BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları
/
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
üçün olduqca vacibdir. Onlar bitki və
xırda canlılarla qidalanırlar, eyni
zamanda özləri də başqa canlıların ov
obyekti olur və su bitkiləri üçün qida
mənbəyinə çevrilirlər. Beləliklə, ba
lıqlar su hövzələrində bitki və heyvan
növlərinin tarazlıqda saxlanmasına kö
mək edirlər.
Balıqların 2 əsas xüsusiyyəti var:
1 .Onurğaları olduğuna görə onurğa-
lılar sinfinə aid edilirlər.
2.Onlar əsas etibarilə qəlsəmələr
vasitəsilə nəfəs alırlar.
Bundan başqa balıqlar soyuqqanlı
heyvanlardır. Onlar öz bədən tempera
turunu tənzimləyə bilmirlər. Balıqların
bədən temperaturu ətraf mühitdən asılı
olaraq dəyişir. Nəhayət bütün balıqla
rın üzgəcləri var və onlar bu üzgəclər
vasitəsilə suda hərəkət edirlər. Bütün
başqa su heyvanları balıqlardan yuxa
rıda göstərilən əlamətlərdən biri ilə
fərqlənir. Delfınlər, dəniz donuzu,
balinalar onurğa və üzgəcə malik
olmaları iləlbalıqlara oxşasalar da
məməli (balalarını ana südü ilə
bəsləyən) heyvanlara aiddir. Məmə-
lilər qəlsəmələri ilə deyil, ağ ciyəri ilə
tənəffüs edir. Bundan başqa məməlilər
istiqanlı heyvanlar olub, bədənlərinin
temperaturu havanın və ya suyun tem
peraturunun dəyişməsindən, demək
olar ki, asılı deyil.
Bəzi su heyvanlarını balıq adlan
dırırlar. Halbuki, onların onurğası
olmadığına görə onlar balıqlar sinfinə
aid deyil. Belə heyvanlara meduzalar
və dəniz ulduzları aiddir. Digər
onurğası olmayan ilbizlər, yengəclər,
bottom of the ocean. Most fish never
leave water. Yet some fish are able to
survive for months in dried-up
riverbeds.
Fish have enormous importance to
human beings. They provide food for
millions of people. Fishing enthu
siasts catch them for sport, and people
keep them as pets. In addition, fish are
important in the balance o f nature.
They eat plants and animals and, in
turn, become food for other animals
and provide nutrients for plants. Fish
thus help keep in balance the total
number of plants and animals on the
earth.
All fish have two main features in
common. (1) They have a backbone,
and so they are vertebrates. (2) They
breathe mainly by means of gills.
Nearly all fish are also cold-blooded
animals - that is, they cannot regulate
th e ir body tem perature, which
changes with the temperature of their
surroundings. In addition, almost all
fish have fins, which they use for
swimming. All other water animals
differ from fish in at least one of these
ways. Dolphins, porpoises, and
whales look like fish and have a
backbone and fins, but they are
mammals (animals that feed their
young with the mother's milk).
Mammals breathe with lungs rather
than gills. They are also warm-blooded
- their body temperature remains
about the same when the air or water
temperature changes. Some water
animals are called fish, but they do not
18
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları
/
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
krevetkalar və s. isə xərçəngkimilər
adlanır.
İlk balıqlar yer üzərində təqribən
500 milyon il əvvəl əmələ gəliblər.
Bunlar onurğaya malik ilk heyvanlar
idi. Əksər alimlər qədim balıqların
bütün başqa onurğalılann əcdadları
olduğu fikrindədirlər.
BALIQLARIN ƏHƏMİYYƏTİ
Balıqlar insanların həyatında
mühüm əhəmiyyətə malikdir. Onlar bir
çox xalqların qidasının əsas hissəsini
təşkil edir. Bir sıra ölkələrdə isə
insanlar balığı öz rasionlanna müxtə
liflik gətirmək üçün yeyirlər. Neçə
minilliklər ərzində insanlar balıq ovu
ilə həm qida əldə etmək üçün, həm də
idman və əyləncə məqsədilə məşğul
olmuşlar.
Bəzi adamlar balıqları evlərində
dekorativ bəzək kimi saxlayırlar.
Balıqlar həm də təbiətdə ekoloji
balansın saxlanılmasında əhəmiyyətli
rol oynayır.
QİDA VƏ HƏVƏSKAR OVÇULUQ
ƏHƏMİYYƏTLİ BALIQLAR
Balıq ən qidalı məhsullar sıra
sındadır. Balığın ətində olan zülalın
miqdarı demək olar ki, başqa heyvan
ların ətindəki zülal qədərdir. Dünyada
hər il milyon tonlarla treska, siyənək,
tunes və başqa okean balıqları ovlanır.
Eyni zamanda daxili şirin sularda
ticarət məqsədilə xanı balığı, sıf,
çapaq, dumabalığı kimi qida əhəmiy
yətli balıqlar da ovlanır. Balıq ferması
adlanan bir sıra təsərrüfatlarda naxa,
have a backbone and so are not fish.
These animals include jellyfish and
starfish. Clams, crabs, lobsters,
oysters, scallops, and shrimps are
called shellfish. But they also lack a
backbone.
The first fish appeared on the earth
about 500 million years ago. They
were the first animals to have a
backbone. Most scientists believe
that these early fish became the
ancestors of all other vertebrates.
THE IMPORTANCE OF FISH
Fish benefit people in many ways.
Fish make up a major part of the
people's diet throughout the world. In
other countries, the people eat fish to
add variety to their meals. For
thousands of years, people have also
enjoyed fishing for sport. Many
people keep fish as pets. Fish are also
important in the balance of nature.
FOOD AND GAME.FISH
Fish rank among the most nourishing
of all foods. Fish flesh contains about
as much protein as meat does. Each
year, millions of tons of cod, herring,
tuna, and other ocean food fish are
caught commercially. Commercial
fishing also takes place in inland
waters, where such freshwater food
fish as perch, sander, bream, and pike
are caught. Businesses called fish
farms raise certain types of fish for
food. Fish farms raise catfish,
salmon, trout, carp, etc.
19