bilig
Spring / 2009 Number 49: 205-220
© Ahmet Yesevi University Board of Trustees
Dehistan: An Ancient Turkish City as Recorded in
Mehmed Emin Efendi’s Travel Book
Fikret
Türkmen
*
Abstract: Although they may sometimes include subjective views of
their authors, travel books are often very valuable sources since they
are written upon observation and reflect the social,
cultural and
economic conditions of their era. It is owing to travelers’ writings that
information can be obtained on the traditions and customs of societies
where written culture is not well-established. In this sense,
Mehmed
Emin Efendi’s work, “Asya-yı Vusta’ya Seyahat”, is a very important
travel book providing information on the condition of the Turkish
tribes living in Central Asia during that period. This article focuses on
the data found in Mehmed Emin Efendi’s work to make judgments
and
analyses concerning Dehistan, a historical Turkish city, and
Turkmen folklore.
Key Words: Travel books, Mehmed Emin Efendi, Asya-yı Vusta’ya
Seyahat, Dehistan,
Turkmenistan
*
Ege University, Institute of Turkic World Studies / İZMİR
fikret.turkmen@ege.edu.tr
bilig Bahar / 2009 sayı 49: 221-226
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı
Yayın Değerlendirme /
Review
Türkoloji Tarihinde Samoyloviç ve Eserleri
Eyüp Bacanlı
*
Günümüz Rus Türkolojisinin önde gelen isimlerinden G. F. Blagova ve D. M.
Nasilov, 20. yüzyıl Rus Türkolojisinin büyük isimlerinden Aleksandr
Nikolayeviç Samoyloviç’in seçilmiş makalelerini ve iki kitabını içeren 1053
sayfalık bir eser yayımladılar: Samoyloviç, A. N. (2005).
Tyurkskoye
Yazıkoznaniye Filologiya Runika. Yay. Haz. G. F. Blagova & D. M. Nasilov.
Moskva: Vostoçnaya Literatura RAN.
Kitapta toplanan eserlerin çoğu Samoyloviç hayattayken yayımlanmış olma-
sına rağmen arşiv niteliğindeki bazılarının ilk defa bu kitapta yayımlanıyor
olması kitabı değerli kılan özelliklerinin başında gelmektedir.
Böylelikle Tür-
kologlar Samoyloviç’in Türkolojiye olan esaslı katkısını bir bütün halinde
görme ve ondan faydalanma imkânını yakalamışlardır. Aslında
Samoyloviç’in eserlerinin toplu halde basımı meselesi 1970’li yıllarda gün-
deme gelmiş ve konu başlıklarına göre 3 cilt halinde basılması Sovyet Bilim-
ler Akademisi tarafından kararlaştırılmıştır. Ancak F. D. Aşnin ve V. D.
Arakin tarafından Bilimler Akademisi’ne bağlı Dilbilim Enstitüsü’nde yayına
hazırlanan Dilbilim’le ilgili makalelerin yer aldığı 1. cildin 1979’daki basımın-
dan sonra, müteakip iki cildin hazırlanması ve basımı, edebiyat, folklor ve
etnografya alanlarındaki bilim adamlarının projeye katılmaması sonucu
akamete uğramıştır. Dilbilimle ilgili basılan ciltte de projede öngörülen 54
makaleden 21’ine yer verilmemiştir. Ancak seçilmiş çalışmaların yer aldığı bu
ilk kitaba ayrıca Samoyloviç’in Osmanlıcanın
küçük grameri olarak kaleme
aldığı “Kratkaya Uçebnaya Grammatika Osmansko-Turetskogo Yazıka” adlı
eseri ve Kırım Tatarcasının küçük bir grameri olarak kaleme aldığı “Opıt
Kratkoy Krımsko-Tatarskoy Grammatiki” adlı eseri de dâhil edilmiştir. Bu iki
gramer denemesi, burada ele alınan yeni kitaba dâhil edilmemiş eserlerdir.
Elimizdeki eser, Samoyloviç’in seçilmiş çalışmalarını ihtiva eden 1979 baskılı
ilk eserin dilbilimle ilgili kısmını bazı yeni makaleler ve yayına hazırlayanların
*
TOBB Ekonomi
ve Teknoloji Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü / ANKARA
bacanli@tobb.edu.tr