- kənd təsərrüfatı məhsullarının uzunmüddətli saxlanılması sisteminin
təkmilləşdirilməsi məqsədilə regionlarda soyuducu kameraların, anbarların,
elevatorların və s. tikintisinin davam etdirilməsi;
- kənd təsərrüfatı texnikalarının və onun ehtiyat hissələrinin, gübrələr və bitki
mühafizəsi vasitələrinin istehsalı və topdansatış ticarəti ilə məşğul olan
qurumların yaradılmasının dəstəklənməsi;
- ölkədə və xaricdə aqrar sahənin tələblərinə uyğun yüksək ixtisaslı kadrların
hazırlanması istiqamətində işlərin gücləndirilməsi.
Ölkənin torpaq ehtiyatlarına, əhalinin ərzaq məhsullarına olan tələbatına, ixrac
strukturuna və onun genişləndirilməsi potensialına və s. göstəricilərə uyğun olaraq
ə
kin strukturunun təkmilləşdirilməsi nəzərdə tutulmalıdır. Bundan başqa iri taxılçılıq
təsərrüfatlarının yaradılması məsələsi də diqqət mərkəzində olmalıdır.
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin əkin strukturunun təkmilləşdirilməsi və istehsal
həcminin artırılmasını təmin etmək üçün aşağıdakı istiqamətlərdə tədbirlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulmalıdır:
- kənd təsərrüfatı birkilərinin istehsalında intensiv metodların tətbiqinin
genişləndirilməsi;
- kənd təsərrüfatı bitkilərinin bölgələr üzrə optimal əkin strukturunun və istehsal
həcminin müəyyənləşdirilməsi;
- iri taxılçılıq təsərrüfatlarının yaradılması;
- süfrə (o cümlədən kişmiş) və texniki üzüm sortlarının əkin sahələrinin
genişləndirilməsi, yeni üzümlüklərin salınması;
- heyvandarlığın yem bazasının intensiv texnologiyalar əsasında inkişaf
etdirilməsinin stimullaşdırılması;
Bitkiçilik məhsullarının emalının genişləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi üçün
aşağıdakı tədbirlər nəzərdə tutulmalıdır:
- yüngül sənaye müəssisələrinin fəaliyyətinin bərpası, pambıq və pambıq
məhsullarının emalı, şərab və şərab məhsulları, şampan şərabı, konyak və
alkoqollu içkilərin istehsalı müəssisələrinin modernləşdirilməsi;
- üzümün ilkin emalı müəssisələrinin (şərab zavodları) fəaliyyətinin bərpası və
istehsal prosesinin modernləşdirilməsi;
- mövcud konserv, şirə istehsalı müəssisələrinin modernləşdirilməsi və
bölgələrdə mini emal müəssisələrinin qurulmasının dəstəklənməsi;
- zeytun emalı üçün mini zavodların qurulmasının stimullaşdırılması;
- kənd təsərrüfatı məhsulları emal edən müəssisələrin rəqabətqabiliyyətli məhsul
istehsalının artırılmasının dəstəklənməsi;
Ölkədə mal-qaranın cins tərkibinin və damazlıq işinin yaxşılaşdırılması məqsədi
ilə aşağıdakı istiqamətlərdə tədbirlər həyata keçirilməlidir:
- ölkədə heyvandarlığın və onun yem bazasının intensiv metodlarla inkişaf
etdirilməsi;
- intensiv özəl ətlik təsərrüfatların yaradılması;
- cins mallarının ölkəyə gətirilməsi, ixtisaslaşmış fermalarda yetişdirilməsi üçün
şə
rait yaradılması;
- xarici ölkələrdən cins heyvanların idxal edilərək, özəl və dövlət damazlıq kənd
təsərrüfatı müəssisələrinə verilməsinin dəstəklənməsi;
- damazlıq quşçuluq təsərrüfatlarının yaradılmasının dəstəklənməsi;
- damazlıq materiallarının yetişdirilməsinin stimullaşdırılması;
- damazlıq arıçılıq təsərrüfatlarının yaradılmasının dəstəklənməsi;
- dövlət damazlıq təsərrüfatlarının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi;
- cins heyvandarlıq komplekslərinin inkişaf etdirilməsi və “Aqroferma”ların
yaradılmasının dəstəklənməsi;
- arıçılığın inkişaf etdirlməsi;
- baramaçılığın inkişaf etdirilməsi.
