Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVL
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
193 möhkəm bünövrə vardır və buna əsaslanaraq iki dövlət ara- sında əlaqələri inkişaf etdirmək, dərinləşdirmək lazımdır. 1995-ci ilin avqust ayında Azərbaycan prezidenti H.Əliyev Qırğızıstanda rəsmi səfərdə oldu. Görüşdə tərəflər bölgə döv- lətlərinin iqtisadi inteqrasiyasının gücləndirilməsini vacib say- dılar. Səfər çərçivəsində Ermənistan-Azərbaycan münaqişə- sinin sülh yolu ilə aradan qaldırılması danışıqların əsas mövzusu oldu və bildirildi ki, Qafqaz bölgəsində sülhün və ə min-amanlığın bərpa olunması iqtisadi münasibətlərin daha da inkişafına müsbət təsir göstərə bilər. 1997-ci il aprel ayının 23-də Qırğızıstan prezidenti Ə .Akayev Azərbaycana rəsmi səfərə gəldi. Səfərdə əsas məq- səd “qardaş türk dövlətləri arasında dostluq və əməkdaşlığı daha da genişləndirmək və dərinləşdirmək”dən ibarət olduğu bildirildi. H.Əliyev Azərbaycanla Qırğızıstanın baxışları və mövqelərinin üst-üstə düşdüyünü və bunun dövlətlərarası münasibətlərin gələcək inkişafı üçün yaxşı əsas olacağını qeyd etdi. Danışıqların yekunu olaraq 13 sənəd, o cümlədən Azər- baycan ilə Qırğızıstan arasında dostluq və əməkdaşlıq haqqında müqavilə imzalandı. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə münasibətdə Qırğı- zıstan əsasən bitərəf mövqe tutub. 1994-cü ilin may ayında MDB-nin vasitəçiliyi ilə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında atəşkəs haqqında müqavilə Bişkek şəhərində imzalanmışdır. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində, dinc yolla tənzimlənməsinin tərəfdarı olan Qırğızıstanın son vaxtlar problemə münasibətdə fəallığı xeyli azalıb. Qırğızıstan prezidenti Ə.Akayevin ümumtürk birliyinə və eyni zamanda Azərbaycanla münasibətlərə xələl gətirə biləcək bəzi anlaşılmaz hərəkətləri də olmuşdur. 1997-ci ilin aprelində Qırğızıstan prezidenti Ə.Akayev Ermənistana rəsmi səfəri zamanı “erməni soyqırımı” abidəsini ziyarət etmiş və abidənin önünə əklil qoymuşdu. Ə.Akayevin bu hərəkəti yol verilməz downloaded from KitabYurdu.org 194 diplomatik addım sayıla bilər. Qırğızıstan tərəfinin yol verdiyi daha bir səhv Azərbaycan ərazilərinə hərbi təcavüz etmiş Ermənistana Qırğızıstan tərəfinin hərbi sursat satması oldu. Azərbaycan buna rəsmi etirazını bildirmiş, Qırğızıstan tərəfi isə araşdırmalar aparacağını bildirmişdi. Araşdırmalardan sonra Qırğızıstan tərəfi bildirdi ki, belə bir fakt həqiqətən mövcud olub, lakin bu dövlət səviyyəsində baş verməmişdir. Hansısa özəl bir şirkətin ticarət fəaliyyətinin nəticəsidir. 1995-ci ildən bu yana hər iki ölkənin rəsmi nümayəndələri qarşılıqlı səfərlər etmiş və ikitərəfli əlaqələrin qurulması isti- qamətində danışıqlar aparmışlar. Tərəflər dövlət və hökumət qurumları arasında 40-a qədər müxtəlif saziş, müqavilə və digər hüquqi-normativ sənəd imzalamışlar. Lakin bunlar əmək- daşlığın daha da inkişaf və genişləndirilməsi üçün kifayət etmir. Bir sözlə, bir millətin bu iki dövlətinin də ümumtürk birliyinə yönəlik birgə fəaliyyəti arzuolunandır və mümkündür. Hazırda