Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XULKİMİLƏR - GOBIES
- Girdə xul - Round Goby
- Qumluq xulu - Monkey Goby
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: X əzərin əsra rən g iz balıqları /
B IO D IV E R SIT Y: A m a z i n g C a s p i a n F i s h e s arasında şaquli vəziyyətdə yaşayır, body in a vertical position. T h e Bədəninin rəngi yaşadığı mühitin - greenish brown body color makes it otların rəngində (yaşılımtıl-qonur) olduğundan çox çətin seçilir. İynə balıqlarının da çoxalması çox maraqlı keçir. May-iyun aylarında çoxalma ərəfəsində erkək balıqların qarın nahiyyəsində uzununa iki dəri qatı əmələ gəlir və açıq kisə (kamera) şəklini alır. Dişi balıqlar kürülərini bu kameraya tökür. Kamera kürü ilə dolduqdan sonra, dəri qatları ağız- ağıza birləşərək qapalı kameraya çevrilir və kürülərin inkişafı bu kameranın daxilində gedir. Sürfələrin qidalanmasına xidmət edən sarılıq kisəsi sorulub qurtardıqdan sonra balalar kameranı tərk edərək sərbəst yaşamağa başlayırlar. Kamerada 34- 40 ədəd, bəzən 82 ədəd kürü olur. Kürüdən sürfələr əmələ gəldikdən sonra kameranın ağzı açılır və uzunluğu 11,5 mm olan körpə balıqlar oradan çıxaraq suya düşür. İynə balıqlar xırda plankton orqanizmlərlə qidalanır, vətəgə əhəmiyyəti yoxdur. barely distinguishable from th e surrounding eelgrass and the fish becomes practically invisible. During the spawning period (from mid May through June), male grow two lengthwise skin folds forming a long brooding pouch into which females lay eggs. After the pouch is full, the folds close, affording varying degree of coverage for the incubating eggs. The hatchlings hide in the pouch in the early days of their existence and leave it completely after the yolk sac, which serves as a source of food, disappears. A brooding pouch may contain 34 to 40, sometimes 82 larvae with an average length of 11.5 mm. The black- striped pipefish feeds on tiny plank tonic crustaceans. Its commercial value is nil. 148 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F ish e s XULKİMİLƏR - GOBIES Gobidae Xul balıqları növlərinin sayına görə karp cinsli balıqlardan sonra ikinci yer tutur. Ölçülərinin kiçik olmasına baxmayaraq onlar Xəzər ixtiofaunasının mühüm hissəsini təşkil edir. Hal-hazırda Xəzər dəni zində xul balıqlarının 35 növ və yarım növünün yaşadığı qeyd edilir. Xəzərin Azərbaycan sahillərində və daxili su hövzələrində xul balığının 28 növ və yarımnövü müəyyən olun muşdur. Xul balıqları Xəzərin hər yerində, xüsusilə sahilə yaxın dayaz zonalarda daha geniş yayılmışlar. Əksər növlər dənizin 50-70 m-ə qədər dərinlik lərində yaşayır, yalnız çoxalma vaxtı sahilə yaxınlaşaraq orada kürü tökür. Daha dərin qatlarda təsadüf olunan dərinlik xulları da var. Xul balıqları zəif hərəkət edən balıqlardır. Onların böyümə və çoxalma məkanları bir-birinə çox yaxındır. к Xulkimilər ölçüləri çox da böyük olmayan az çəkili balıqlardır. Ən irisi girdə xul, ratan və şirmanın uzunluğu 160 - 190 mm, ən xırda xul- hirkanoqobiusun uzunluğu 20-40 mm- dən çox olmur. Əksər xulkimilərin çəkisi 0,2-dən 23 q-a qədər olur. Lakin dərinlik xulları arasında uzunluğu 290 mm-ə, kütləsi 330 q-a çatan fərdlərə rast gəlmək olur. Xul balıqlarının çoxalması da çox maraqlıdır. Bəzi As far as the number of species is concerned, gobies in the Caspian Sea are second only to carps. In spite of their small size, gobies constitute a major and important part of the Caspian ichthyofauna. At present, 35 species and subspecies of gobies are known in the Caspian Sea. There are 28 gobie species and species along the coast of Azerbaijan and in its fresh water bodies. Just as most other Caspian fishes, they stay within the 50- 70 m depth interval, although deep water forms are also known. Gobies are slow swimmers. The feeding and breeding areas are close to each other. Usually, gobies are scattered widely apart. They migrate during the breeding period from deeper parts of the sea into the littoral where spawning takes place. Gobies are known for their small size and weight. The largest specimens of the round, ratan and syrman gobies are 160 to 190 mm long, while the length of the smallest species -
