Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci «Neft kimyası»

özlülük
deyilir. 
Dinamiki, 
kinematik
və 
şərti özlülük
növləri məlumdur. 
Dinamiki özlülük
- səthi 1sm
2
, bir-birindən 1sm məsafədə olan, 1 dina xarici 
qüvvə təsiri altında, 1sm/san sürətlə hərəkət edən maye təbəqələri arasında 
yaranan müqavimətdir. Dinamiki özlülük, mayenin kapilyar borudan axma 
müddətini təyin etməklə, Puazeyl düsturuna əsasən tapılır: 
Ƞ
 = 
𝛑𝐏
r
4
𝛕/𝟖𝐕𝐋
 
Burada, P- kapilyardan maye axarkən yaranan təzyiq, V- kapilyardan 
keçən mayenin həcmi, 
𝜏
- mayenin axma müddəti, L- kapilyarın uzunluğu, r-
kapilyarın radiusudur. 
Dinamiki özlülüyün ölçü vahidi kimi, paskal
∙
saniyə (Pa
∙
s) təcrübədə isə 
adətən mPa
∙
s- dən istifadə olunur. 
Dinamiki ğzlülükdən, kinematik və şərti özlülüyə nisbətən az istifadə 
edilir, çünki dinamiki özlülüyün təyinində maye üzərində daim təzyiq yaradan 
mənbə tələb olunur. Bu isə təyinat zamanı əlavə və texniki çətinliklər yaradır. 
Buna görə də təcrübədə adətən kinematik və şərti özlülüklərdən istifadə 
olunur. 

---

Kinematik özlülük (
𝝊
)- 
mayenin dinamiki özlülüyünün həmin temperaturdakı 
sıxlığına olan nisbətinə deyilir:
𝝊 = Ƞ/𝝆
 
Kinematik özlülüyün ölçü vahidi kimi m
2
/s, təcrübədə isə əsasən mm
2
/s- 
dən istifadə olunur. 
Kinemtik özlülük sadəliyinə görə dinamiki özlülükdən xeyli fərqlənir. Belə ki, 
kinematik özlülüyün təyinində adi şüşə kapilyar viskozimetrdən istifadə 
olunur. Kapilyar viskozimetrdə mayenin axma müddətini ölçməklə neftin və 
neft məhsullarının kinematik özlülüyü təyin edilir:
𝝊
𝒕