Azərbaycan-Qırğızıstan münasibətləri sabit məcrada inkişaf edir. Türmənistanla Azərbaycan arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin yayında quruldu. Lakin səfirliklər səviyyəsində münasibətlərin yaradılmasına 1997-ci ildən başlanıldı. Azər- baycan hökuməti Türkmənistanda diplomatik nümayəndə-liyin təsisi barədə 1997-ci ilin aprelində qərar qəbul etsə də, dövlətlər arasındakı anlaşılmazlıq üzündən səfirin fəaliyyətə başlaması yalnız 2000-ci ildə mümkün oldu. Türkmənistan 1998-ci ildə ölkəmizdə öz səfirliyini açsa da, tezliklə maliyyə problemlərini əsas gətirərək Bakıdakı səfirliyinin fəaliyyətini müvəqqəti olaraq dayandırmışdır. Əslində isə Türkmənistanın bu addımı Xəzərin statusu ilə bağlı yaranan narazılıqlar ucbatından baş vermişdi. Dövlətlərarası münasibətlər yaradıldığı vaxtdan etibarən tərəflər bir məsələdə ciddi problemlərlə üzləşmişdilər. Bu da Xəzərin hüquqi statusu və onun karbohidrogen ehtiyatlarının istismarı məsələlərinə fərqli yanaşma ilə əlaqədar olaraq downloaded from KitabYurdu.org 195 yaranmışdı. Xəzər dənizində əməkdaşlıq, onun karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi və xarici bazarlara çıxarılması məsə- ləsində Türkmənistanın qeyri-prinsipial mövqeyi bu ölkənin tərəfdaş imicinə ciddi xələl gətirir. Azərbaycan bütün məsələlər üzrə Türkmənistanla konstruktiv dialoq aparmağa, anlaşıl- mazlıqları aradan qaldırmağa, dostluq və tərəfdaşlıq münasi- bətlərinə xələl gətirən sərt addımlardan çəkinməyə dəfələrlə cəhd göstərsə də, onun bu səylərinə qarşı tərəfdən adekvat münasibət göstərilməmişdir. Lakin Xəzərin statusu məsələsində aralarında olan narazı- lıqlara baxmayaraq, həm Azərbaycan, həm də Türkmənistan dövlət başçıları çoxtərəfli görüşlərdə, regional və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində keçirdikləri ikitərəfli görüşlərdə bildirirdilər ki, Azərbaycanla Türkmənistan arasında əlaqələri inkişaf etdirmək üçün geniş imkanlar möcuddur və bu imkanlardan istifadə edilməlidir. Dövlətlərarası ikitərəfli əlaqələrin qurulmasında 1996-cı ilin martında S.Niyazovun Azərbaycan Respublikasına ilk və yeganə rəsmi səfəri müəyyən rol oynadı. Azərbaycan prezi- denti Heydər Əliyevlə aparılan danışıqlarda iki ölkə arasındakı münasibətlərin inkişafına dair əldə olunmuş razılaşmaları müsbət qiymətləndirmək olar. Danışıqların yekunu olaraq, Azərbaycan və Türkmənistan arasında “Dostluq və Əməkdaşlıq haqqında” müqavilə imzalanmışdır. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə münasibətdə Türkmənistanın mövqeyi Orta Asiyanın digər türk dövlətlərinin mövqeyindən heç də fərqlənmir, demək olar ki, üst-üstə düşür. Belə ki, Türkmənistan da digər dövlətlər kimi Azərbaycanın ə razi bütövlüyünü, sərhədlərinin toxunulmazlığını, münaqişəni sülh yolu ilə həll etməyin tərəfdarı olduğunu bildirməsinə baxmayaraq Ermənistana münasibətdə ehtiyatlı hərəkət edir, onun təcavüzkar tərəf kimi adını çəkmir. Azərbaycanla olduğu kimi onunla da ikitərəfli və çoxtərəfli əlaqələr saxlayır. Mövcud münaqişənin həlli məqsədi ilə regional və beynəlxalq downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|