2
Monoqrafiya Gəncə Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının
26 dekabr 2011-ci il tarixli iclasında müzakirə edilərək bəyənilmiş və
çapa məsləhət görülmüşdür (protokol № 8).
Elmi redaktor:
Əməkdar elm xadimi, pedaqoji
elmlər doktoru, professor N.M. Kazımov
Rəyçilər:
Əməkdar elm xadimi, pedaqoji elmlər
doktoru, professor Z.Ġ. Qaralov
Texnika elmləri doktoru, professor,
1-ci dərəcəli kapitan (
polkovnik)
H.O. Ocaqov
Pedaqoji elmlər doktoru,
professor F.B. Sadıqov
Pedaqoji elmlər doktoru,
professor A.N. Abbasov
Tağıyev Şahin Tağı oğlu. Fənlərarası əlaqə və məktəbli-gənclərin
çağırışaqədərki hərbi hazırlığı.
Monoqrafiya. – Бакы: Мцтяръим, 2012.
– 280 с.
T
026
4306022000
29-12
©
Ş.Tağıyev
, 2012
3
MÜNDƏRĠCAT
GiriĢ ...........................................................................................................5
I FƏSĠL. Gənclərin çağırıĢaqədərki hazırlığı kursunun
ümumtəhsil fənlərilə əlaqəli tədrisinin nəzəri
və praktik məsələləri
1.1. Orta ümumtəhsil fənlərinin əlaqəli tədrisinin
elmi-pedaqoji və psixoloji əsasları............................................................17
1.2. Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı kursunun
ümumtəhsil fənlərilə əlaqəli tədrisinin didaktik şərtləri ...........................29
1.3. Ümumtəhsil fənlərilə əlaqəli tədris olunma baxımından
gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı üzrə proqram
və dərsliyin imkanlarının müəyyənləşdirilməsi.........................................41
1.4. Mövzu baxımından metodik ədəbiyyatın təhlili ................................57
1.5. Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı (ibtidai hərbi hazırlıq)
kursunun digər ümumtəhsil fənlərilə əlaqəli tədrisinin məktəb
praktikasında vəziyyəti..............................................................................75
II FƏSĠL. Gənclərin çağırıĢaqədərki hazırlığı
(Ġbtidai hərbi hazırlıq) kursunun sistematik təliminə qədər
digər ümumtəhsil fənlərinin tədrisi zamanı zəruri hərbi
biliklərin öyrədilməsinin imkan və yolları
2.1. Riyaziyyat dərslərində şagirdlərə ilkin hərbi-texniki
məlumatların verilməsi .......................................................................... ..95
2.2. Fizikanın tədrisi prosesində hərbi-texniki və taktiki
biliklərin nəzəri məsələlərinin verilməsi ................................................ 101
2.3. Coğrafiyanın riyaziyyat və gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı
ilə (ibtidai hərbi hazırlıqla) əlaqəli tədrisi metodikası ........................... 115
2.4. Əmək təlimi dərslərində sadə hərbi ləvazimatların
hazırlanması zamanı şagirdlərin
digər fənn biliklərindən
istifadənin məzmunu və metodikası ....................................................... 123
III FƏSĠL. Gənclərin çağırıĢaqədərki hazırlığı (ibtidai
hərbi hazırlıq) məĢğələlərində Ģagirdlərin ümumtəhsil fənləri
üzrə əldə etdikləri biliklərdən istifadə priyomları
(fizika və riyaziyyat fənləri nümunəsində)
3.1.
Fizika və riyazi biliklərdən ibtidai hərbi hazırlıq kursu üzrə
materialların izahında istifadənin əsas mərhələləri ................................. 135
4
3.2.
“Taktiki hazırlıq” bölməsi üzrə mövzuların
tədrisi prosesində
şagirdlərin fizika və riyazi biliklərindən istifadə .................................... 139
3.3. “Silahlar və atıcılıq hazırlığı” (“Atəş hazırlığı”) bölməsinin
tədrisində şagirdlərin fizika, riyaziyyat və rəsmxət fənləri üzrə
biliklərindən istifadə ............................................................................... 154
3.4. Hərbi topoqrafiyanın şagirdlərin riyazi, rəsmxət
və coğrafi biliklərilə əlaqəli tədrisi. ........................................................ 165
3.5. “Mülki müdafiə” bölməsinin
şagirdlərin fizika
və riyazi biliklərilə əlaqəli tədrisi ........................................................... 178
IV FƏSĠL. Fizika və riyazi məzmunlu hərbi çalıĢmaların
tərtibi və onlardan gənclərin çağırıĢaqədərki hazırlığı
(ibtidai hərbi hazırlıq) məĢğələlərində istifadə
4.1. “Əsgərin döyüşdə davranış qaydaları” (“Taktiki hazırlıq”)
bölməsinin tədrisində fizika, riyazi və coğrafi məzmunlu
hərbi çalışmalardan istifadə...... .............................................................. 195
a) Çalışmalardan istifadənin ümumi metodikası. ................................... 195
b) “Taktiki hazırlıq” məşğələlərinə aid fizika
və riyazi məzmunlu hərbi çalışma nümunələri. ...................................... 203
c) “Taktiki hazırlıq” üzrə çalışmaların
həllinə aid
metodik göstərişlər. ................................................................................ 209
4.2. “Atıcılıq hazırlığı” üzrə materialların tədrisi prosesində
fizika və riyazi məzmunlu hərbi çalışmalardan istifadə ......................... 224
a) Çalışmalardan istifadənin metodiki xüsusiyyətləri. ............................ 224
b) “Atıcılıq hazırlığına” aid fizika və riyazi məzmunlu
hərbi çalışmalar. ..................................................................................... 236
c) “Atıcılıq hazırlığı” üzrə çalışmaların
həllinə dair
metodiki göstərişlər. ............................................................................... 243
4.3. “Sıra təlimi” və “Hərbi topoqrafiya” bölmələrində
riyazi və coğrafi məzmunlu hərbi çalışmalardan istifadə ....................... 257
a) Çalışma nümunələri. .......................................................................... 257
b) Çalışmaların həllinə dair metodik göstərişlər. ................................... 259
Ümumi nəticələr və təkliflər ................................................................ 267
Ədəbiyyat............................................................................................... 273