Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVL
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
202 bleyasının yaradılması ilə bağlı keçirilən konfransda Azərbay- can, Türkiyə, Qırğızıstan parlamentlərinin sədrləri və Qaza- xıstan Parlamenti sədrinin müavini iştirak etmişdilər. Yekunda Parlament Assambleyasının yaradılmasını nəzərdə tutan bəyannamə imzalanmışdır. Bəyannamə gələcəkdə digər ölkə- lərin qoşulması üçün açıq elan edilmişdir. Türkiyə Prezidenti Abdullah Gül konfransa müraciətdə təsisçi dövlətlərin ümumi tarixi, mədəni və dil bağlılıqlarının olmasına istinad edərək, bəyannaməni əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində tarixi addım kimi dəyərləndirmişdir. O, qeyd etmişdir ki, əgər bu dövlətlər həmrəylik ruhunda birgə hərəkət etsələr, fəaliy- yətlərini əlaqələndirsələr, onlar Avrasiyaya sülh, sabitlik və rıfah gətirəcəklər. A.Gül həmçinin bildirmişdir ki, türk dövlət- lərinin qardaşlığı heç kimi hədəf seçməmişdir, əksinə bu birlik regionun sabitliyi, sülhü üçün qəlb və zəkanın ittifaqını özündə ə ks etdirir. Parlamentlər səviyyəsində əməkdaşlıq birgə layihələrin reallaşdırılmasını asanlaşdıra bilər. Nəzərdə tutulurdu ki, Parlament Assambleyasının toplan- tıları bir dəfədən az olmayaraq keçirilir. Parlament Assam- bleyasına sədrlik növbəlilik və əlifba sırası ilə həyata keçirilir, səlahiyyət müddəti isə bir ildir. Qurumun iclasları sədrliyi həyata keçirən ölkədə keçirilir. Doqquzuncu Zirvə görüşü 2009-cu ilin oktyabrında Naxçı- vanda keçirildi. Sammitdə Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan və Qırğızıstan prezidentlərlə təmsil olunmuşdular. Türkmənistan prezidenti toplantıya qatılmayaraq Naxçıvana Nazirlər Kabineti sədrinin müavini X.Saparılıyevi göndərmişdir. Özbəkistan isə ümumiyyətlə, sammitə qatılmamışdır. Bu sammitin Naxçı- vanda keçirilməsi olduqca müsbət hadisə sayılır. Həmin tədbir diplomatiksiyasi baxımdan çox uğurlu gediş hesab olunur. Belə bir sammitin Naxçıvanda keçirilməsinə həmdə onun beynəlxalq sənədlərlə, yəni Moskva və Qars müqavilələri ilə təsbit olunmuş statusunun xeyli möhkəmləndirilməsi kimi ba- xılır. “Naxçıvan sammiti” ötən müddət ərzində türk dövlətləri downloaded from KitabYurdu.org 203 və topluqlarının əməkdaşlığının genişlənməsində əsaslı dəyi- ş ikliklərin baş verdiyini qeyd etmişdi. Müzakirələrdə türk dövlətləri arasındakı əlaqələrin və əməkdaşlığın əsas isti- qamətləri olaraq iqtisadiyyat, mədəni-humanitar, ekoloji təh- lükəsizlik, Avropa və Asiya ölkələri ilə münasibətlər, müx- təlifyönlü təhlükələrdən birgə müdafiə və başqa məsələlər əsas yer tutmuşdur. “Naxçıvan sammiti” öz işini türk dövlətlərinin Ə məkdaşlıq Şurasının yaradılması barədə sazişin və “Naxçıvan Bəyannaməsi”nin imzalanması ilə başa çatmışdır. Onuncu Zirvə toplantısı 2010-cu ilin sentyabrında stanbulda keçirildi. Toplantıda Türkiyə prezidenti A.Gül, Azərbaycan prezidenti .