65
-
Qiymətli kağızlara təlabatın və həmçinin ona uyğun olaraq təklifin yaranması
üçün şəraitin yaradılması.
-
Emitentlər tərəfindən investorların qanuni hüquqlarının müdafiə olunması və
korporativ idarəetmə və məlumatın açıqlanması normalarına riayət edilməsinin təmin
edilməsi yolu ilə qiymətli kağızlara olan təlabatın stimullaşdırılması və
dəstəklənməsi.
-
Qiymətli kağızlar bazarında qanunvericiliyə riayət olunmasına məsələn özünü
tənzimləməyən təşkilatlarınyəni qeyri-dövlət nəzarəti sisteminin formalaşdırılması.
Respublikamizda 2001 – 2010-cu illər üçün fond bazarının inkişafı strategiyası
bir neçəmühim əsas istiqamətə ayrılmışdır:
Birinci istiqamət qiymətli kağızlar bazarının infrastrukturunun inkişafı və
qiymətli kağızlar bazarında broker və diler fəaliyyətinə şərait yaradılması habelə
Milli Depozit Sisteminin formalaşdırılmasıdır.
İkinci istiqamətə qiymətli kağızlar bazarının inkişafı üçün fond bazarında təzə
qiymətli kağızlar növlərinin dövriyəyə buraxılması daxildir.Qiymətli kağızlar
bazarında veksellərin geniş tətbiqi, girov kağızı,ipoteka kağızı və digərlərinin
yaradılması vacibdir.
İnstitusional investorların həmçinin kollekitiv investisiya institutları
sisteminin yaradılması isə 3-cü istiqamətdir.
Növbəti istiqamətə investorların hüquq və maraqlarının qorunması sisteminin
yaradılması daxildir.Burada əsas məqsəd səhmdar cəmiyyətlərində ―monoritar‖
səhmdarların hüquqlarının qorunması, qiymətli kağızlar sahiblərinin pozulmuş
hüquqlarının bərpa edilməsi həmçinin qanun pozan şəxslərin cəzalandırılmasıdır.
Beşinci istiqamətə ölkənin qiymətli kağızlar bazarında açıq informasiya sisteminin
yaradılması daxildir.Bunun üçün QKDK mütamadi olaraq press-relizlər
buraxır,mətbuat konfransları keçirir, qiymətli kağızlar bazarının təbliğini keçirir və s.
2015-ci il ərzində qiymətli kağızlar bazarının hüquqi və tənzimləyici bazasının
qabaqcıl beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması sahəsində çox mühim nəticələr əldə
edilmişdir. Belə ki, hesabat dövrü ərzində ―Qiymətli kağızlar bazarı haqqında‖
66
Azərbaycan Respublikasının Qanunu Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi
tərəfindən qəbul olunmuş və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 14 iyul 2015-ci
il tarixli Fərmanı ilə tətbiqinə başlanılmışdır. Sözügedən Qanun qiymətli kağızlar
bazarında tənzimləmənin qabaqcıl beynəlxalq standartlar əsasında həyata
keçirilməsini nəzərdə tutur, iqtisadi subyektlərə və əhaliyə təqdim olunan maliyyə
xidmətlərinin daha da genişlənməsini təşviq edir və bazarın dinamik inkişafı üçün
əlverişli zəmin formalaşdırır. Qanun hazırlanarkən qabaqcıl beynəlxalq hüquqi
çərçivə kimi Qiymətli Kağızlar Bazarı Tənzimləyicilərinin Beynəlxalq Təşkilatının
(İOSCO) bazar tənzimlənməsinə dair ən son prinsipləri, habelə Avropa Birliyinin
qiymətli kağızlar bazarına aid Direktivləri və Avropa Birliyi ölkələrinin milli
qanunvericiliyi istifadə olunmuşdur.
