Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVL
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
199 sahələrdə münasibətlərin qənaətbəxş inkişaf etdiyi qeyd olun- du. Toplantıda çıxış edən Azərbaycan prezidenti Heydər Ə liyev qeyd etdi ki, bu toplantılar xalqlarımızın tarixi kökləri, ə srlər boyu toplanmış adət-ənənələrin ümumiliyi, dil və fəaliyyət birliyi əsasında qurulub. Bu əsasda ölkələrimiz arasında bütün sahələrdə əməkdaşlığı inkişaf etdirməyə böyük imkan var. Azərbaycan prezidenti keçid dövrünü yaşayan keçmiş Sovet respublikalarının bir-birinin köməyinə daha çox ehtiyacı olduğunu və türk dövlətləri ilə əlaqələrə xüsusi önəm verdiyini vurğuladı. Heydər Əliyev bəyan etdi ki, əgər Xəzəryanı dövlətlər öz enerji daşıyıcılarını dünya bazarlarına çıxarmaq üçün Azərbaycan ərazisindən istifadə etmək istəsələr, onlara bunun üçün tam şərait yaradılacaqdır. Bu sammitdə dövlətlərarası sərhədlərin zorla dəyişdirilmə- sinin yolverilməzliyi vurğulandı və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi, Kipr, Bosniya və Herseqovina məsələləri müzakirə edildi. Dövlət başçıları Zirvə toplantıları qərarlarının yerinə yetirilməsini nəzərdən keçirmək və növbəti toplantılara hazırlıq görmək üçün xarici işlər nazirlərinin məsləhətləşmələr keçir- mələrini qərara almışdılar. Dövlət başçıları əmin olduqlarını bildirmişdilər ki, stanbul toplantısı dövlətlər arasında əmək- daşlığın daha da möhkəmlənməsinə, regionda inkişafa və tərəq- qiyə, sabitliyə, sülhə və təhlükəsizliyə öz töhvəsini verəcəkdir. stanbul toplantısının qərarına uyğun olaraq, dövlət başçıla- rının üçüncü Zirvə görüşü 1995-ci ilin avqustun 27-28-də Qırğızıstanda keçirildi. Dövlət başçıları əvvəlcə qırğızların “Manas” dastanının 1000 illiyinə həsr olunan şənliklərə qatıldılar. Zirvə toplantısının gündəliyinə beynəlxalq və regio- nal problemlərə dair fikir mübadiləsi, türk dövlətləri arasında iqtisadi əməkdaşlığı genişləndirmək kimi məsələlər daxil idi. Mədəni-humanitar əlaqələrin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı məsələlər də müzakirə olundu. Danışıqlardan sonra “Bişkek Bəyannaməsi” imzalandı. Toplantıdan sonra təşkil olunmuş mətbuat konfransında prezident Heydər Əliyev Azərbaycanla downloaded from KitabYurdu.org 200 Orta Asiyanın türk dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələrin lazımi səviyyədə olmamasından təssüfləndiyini bildirdi və qeyd etdi ki, Azərbaycan rəhbərliyi tarixi keçmişimizi, ümumi köklə- rimizi əsas tutaraq bütün türk dövlətləri ilə daha sıx iqtisadi, elmi-texniki və mədəni əməkdaşlığın yaradılmasını istəyir. Dövlət başçılarının dördüncü Zirvə toplantısı 1996-cı ilin oktyabrın 21-22-də Özbəkistanda keçirildi. Görüşdən əvvəl dövlət başçıları Əmir Teymurun anadan olmasının 660 illiyinə həsr edilən mərasimlərdə iştirak etdilər. Gündəlikdə dövlət- lərarası ticarət-iqtisadi və humanitar münasibətlərin inkişaf etdirilməsi, türk dövlətlərinin tarixində əlamətdar günlərin qeyd olunması, TÜRKSOY təşkilatı vasitəsilə gerçəkləşdirilən mədəni-humanitar inteqrasiyanın gücləndirilməsi, türk dövlət başçılarının növbəti toplantısının keçiriləcəyi yerin və vaxtın müəyyənləşdirilməsi məsələlərinin müzakirəsi nəzərdə tutul- muşdu. Zirvə