Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVL
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
190 Moskva və Astananın imzaladığı ikitərəfli sazişlərin əsas götürülməsini vacib sayıb. Səfər zamanı tərəflər neft maşınqa- yırması, neft kimyası, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, elmi-texniki və mədəni-humanitar sahələrdə əməkdaşlığı genişləndirmək qərarına gəldilər. Qazaxıstan prezidenti N.Nazarbayevin 2005-ci ilin mayın 24- də Azərbaycana rəsmi səfəri zamanı imzalanan “Strateji əmək- daşlıq və tərəfdaşlıq haqqında” saziş xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Qazaxıstan Azərbaycana həm də mühüm nəqliyyat dəhlizi kimi yanaşır. Qazaxıstan rəhbərliyi iki ölkə arasında nəqliyyat sahə- sində əməkdaşlığı gücləndirərək, Qafqaz vasitəsilə beynəlxalq bazara alternativ çıxış əldə etmək niyətindədir. 2009-cu ilin oktyabrında Qazaxıstan prezidentinin Azərbaycana rəsmi səfəri ə həmiyyətli olmuşdur. Danışıqların nəticəsində ölkə-lərarası enerji əməkdaşlığının dərinləşdirilməsi, ticarət-iqtisadi əlaqə- lərlə bağlı yaranan borcların ödənilməsi, kənd təsərrüfatının in- kişafı sahəsində işbirliyi haqqında birgə bəyannamə imza- lanıbdır. Ümumulikdə isə, Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərinin ötən dövrdəki sabit inkişaf dinamikası, dövlətlər arasınad 70-dən çox sənədin imzalanması qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq perspek- tivinə ümidli olmağa əsas verir. Bu habelə tərəflərin indiyədək nümayiş etdirdikləri qarşılıqlı təmkinli diplomatik davranışın davam etdirilməsindən çox asılıdır. Özbəkistan və Azərbaycan Respublikaları arasında dip- lomatik əlaqələr 1992-ci ilin yanvarında qurulubdur. 1996-cı ilin iyun ayında Azərbaycanın Özbəkistanda və 1998-ci ildə isə Özbəkistanın Azərbaycanda səfirlikləri fəaliyyətə başlamışdır. Müstəqilliyinin ilk illərində Özbəkistan-Azərbaycan münasi- bətləri ciddi böhran vəziyyətində oldu. Tərəflər arasındakı soyuqluq bir sıra hallarda özünü açıq-aşkar biruzə vermişdir. Ə .Elçibəy hakimiyyəti dövründə Özbəkistan müxalifətinin liderlərinin Azərbaycanda qəbul edilməsi və sonradan onların Türkiyəyə getməsinə kömək göstərilməsi iki ölkə arasında downloaded from KitabYurdu.org 191 siyasi gərginliyə səbəb olmuşdur. O cümlədən Azərbaycan rəhbərliyinin Özbəkistanın daxili siyasi problemlərinə müda- xiləsi, yəni münasibət bildirməsi rəsmi Daşkənd tərəfindən ciddi narazılıqla qarşılanmışdı. Bu gərginlik 1996-cı ilə qədər, yəni hər iki ölkə arasında tam həcmli diplomatik münasibətlər qurulana qədər davam etmişdir. 1996-cı ilin mayında Özbəkistan prezidenti .Kərimovun Azərbaycana ilk rəsmi səfəri qarşılıqlı əlaqələrə müsbət təsir göstərdi. Səfər müddətində danışıqlarda əsas mövzulardan biri Orta Asiyanı Qara dəniz sahilləri ilə birləşdirəcək kommu- nikasiyaların açılması məsələsi oldu. Eyni zamanda regional sabitliyin qorunması məsələləri, beynəlxalq məsələlərdə qar- ş ılıqlı əməkdaşlığın istiqamətləri tərəflər arasında imzalanmış müqavilə və sazişlərdə əksini tapdı. Özbəkistan prezidentinin Azərbaycana səfəri bir çox sənədin imzalanması, o cümlədən tərəflər arasında dostluq və əməkdaşlıq haqqında müqavilənin bağlanması ilə nəticələndi. 