların hazırlanması üçün kinoçəkiliş aparatlarından istifadə edilirdi. XX əsrin əvvəlində animasiyanın coşqun inkişafı başladı. Təxminən eyni vaxtda bir neçə nəfər bir-birindən asılı olmadan animasiya filmləri- nin yaradılması üzərində işləməyə başladı. Emil Reynonun praksinoskopu Feliks pişik – səssiz kino dövründə meydana çıx- mış cizgi filmi qəhrəmanıdır. Qara bədəni, iri ağ göz- ləri, geniş təbəssümü və süjetə görə düşdüyü situa- siyaların sürrealizmi Feliksi animasiya tarixində ən tanınan personajlardan birinə çevirib. Feliks pişik bütün yaşlarda tamaşaçıları cəlb etməyə qabil olan və məşhurluq qazanmış ilk animasiya personajıdır. Animasiyanın inkişaf yolunda xeyli şərəfli ad ta- rixə məlumdur. İlk animasiya filmini amerikalı ka- rikaturaçı və animator Uinzor Makkey 1906-cı ildə ya radıb. Amerikalı rejissor, rəssam və prodüser Uolt Disney animasiya aləmində əsl çevriliş edib. O, ilk Bilirsinizmi? LAYİHƏ ƏTRAFIMIZDA OLAN RƏSSAM YARADICILIĞI 121 ANİMASİYA SƏNƏTİ Cizgi filmi və yaxud animasiya – çəkilmiş (qrafika, yaxud çəkilmiş ciz- gilər) və yaxud həcmli (həcmli və ya kukla animasiyası) obyektlərin ardıcıl hərəkət fazasının hər bir kadr ardıcıllığı üzrə çəkiliş metodu ilə yaradıldığı kino sənəti növüdür. Cizgi filmi sənəti ilə animatorlar məşğul olurlar. Cizgi filmində personajın hərəkəti onun duruşunun kadrdan-kadra mərhələli dəyişikliyinə əsaslanıb. Məsələn: tutaq ki, dəftərçədə at şəkli çəkiblər, həm də elə çəkiblər ki, o, hər səhifədə ayaqlarının vəziyyətini azacıq dəyişir. Dəftərçəni sürətlə vərəqlədikdə elə təəssürat yaranır ki, sanki at hərəkət edir. Personajın hərəkətinin dəyişən fazalarda çəkilən rəsmi cizgi filminin təməli oldu. Vizual animasiyanın bütün növləri kadr- lardan – hərəkət və ya dəyişiklik təəssüratı yaratmaq üçün tamaşaçıya sürətlə göstərilən şəkil və ya fotoların ardıcıllığından istifadə edir. Atın qaçışında hərəkətin dövriyyəsi. 8 kadrlıq animasiya dəfə animasiyada səs və rəngdən istifadə etdi. Onun filmləri və qəhrəmanları, xüsusilə Miki Maus nəinki hər yaşda tamaşaçının qəlbini fəth etdi, həm də onun filmlərinin təsvir üslubu təqlid edilməyə başlandı. İlk geniş nümayiş animatorlarının kommersiya uğuru yeni animasiya studiyalarının meydana çıxması üçün zəmin hazırladı. Disney studiyası öz fəaliyyətinə görə 12 “Oskar” mükafatına layiq görülüb. Uşaq və böyüklər üçün xeyli gözəl cizgi filmi yaratmış sovet cizgi fil- mi məktəbi animasiyanın bədii inkişafına böyük töhfə verib. LAYİHƏ ƏTRAFIMIZDA OLAN RƏSSAM YARADICILIĞI 122 ANİMASİYA SƏNƏTİ Azərbaycanda animasiyanın yaranması XX əsrin 30-cu illərinə təsadüf edir. Bəziləri bu filmləri “multiplikasiya”, bəziləri “cizgi filmləri” adlandı- rır. Əslində isə bunlar animasiya filmləridir. Çünki cizgi qrafik anlayış- dır, “animasiya” sözü isə calandırmaq mənasını verir. Animasiya filmləri çoxşaxəlidir – kukla filmləri, aplikasiya filmləri və cizgi filmləri. Tıq-tıq xanım, Cırtdan, Təpəğöz və digərləri bir çox tamaşaçının hə- yatına daxil olmuş, yaşamağa yardım etmiş, uşaqlıq təbəssümünü qoru- muş və ürəkləri fəth etmişdir. Animasiya filmlərinin çəkilməsi çox mürəkkəbdir. Şəkillər çəkilir, nömrələnir və bunlar bir-bir kameraya alınır. 