most prominent Caspian goby in terms of size is the deep-water one, which may be as long as 290 mm. The weight of most gobies varies from 0.2 to 23 g. Only some larger deep water gobies may weigh 330 g. Some gobies build nests in small depressions in the seabed to lay eggs. Others use
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları I BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s növlər kürülərini quma basdırır, bəziləri ilbizlərin boş çanaqları içərisinə tökür, bəzi növlər daşların altına yapışdırır. Erkək balıqlar sürfələr çıxanadək kürüləri mühafizə edir. Bir çox növlərin erkək fərdləri, çoxalm adan sonra m əhv olur. Kürüdən çıxmış sürfələr pelagik həyat tərzi keçirir. Xul balıqları dibdə yaşayan orqa nizmlərlə, ən çox xərçəngkimilər, qurdlar, ilbizlər və xırda balıqlarla qidalanır. Özləri isə bir çox başqa balıqların və suitilərin yemini təşkil edir.
Xul balıqlarının vətəgə əhəmiy yəti yoxdur. Yerlərdə həvəskar balıq çılar və sahil zolağında yaşayan yerli əhali tərəfindən ovlanır və istifadə olunur. empty mollusk shells for the purpose. Males guard eggs against predators for several days until larvae are hatched. Males of most species die after breeding. Goby larvae are pelagic. Spawning grounds are usually in the shallows, often near shores. Gobies feed on crustaceans, worms, mollusks and fish. Devouring large quantities of benthic invertebrates, gobies themselves are prey to many species of fish and seals. Caspian gobies are not commercial fishes. Yet they are important game for sports fishermen and thus are in high esteem among the local popu lation.
Girdə xul başqa növlərdən bədəni nin xarakter quruluşuna görə fərq lənir. Baş və bədəni girdə və bir qədər qısaldılmış formadadır. Xəzərin qərb hissəsində geniş yayılmışdır. Eyni zamanda çaylarda, göllərdə və su anbarlarında təsadüf olunur. 2-3 yaşında cinsi yetişkənliyə çatır.
Volqanın deltasında və Dağıstan sahillərində may-iyun aylarında, Azərbaycan sahillərində isə may - sentyabr aylarında çoxalırlar. The round goby stands out by its peculiar shape. The body and head are rounded, somewhat stubby. It is common in the western part of the Caspian Sea, also inhabiting rivers, lakes and reservoirs. Maturity is reached at the age of two to three years.
Fertility varies from 328 to 1,331 eggs. The spawning period is May through July in the delta of the Volga River and along the shores of Dagestan and May through September along the
Dişi girdə xulun hər biri 328-1331 Azerbaijan coast. Spawning occurs in ədəd kürü verir. Vətəgə əhəmiyyəti the littoral. yoxdur, həvəskar balıqçılar tərə- The round goby is not fished fındən ovlanır. commercially but is prized by anglers.
Qumluq xulu Xəzər dənizində çox The monkey goby is ubiquitous in the geniş yayılmışdır. Balığın bədəni Caspian Sea. Its body and head are yanlarından az sıxılmış, başı yastı, flat with a pointed snout, başın ön hissəsi uzunsov formadadır. Qumluq xulun bədəni qonur və ya boz-sarımtıl rəngdə olur. Uzunluğu 10-16 sm-ə qədər olur. Cinsi yetişkən liyə 2 yaşında çatır. May-iyul ayların da əsasən Şimali Xəzərdə çoxalır. Məhsuldarlığı 350-1025 ədəd kürü dən ibarətdir. The species is brownish or yellowish gray. The body length varies from 10 to 16 cm. Maturity is attained at the age of two years. The major spawning grounds are in the North Caspian. Spawning takes
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|