1997-ci ilin iyun ayında isə Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyev Özbəkistanda rəsmi səfərdə oldu. Bu səfər zamanı Özbəkistanla Azərbaycan arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi, dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi haqqında saziş imzalandı. Tərəflər habelə ə məkdaşlıq üzrə hökumətlərarası müştərək komissiyanın yara- dılmasını qərara aldılar. Komissiyanın birinci iclası 1998-ci il fevral ayının 26-da Bakıda, ikinci iclası isə 1998-ci ilin sentyabr ayında Daşkənddə keçirildi. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə münasibətdə Özbə- kistanın mövqeyi mövcud sərhədlərin toxunulmazlığı, ərazi bütövlüyü, münaqişələrin həllində zor işlədilməsinin yolveril- məzliyi prinsiplərinə əsaslanırdı. Eyni zamanda Özbəkis-tan münaqişəni sülh yolu ilə həll etməyin tərəfdarı olduğunu bildirməsinə baxmayaraq Ermənistana münasibətdə ehtiyyatlı hərəkət edir. Mövcud münaqişənin həlli məqsədi ilə beynəlxalq downloaded from KitabYurdu.org 192 və regional təşkilatlar çərçivəsində hazırlanmış bəyanat və sənədləri imzalamaqla kifayətlənir. 2004-cü ilin martında Azərbaycan Respublikasının prezidenti lham Əliyev Özbəkistan Respublikasına rəsmi səfər etmişdir. Səfər zamanı tərəflər arasında strateji əməkdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi haqqında bəyannamə də daxil olmaqla 6 mühüm sənəd imzalanmışdır. Bu səfər zamanı Öz- bəkistan prezidenti Azərbaycanı Özbəkistanın Cənubi Qaf- qazda əsas tərəfdaşı adlandıraraq, Bakı ilə Daşkəndin geosiyasi vəziyyətində oxşarlıq olduğunu bildirib. Bu, hər iki ölkənin dünyanın aparıcı güc mərkəzlərinin diqqətində olmasından irəli gəlir. Azərbay-canla Özbəkistan beynəlxalq terrorizm və narkotik qaçaqmalçılığına qarşı birgə mübarizə aparmağa dair də razılığa gəliblər. Bunda başqa, iqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişafı prioritet kimi qəbul edilib. Hazırda Özbəkistanda Azərbaycana məxsus 10-na yaxın iri və orta müəssisə fəaliyyət göstərir. ki ölkə arasında 80-nə yaxın hökumətlərarası sənəd imzalanıb. Tərəflər arasında iqtisadi əməkdaşlıqda əsas yer dəmiryolu nəqliyyatı, ərzaq məhsulları və kənd təsərrüfatına verilir. Bu da ölkələrarası iki- tərəfli əlaqələrin sürətlənməsi və inkişafına öz müsbət təsirini göstərir. Qırğızıstan Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqil- liyini 1991-ci ilin dekabrında tanıyıb, 1992-ci ilin oktyabrında isə tərəflər arasında diplomatik münasibətlər qurulub. 1998-ci ildə isə Qırğızıstanın Azərbaycanda və Azərbaycanın Qır- ğ ızıstanda diplomatik nümayəndəlikləri açılıbdır. Azərbaycanla Qırğızıstan arasında ikitərəfli münasibətlərə gəldikdə isə 1993- cü ilin dekabr ayının 23-də Aşqabadda MDB üzvü olan dövlət başçılarının görüşündə Azərbaycan prezidenti H.Əliyev Qır- ğ ızıstan prezidenti Ə.Akayevlə görüşdü. Söhbət zamanı qeyd olundu ki, ikitərəfli münasibətləri möhkəmlətmək üçün ənənə- lərin, mədəniyyətlərin, dinin ümumiliyi, dil yaxınlığı kimi downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|