10 dəqiqəlik film üçün təx- minən 30-40 min şəkil lazım olur. Şəkillərin dəyişdirilməsi yolu ilə ani- masiya filmləri əmələ gəlir. Azərbaycanın görkəmli animatoru Elçin Hami Axundov Kukla animasiyası – həcmli cizgi filmi metodudur. Onun yaradılma- sında maket səhnədən və aktyor kuklalardan istifadə edilir. Səhnənin fo- tosu kadrlar üzrə çəkilir, hər kadrdan sonra səhnəyə minimal dəyişiklik edilir (məsələn, kuklanın duruşu dəyişdirilir). Kadrlar bu cür ardıcıllıq- la hərəkətə gətiriləndə obyektlərin hərəkət illüziyası meydana çıxır. Fotoqrafiya sənətində olduğu kimi, kompüterin kino prosesinə tətbiqi də çoxcəhətlidir. Bu gün animasiya ustalarımız öz fəaliyyətlərində ən müxtəlif, həm ənənəvi, həm də kompüter texnologiyalarından istifadə edirlər. Kompüter animasiyası – kompüterin köməyi ilə yaradılan animasiya növüdür. LAYİHƏ ƏTRAFIMIZDA OLAN RƏSSAM YARADICILIĞI 123 ANİMASİYA SƏNƏTİ Kompüter peşəkar kino istehsalında təsvirin çəkilmə və tirajlanma prosesini sadələşdirdi. Animasiya ustaları bu gün öz işlərində ən müxtə- lif – həm ənənəvi, həm də kompüter texnologiyalarından istifadə edirlər. Bir sıra rəssamlar film üzərində işləyərkən çəkilmiş detalları əl ilə hərəkət etdirir, işığı əl ilə dəyişirlər. Onlar imkansızlıqdan, yaxud kompüterlə iş- ləməyi bacarmadıqları üçün yox, heç bir mexanizmin birbaşa rəssam yara- dıcılığını əvəz edə bilmədiyini dərindən anladıqları üçün belə edirlər. Son zamanlar, xüsusilə də İnternet şəbəkəsində Flash-animasiya bö- yük populyarlıq qazanıb və yayılmaqdadır. “Buz dövrü” “Şrek” “Arabalar” Animasiyada rəssamın rolu nə üçün bu qədər böyükdür? Düşünün və izah edin Cizgi filminin yaradılması uzun sürən və çox zəhmət tələb edən prosesdir. Pro- düser ümumi məzmunu müəyyən edir, ssenari müəllifləri sonradan cizgilər silsiləsi ilə epizod və səhnələrə bölünəcək süjet və ssenarini işləyirlər. Sonra bütün bunlar rejissora ötürülür, o da səhnələri rəssam-animatorlar arasında paylaşdırır. Aralıq epizodları isə kiçik animatorlar işləyib tamamlayırlar. Digər rəssamlar hadisələrin cərəyan edəcəyi fonu hazırlayırlar. Kontur rəsmləri boyanmaya verilir, şəffaf plas- tikə köçürülür, kənar cizgilərin üstündən pero, ya da tuş çəkilir. Rəngdən istifadə edildiyi halda o, lövhələrin arxa tərəfinə çəkilir. Sonra operator xüsusi kamera ilə şəkillərin fotosunun hər bir kadrını çəkir. Nəhayət, təsvirlə səs sinxronlaşdırılır. Bu, maraqlıdır Bu gün animasiya, xüsusilə də xarici, elə kino kimi, mədəniyyət və antimədəniyyətin rəqabət məkanına çevrilib. Buna görə də xeyir və nur saçan personajların əvəzinə çox zaman ekranlarda hər cür bədheybət və əcayib məxluqlar görürük. Siz doğma tariximizi, onun mənəvi ənənələ- rini öyrənin və onları çəkin, xoşagəlməz anime 2 nin alternativlərini ax- tarın. Samuray libası əvəzinə milli Azərbaycan geyimini, bədheybətlər əvəzinə də milli qəhrəmanları təsvir edə bilərsiniz… 2 Anime (yaponca “anime”) – yapon cizgi filmi və ya animasiyası. Anime hər yaşda olan insanlar üçün hazırlanır. LAYİHƏ Yüklə 30,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|