Əliyev, Qazaxıstan prezidenti N.Nazarbayev, Türkmənistan prezidenti Q.Berdiməhəmmədov, Qırğızıstanın keçid dövrü prezidenti R.Otunbayeva iştirak edirdilər. Özbəkistan prezidenti bu Zirvə toplantısına da qatılmamışdı. Türkiyə prezidenti Abdullah Gül türk dövlətləri arasında ə məkdaşlığın güclənməsində Naxçıvanda keçirilən toplantıda qəbul edilən qərarların mühüm rol oynadığını bildirdi, həmin qərarların əhəmiyyətini xüsusi vurğulayaraq dedi: Naxçıvanda qəbul etdiyimiz mühüm qərarlardan biri də Türkdilli Ölkələrin Ə məkdaşlıq Şurasının yaradılmasıdır. Məlum olduğu kimi, Şu- ranın katibliyi stanbulda olacaqdır. Bugünkü toplantıda Katib- liyin strukturunun yaradılması ilə bağlı qərar qəbul edəcəyik. Bu çərçivədə Şuranın baş katibi də təyin ediləcək. Türkiyə prezidenti əlavə etdi ki, Türkdilli Ölkələriin Əməkdaşlıq Ş urasının yaradılması geniş coğrafi ərazini əhatə edən Türk dünyasının qarşılaşdığı problemlərin həllində də vacib rol oynayacaqdır. Bu, həmçinin ölkələrimizi və xalqlarımızı bir- birinə daha sıx bağlayacaq, bölgədə sülhə və sabitliyə xidmət edəcəkdir. Ankarada fəaliyyət göstərən TÜRKSOY, Bakıda fəaliyyət göstərən Türkdilli Ölkələrin Parlament Assambleyası, Astanadakı Türk Akademiyası isə Şuranın gücləndirilməsi istiqamətində çalışacaqdır. downloaded from KitabYurdu.org 204 Zirvə görüşündə, həmçinin qərara alındı ki, türk mədəniy- yətinin qorunması üçün Bakıda vəqf, universitetlər arasında fəaliyyətin gücləndirilməsi üçün qurum, Astanada Akade- miyanın tərkibində muzey, tarixi araşdırma fondu yara-dılsın. Sonda dövlət başçıları Zirvə toplantısının yekun sənədini im- zaladılar. Qərara alındı ki, növbəti Zirvə toplantısı 2011-ci ildə Qazaxıstanda keçirilsin. TÜRKSOY təşkilatının əsası 1992-ci ilin iyununda 6 türk dövlətinin mədəniyyət nazirlərinin stanbulda keçirilən toplan- tısında qoyulmuşdur. Türk dövlətlərinin mədəniyyət nazirlərinin Daimi Şurası adlanan bu təşkilata 1992-ci ilin dekabrında Bakıda keçirilən toplantıda TÜRKSOY adı verilmişdir. Azərbaycan və Türkiyə rəhbərliyinin siyasi iradə- lərinin ortaya qoyduğu fəaliyyətlər nəticəsində, Azərbaycan Respublikası beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq təşkilatı olan TÜRKSOY-un yaradıcılarından biri oldu. 1993-cü il iyulun 12- də Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Türkiyə təmsilçiləri səkkiz maddədən ibarət “TÜRKSOY-un strukturu və fəaliyyət prinsipləri haqqında müqavilə”ni imzaladılar. Təşkilatın məqsədi türk xalqları və ölkələri arasında mədəni əlaqələri genişləndirmək, xalqların mədəniyyət və incəsənətini qorumaq, dirçəltmək və inkişaf et- dirmək idi. Sonralar Tatarıstan, Başqırdıstan, Tuva, Xakasiya, Ş imali Kipr Türk Cümhuriyyəti də bu təşkilata daxil olmuşdur. Mənəvi-humanitar inteqrasiyada TÜRKSOY başlıca vəsilə- lərdən hesab olunur. Onun yaradılması ilə əslində mənəvi inteqrasiyada yeni bir mühüm mərhələ başlamışdır. TÜRKSOY çərçivəsində sıx əməkdaşlıq Azərbaycanla Türki- yənin elmi-mədəni əlaqələrinin hüdudlarını genişləndirdi, imkanlarını artırdı. Türk dünyasında mədəni əməkdaşlığa və mənəvi birliyə təkan verən birgə tədbirlər sırasında eposla- rımızın yubileylərinin təntənələrlə keçirilməsinin xüsusi yeri vardır. TÜRKSOY türk xalqları arasında mədəni əlaqələrin inkişafına böyük töhvə vermiş, keçirilən tədbirlərdə bütün türk downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|