görüşündə Özbəkistan prezidenti slam Kərimov türk dövlətlərinin daimi fəaliyyət göstərən katibliyinin yaradılması təklifi ilə çıxış etdi. Bu təklif digər dövlətlərin rəhbərləri tərəfindən dəstəkləndi. Dövlət başçılarının beşinci Zirvə toplantısı 1998-ci ilin iyunun 9-da Qazaxıstanda keçirildi. Bu görüşdə Ermənistan- Azərbaycan münaqişəsinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının məlum qətnamələri və ATƏT-in “Lissabon prinsipləri” əsa- sında həllinin dəstəkləndiyi bildirildi. Dövlət başçıları terro- rizmə, dini ekstremizmə və separatizmə qarşı mübarizədə bey- nəlxalq əməkdaşlığın səmərəli mexanizmini yaratmağın, habelə bu sahədə informasiya mübadiləsinin zəruriliyini bir daha vuğulamışdılar. Türk dövlətlərinin daimi fəaliyyət göstərən katibliyinin mühüm rolu qeyd edilmiş və Türkiyədə daimi katiblik yaratmaq qərara alınmışdı. Altıncı Zirvə toplantısı 2000-ci ilin aprelin 8-də nəhayət ki, Bakının evsahibliyi ilə keçirildi. Bu toplantının keçirildiyi günlərdə Azərbaycanda həm də “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 1300 illiyinə həsr olunmuş yubiley təntənələri təşkil downloaded from KitabYurdu.org 201 olunmuşdu. Toplantıya qatılan dövlət başçıları yubiley məra- simlərində də iştirak etdilər. Sammitdə görülən diqqətəlayiq işlərdən birini dövlət başçılarının görüşləri sisteminin struktur- laşdırılmasına aid tədbirlər təşkil edir. “Bakı Bəyannaməsi”ndə isə ilk toplantıdan keçən müddətdəki fəaliyyətin uğurları və çatışmamazlıqları qeyd olundu. Türk dövlət başçılarının yeddinci Zirvə görüşü 2001-ci il aprelin 26-27-də stanbulda keçirildi. Bu tədbirdə beş ölkəni dövlət başçıları, Özbəkistanı isə həmin ölkənin Ali Məclisinin sədri təmsil edirdilər. Bu toplantı türk dövlətlərinin çoxşaxəli ə məkdaşlığına ciddi təsir göstərdi. Öz işini aprelin 27-də başa çatdıran toplantı “ stanbul Bəyannaməsi” adlı sənəd qəbul etdi. Azərbaycan tərəfinin təkidi ilə bu sənədə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı aşağıdakı məzmunda maddə salındı: “Dövlət başçıları BMT Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistan- Azərbaycan münaqişəsi haqqında müvafiq qətnamələrini dəs- təklədiklərini bildirmiş və onların yerinə yetirilməsinin vacib- liyini vurğulamışlar”. Türkmənistan prezidentinin xahişinə ə sasən, növbəti görüşü 2002-ci ildə Aşqabadda keçirmək qərara alındı. Müəyyən səbəblər üzündən 2001-ci il stanbul sammitindən sonra bir xeyli müddət növbəti toplantı keçi- rilmədi. Səkizinci Zirvə toplantısı 2006-cı ilin avqustunda Antalyada keçirildi. Bu toplantının keçirilməsi xeyli geciksə də, türk dünyasının üzləşdiyi çoxsaylı problemlərin həlli yollarının axtarışı baxımından diqqətçəkici oldu. Bu toplantının başlıca yekunlarından biri də Türk Parlament Assambleyasının yaradılmasına dair Qazaxıstanın təklifinin müzakirəsi əsasında çıxarılan qərardan ibarətdir. Dövlətçiliyin inkişafına dair əlaqələrin möhkəmləndirilməsi yolundakı mühüm addımlardan birini Türk Parlament Assamb- leyasının yaradılması təşkil edir. Türk birliyinin reallaşması istiqamətində mühüm addım sayılan Parlament Assambleyası 2008-ci ilin noyabrında stanbulda yarandı. Parlament Assam- downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|