BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
başlayır və bu proses bütün yay rature of 10 to 12°C and continues
aylarında davam edir. Kürülərin throughout the summer months. The
səthində sap şəkilli çıxıntılar vardır ki, egg envelope has a filamentous process
onların köməyi ilə otlara yapışır, with which eggs attach themselves to
Uzunluğu 4-12 sm olan aterina orta
hesabla 360 ədəd kürü verir. Aterina
pelagik balıqdır, dənizdə fəsillər üzrə
yerdəyişm əsi zəif öyrənilmişdir.
Müxtəlif orqanizmlərlə - plankton, dib
orqanizmləri, həşarat və başqa balıq
sürfələri və s. ilə qidalanır.
Vətəgə əhəmiyyəti olmayan çox
saylı balıqdır, xüsusi ovu aparılmır,
sahil ov alətləri ilə kilkə ovlayarkən
aterina da oraya düşür.
aquatic plants. The fertility of 4.0 to
12.0 cm long females averages 360
eggs.
The atherine is a pelagic schooling fish.
Its seasonal migrations over the
Caspian Sea are yet to be fully studied.
The atherine is also highly flexible in
terms of fishing habits. It preys on
plankton, bottom-dwelling organisms,
insect larvae and small fry of other
species. The species is rather abundant
yet of low importance commercially; it
is not fished per se but ends up in kilka
catches with beach seines.
140
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları
/
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
XANI BALIĞIKİMİLƏR - DARTERS
Percidae
Çay sıfı - Fresh Water Sander
Stizostedion lucioperca
Yırtıcı balıq olan çay sıfı qiymətli
vətəgə balığıdır. Azərbaycanda Kür
və Araz çaylarında, kürətrafı göllərdə,
su anbarlarında, Qızılağac körfəzində,
Qumbaşı çayında və Dəvəçi lima
nında yayılmışdır. Dənizdə yaşayan
sıf balıqları yarımkeçici həyat tərzi
keçirir. Onlar ildə 2 dəfə Kür çayına
daxil olur: 1. Çoxalmaq üçün oktyabr-
The sander is a commercially valuable
fish that also happens to be a predator.
In Azerbaijan, it is common in the
Kura River with its tributaries, the
lower course of the Aras River, in the
Divichi inlet, and in the Kumbashinka
River. The sander is fluvial anadro-
mous, entering the Kura River twice.
One o f these migrations is for
dan başlayaraq aprelin əvvəlləri-
nədək; 2. Qidalanmaq üçün Kür
çayının dənizə qarışan hissəsində
çoxlu miqdarda başqa balıqların
körpələri toplandığı iyul-avqust-
sentyabr aylarında. Kür çayında qışda
ovlanan sıf balıqlarının uzunluğu 35-
75 sm-ə çatır. Ovda çoxluq təşkil edən
kütləsi 1,0 - 2,8 kq, uzunluğu isə 41 -56
spawning, usually beginning in
October and ending in early April.
In July through September, the sander
migrates into the Kura River for
feeding. At this time, the lower course
of the Kura abounds in the young of
other species on their way into the sea.
The length of sanders caught in the
141
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları
/
BIODIVERSITY: A m a zin g C a s p ia n F is h e s
sm olan balıqlardır. Yarımkeçici sıflar
4-5 yaşında cinsi yetişkənliyə çatır.
Kürütökmə suda temperatur 8-12°C
olduqda başlayır. Yetkin balığın
verdiyi kürünün miqdarı 130 mindən
8 50 min ədədə qədər olur.
Körpələr fəal qidalanmaya keçən
ilk vaxtlarda zooplanktonla qidalanır,
sonra qammarid, mizid və cırcırama
sürfələrini tutub yeyirlər. 1,5-2 aylı
ğından artıq yırtıcılıq fəaliyyətinə baş
layır. Yaşlı sıf balıqları başqa növ ba
lıqlarla külmə, mərsin və xul balıqları
ilə qidalanır.
Sıf vətəgə əhəmiyyətli balıqdır.
Əvvəlki illərdə sıf balığı çoxlu miq
darda ovlanmışdır. Lakin son illərdə
təbii kürütökmə sahələrinin sıradan
çıxması və digər antropogen təsirlər
nəticəsində ehtiyatı xeyli azalmış və
illik ovu 0,7-29 sentnerdən çox olmur.
Ehtiyatını balıqartırma təsərrüfat
larında bərpa etmək üçün mütəxəs
sislər tərəfindən biotexniki normalar
işlənib hazırlanmışdır. Bu istiqamətdə
aparılan işlərin miqyasının artırılması
vacibdir.
Kura in winter ranges from 35 to 75
cm, more commonly 41 to 56 cm, at a
weight of 1.0 to 2.8 kg.
The sander reaches maturity at the age
of four to five years. Its fertility varies
from 130 to 850 thousand eggs.
Spawning takes place at a water
temperature of 8 to 12°C.
During the first few weeks of sub
sistence on natural food, the sander
feeds on zooplankton, then starts
preying on gammarids and mysids as
well as dragonfly larvae. At the age of
one and a half to two months, sanders
gradually switch over completely to
predation. Adult sanders prey on
roaches, kilkas and gobies.
The sander is commercially impor
tant. Its catches used to be substantial.
In recent years, however, they have
been ranging from 0.7 to 29 centners.
Such low catches have to do with the
decreasing scale of spawning migra
tions. This has led to initiatives in
enhancing
sander populations
through farming.
142
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları ! BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
Dəniz sıfı - Sea Sander
Stizostedion marina
Dəniz sıfı əsl dəniz balıqlarının
tipik nümayəndəsidir. O, Cənubi
Xəzərin şimal hissəsində
yayıl
mışdır. Hazırda dənizdə neft və qaz
istehsalı ilə əlaqədar onun yayılma
arealı məhdudlaşmış, ehtiyatı isə
kəskin azalmışdır.
Dəniz sıfı 3-4 yaşında cinsi
yetişkənliyə çatır. Kürüsünü aprel-
may aylarında, 10-17°C temperaturda,
dərinliyi 10 m-dək sahilə yaxın daşlı
yerlərdə tökür.
This is a typical representative of sea
ichthyofauna. Its distribution area in
the Caspian basin is confined within
the northern part of the South
Caspian. At present, offshore oil and
gas production activities in this part of
the sea have resulted in substantial
shrinking of sander's distribution area
and its reserves are at a critically low
level.
The sea sander reaches maturity at the
age of three to four years. It spawns in
Hər bir dişi balığın verdiyi kürünün
miqdarı 24,9 mindən 45,1 min-ə qədər
olur. Cinsi yetişkənliyə çatmış balıq
ların uzunluğu 28,6-40 sm, kütləsi
435-1200 q olur.
Dəniz sıfı Xəzərin qiymətli vətəgə
balıqları sırasındadır. 60-cı illərdə
April and May in the littoral at a
depth of up to 10 m. Eggs are laid on
rocky seabed. Spawning takes place at
a water temperature of 10 to 17°C.
Fertility varies from 24.9 to 45.1
thousand eggs. The spawning period
coincides with the first half of April.
The body length of adults ranges from
143