BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları I BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
qızılbalıq, qızılxallı, karp və bu kimi
qida əhəmiyyətli balıqlar yetişdirilir.
Bəzi insanlar balığı ancaq əyləncə
məqsədilə tuturlar. Onların çoxu balıq
ovu idmanına üstünlük verirlər. Balıq
çılar öz döyüşkənliyi ilə fərqlənən və
ov zamanı kəskin duyğular yaşatmağa
imkan verən balıqlara üstünlük verirlər.
Belə balıqlara nəhəng okean balıqları
olan marlin və yelkənbalıq, eyni
zamanda qara xanı, əlvan qızılxallı kimi
şirinsu balıqları aiddir. Bu balıqların
əksəriyyəti qida əhəmiyyətli balıqlar
dır.
BALIQLARIN DİGƏR
ƏHƏMİYYƏTLİ NÖVLƏRİ
Nərə, qızılbalıq, siyənək və bir sıra
başqa balıqlar qida üçün olduqca
əhəmiyyətli olduqlarına görə onlar
ticarət məqsədilə ovlanır. Kilkələr
digər canlılar üçün yem (un) və başqa
məhsullar almaq məqsədilə emal
edilir. Alimlər tibbi tədqiqat məqsədilə
adətən gümüşü daban balığı və s. xırda
balıqlardan istifadə edirlər. Onlara
başqa balıqlar kimi böyük otaqlar və
xüsusi qulluq tələb olunmur. Bir sıra
balıqlar dərman kimi istifadə olunan
xüsusi maddə istehsal edir. Məsələn,
iynəqarın balığın bədənində hazırlanan
kimyəvi birləşmədən astmanın müali
cəsi üçün istifadə olunur.
Bir çoxları balıqları ev heyvanları
kimi akvariumlarda saxlamaqdan həzz
alırlar. Xüsusən gümüşü daban balığı,
quppi və tetra kimi akvarium balıqları
çox geniş yayılıb.
Some persons enjoy fishing simply for
fun. Many of these people like to go
after game fish. Game fish are noted
for their fighting spirit or some other
quality that adds to the excitement o f
fishing. They include such giant ocean
fish as marlin and sailfish and such
freshwater fish as black bass and
rainbow trout. Most game fish are
also food fish.
OTHER USEFUL FISH.
Certain fish, such as sturgeons, sal
mons, herrings, and others, are caught
commercially and are very good to
eat. Industries process sprats to make
livestock feed, and other products.
Scientists often use goldfish and other
small fish as experimental animals in
medical research. They do not require
as much space or as much care as do
other experimental ani-mals. Some
fish produce substances used as
medicines. For example, a chemical
produced by puffers is used to treat
asthma. Many people enjoy keeping
fish as pets in home aquariums.
Popular aquarium fish include
goldfish, guppies, and tetras.
20
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a sp ia n F is h e s
TƏHLÜKƏLİ BALIQLAR
Bəzi balıqlar adama hücum edirlər.
Belə balıqlara köpək balıqları, xüsusilə
ağ, mavi və zolaqlı köpəkbalığı növləri
aiddir. Onlar bəzən çimərlikdə adam
lara hücum edirlər. Barrakuda və
murenləri qıcıqlandırdıqda üzgüçüyə
hücum edir. Ülgüc kimi iti dişləri olan
pirani balıqlarının bəzi növləri qana
daha həris olurlar. Bir qrup belə balıq
bir neçə dəqiqə ərzində nəhəng
məməlini skeletinə qədər yeyə bilər.
Buynuzlu skat, ziyilli balıq və bu kimi
bəzi balıqlar öz zəhərli tikanları ilə
onları yemək istəyən hər bir kəsi
yaralaya və ya öldürə bilər. Buynuzbel
balıq, iynəqarın və bir sıra başqa
balıqların
əti zəhərlidir. Onların
yeyilməsi xəstəlik və hətta ölümlə
nəticələnə bilər.
Bir çox növlər başqa su hövzələrinə
düşdükdə ziyanvericiyə çevrilirlər.
Məsələn, ABŞ-ın Böyük göllərinə
buraxılan dəniz ilanbalığı, Floridanın
daxili sularına buraxılan Asiya naxaba-
lığı yerli balıqlar üçün təhlükəyə çevri
liblər.
TƏBİİ TARAZLIQDA
BALIQLARIN ƏHƏMİYYƏTİ
Bütün balıqlar müəyyən mühitə,
məsələn dəniz və ya okean akvato
riyasına düşdükdə orada balıq birlikləri
yaranır. Bu birlikdə balıqlar sistemin
bir hissəsini təşkil edir və burada eneıji
bir canlıdan digərinə qida şəklində
ötürülür. Belə sistem trofik (qida)
zəncir adlanır.
Bütün qida zəncirləri günəş
enerjisindən başlanır. Bitkilər və digər
HARMFUL FISH
Few species of fish will attack a
human being. They include certain
sharks, especially blue sharks, tiger
sharks and white sharks, which
occasionally attack swimmers. Bar
racudas and moray eels may also
attack a swimmer if provoked. Cer
tain types of piranhas are blood
thirsty fish with razor-sharp teeth. A
group of them can strip the flesh from
a large mammal in minutes. Some
other fish, including sting rays and
stonefish, have poisonous spines that
can injure or kill anything that tries to
eat them. The flesh of filefish, puffers,
and some other fish is poisonous and
can cause sickness or death if eaten.
Many species of fish have become
pests after being introduced into
certain waters. For example, sea
lampreys that entered the Great
Lakes and Asian catfish introduced
into inland waters of Florida have
become threats to native fish.
FISH IN THE BALANCE OF
NATURE
All the fish in a particular environ
ment, such as a lake or a certain area
of the ocean, make up a fish
community. The fish in a community
are part of a system in which energy is
transferred from one living thing to
another in the form of food. Such a
system is called a food chain.
Nearly all food chains begin with the
21