Növbəti
mərhələdə
heyvandarlıq
məhsullarının
emalı
şə
bəkəsinin
genişləndirilməsi bu sahədə qarşıda əsas vəzifələrdən birini təşkil etməlidir.
- ət və süd məhsullarının istehsalının artırılması üçün müasir tələblərə cavab
verən ət və süd emalı müəssisləri yaradılacaqdır;
- müsir avadanlıqlarla təchiz olunmuş ət kəsimi sexləri yaradılacaqdır;
- ölkədə quşçuluğu daha da inkişaf etdirmək üçün damazlıq quşçuluq
təsərrüfatları
və
damazlıq
materiallarının
yetişdirilməsinin
stimullaşdırılacaqdır.
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR
Araşdırmalar göstərir ki, aqrar sahədə bazar münasibətlərinin formalaşması
obyektiv zərurət olmaqla, qanunauyğun prosesin nəticəsidir. Aqrar sahədə bazar
münasibətləri çox mürəkkəb tərkib və quruluşa malik olmaqla özünəməxsus təşkilati-
iqtisadi idarəetmə mexanizminin olmasını tələb edən sahələr və müəssisələrarası
istehsal-iqtisadi inteqrasiya əlaqələrinin formalaşmasını obyektiv və qanunauyğun
zərurətə çevirən bir sistemdir. Bu sistem daxilində hər biri tam sərbəst hüquqi statusa
malik çoxsaylı və istiqamətli təsərrüfatçılıq formaları mövcud aqrar sahəyə vahid
idarəetmə obyekti kimi baxılmasının zəruriliyini təsdiq edən iqtisadi amillərlə
razılaşmaq olmaz.
Məlum olduğu kimi, sabiq SSR dövründə mövcud olan mərkəzi planlaşdırma
sistemi, vahid dövlət mülkiyyətinin hökmranlığı, o zamankı müttəfiq
respublikalararası düşünülməmiş və daha çox siyasi məqsədlər güdən iqtisadi-istehsal
ə
laqələrinin dağılması, ölkəmizin iqtisadiyyatına öz mənfı təsirini göstərmişdir. Belə
ki, həmin dövrdə Azərbaycanda sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti və eləcə də digər
istehsal və qeyri-istehsal sahələrinin inkişaf strukturları mərkəzdən asılıhq prinsipləri
ə
sasında qurulmuşdu. Onlann sərbəst və azad inkişafını təmin etmək heç cür mümkün
deyildi. Məhz buna görə də, müstəqilliyini qazanan və digər respublikalarla olan
iqtisadi-istehsal əlaqələrini itirən ölkəmizdə iflic vəziyyətinə düşən bir iqtisadiyyatı
ayağa qaldırmaq, onu yenidən qurmaq və inkişaf etdirmək məqsədilə elmi-nəzəri
cəhətdən tam əsaslandırılmış tədbirlər sisteminin işlənib hazırlanması, əməli iş
planlarının tərtibi, onların dönmədən və ardıcıllıqla həyata keçirilməsi ölkə
rəhbərliyinin qarşısında bir vəzifə kimi dayandı.
Aqrar bölmədə həyata keçirilən iqtisadi islahatların hüquqi-normativ əsasını
1991-2004-cü illər ərzində qəbul edilmiş qanunlar təşkil edir. Bunların sırasına:
«Aqrar islahatın əsasları haqqında», «Kolxoz və sovxozların islahatı haqqında»,
«Torpaq islahatı haqqında», «Baytarlıq təbabəti haqqında», «Müəssisələr haqqında»,
«Səhmdar Cəmiyyəti haqqında», «Lizinq xidməti haqqında», «Azərbaycan
Respublikasında 1995-1998-ci illərdə dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsinin
Dostları ilə paylaş: |