Qanunla bərabər hüquqi mühitin tamlığının təmin edilməsi məqsədi ilə
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin qiymətli kağızlar bazarına dair
müddəalarına da dəyişikliklər edilmişdir. Belə ki, bu Qanunda qiymətli kağızlar
bazarına dair xüsusi müddəalar müəyyən edilmiş, ümumi müddəalar isə Mülki
Məcəllədə saxlanılmışdır. Bununla yanaşı, Mülki Məcəlləyə edilmiş dəyişikliklər və
―Qiymətli kağızlar bazarı haqqında‖ Qanunun tətbiqindən irəli gələn 31 qanunaltı
normativ hüquqi akt hazırlanaraq Hüquqi aktların dövlət reyestrinə daxil edilməsi
məqsədilə Ədliyyə Nazirliyinə təqdim olunmuşdur. Onlardan 10-u Ədliyyə
Nazirliyinin Hüquqi aktların dövlət reyestrinə daxil edilmiş, 21 normativ hüquqi akt
üzərində isə müvafiq razılaşdırmalar və müzakirələr aparılmaqdadır. 6 ―Qiymətli
kağızlar bazarı haqqında‖ Qanunun ictimaiyyətə açıqlanması məqsədilə 06 oktyabr
2015-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət
Komitəsinin təşkilatçılığı və qiymətli kağızlar bazarı sahəsində çalışan peşəkarlar,
bank və maliyyə sektoru üzrə ixtisaslaşmış dövlət və özəl qurumlar, maliyyə
vasitəçiləri, həmçinin aparıcı beynəlxalq donor təşkilatlarının və kütləvi informasiya
vasitələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə yeni qanunvericilikdə bazar iştirakçılarına
münasibətdə müəyyən edilən bir sıra yeni tələblər, investisiya şirkəti anlayışı,
investisiya xidmətlərinin təsnifatı kimi məsələləri əhatə edən təqdimat mərasimi
67
keçirilmişdir. Cari il ərzində qiymətli kağızlar bazarının ticarət və post-ticarət
arxitekturasının sadələşdirilməsi, optimallaşdırılması və institusional inkişafı
istiqamətində tədbirlər davam etdirilmişdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 16 may 2011-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş ―2011-2020-ci
illərdə Azərbaycan Respublikasında qiymətli kağızlar bazarının inkişafı‖ Dövlət
Proqramının icrasına dəstəyi nəzərdə tutan ―Kapital Bazarlarının Müasirləşdirilməsi‖
layihəsi çərçivəsində Kapital Bazarlarının İnformasiya Sistemlərinin Təchizatı və
Quraşdırılması üzrə keçirilmiş Tenderdə Koreya Fond Birjası qalib gəlmiş, 13 yanvar
2015-ci il tarixində qeyd olunan şirkət ilə müqavilə imzalanaraq işlərə start
verilmişdir. Belə ki, layihə çərçivəsində Koreya Fond Birjası tərəfindən yeni
inteqrasiya olunmuş ticarət, post-ticarət və nəzarət sistemlərinin qurulması və 2016-ci
ilin birinci yarımilliyi ərzində istifadəyə verilməsi planlaşdırılır. Hesabat dövrü
ərzində qiymətli kağızlar bazarında təklifin stimullaşdırılması üzrə tədbirlər davam
etdirilmişdir. Belə ki, 2015-ci il ərzində mütəşəkkil bazarda listinq prosedurları
beynəlxalq standartlar əsasında təkmilləşdirilmiş və şirkətlərin listinqinə start
verilmişdir. Cari ilin yanvar ayında ―Bakı Fond Birjasında qiymətli kağızların
listinqi, delistinqi və ticarətə buraxılması‖ Qaydalarının qüvvəyə minməsi və mövcud
listinq tariflərinin optimallaşdırılması ilə yeni listinq mühitinə keçid təmin
olunmuşdur. Nəticə etibarilə, Bakı Fond Birjasının səhm və istiqraz kateqoriyaları
üzrə 16 şirkət listinqdən keçmiş, bununla da listinqdən keçmiş şirkətlərin sayı 18-ə
çatmışdır. Hesabat dövrü ərzində, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 may
2011-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiqlənmiş ―2011-2020-ci illərdə Azərbaycan
Respublikasında qiymətli kağızlar bazarının inkişafı‖ Dövlət Proqramında nəzərdə
tutulmuş qiymətli kağızlar bazarına dair məlumatlılığın və peşəkar hazırlığın
yüksəldilməsi istiqamətində tədbirlər davam etdirilmişdir. Belə ki, hesabat dövrü
ərzində ölkənin aparıcı ali təhsil müəssisələri ilə əlaqələr genişləndirilmiş, ali təhsil
müəssisələrinin tələbələrinin qiymətli kağızlar bazarına dair biliklərinin artırılması
məqsədilə Komitə tərəfindən mütəmadi müsabiqə və yarışlar təşkil edilmiş və
tələbələrin QKDK-da istehsalat təcrübəsi keçmələri üçün müvafiq şərait
Dostları ilə paylaş: |