Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məhkəmə sənədləri
- Maddə 12. İşə hakim tərəfindən təkbaşına
- Maddə 13. Mülki işlərin həllində məhkəmənin tətbiq etdiyi normativ hüquqi aktlar
- Qanunun analogiyası
mək, izahat, ifadə və rəy vermək, məhkəmədə çıxış etmək, vəsatət vermək, tərcüməçinin xidmətindən istifadə etmək hüquqları istər işin baxılmaq üçün hazırlanması, istərsə də məhkəmə baxışı mərhələsində mütləq izah edilməlidir. Tərcüməçinin prosesə dəvət edilməsi məsələsi məhkəmə tərəfindən işin baxılmağa hazırlanması mərhələsində həll edilməlidir. Mülki prosesdə tərcüməçi, işin nəticəsində marağı olmayan, icraatın aparıldığı dili və tərcümə edilən dili yaxşı bilən şəxs ola bilər. MPM-in 20-ci maddəsinə əsasən, tərcüməçi İşin nəticəsi ilə düzünə və ya dolayı yolla maraqlıdırsa, ya da onun obyektivliyinə və qərəzsizliyinə şübhə doğuran kifayət qədər əsas varsa, ona etiraz edilə bilər. 3.
MPM-in 11.3-cü maddəsinə uyğun olaraq məhkəmə sənədləri işdə iştirak edən şəxslərə məhkəmə icraatının aparıldığı dildə verir. Məhkəmə sənədləri dedikdə, işdə olan bütün prosessual sənədlər nəzərdə tutulur. Bu sənədlərin siyahısı MPM-in 134-cü maddəsində nəzərdə tutulmuşdur. Məhkəmə icraatmm apanidığı dil haqqında qaydalara əməl olunmaması məhkəmə təcrübəsində mülki prosessual hüquqların kobud şəkildə pozulması hesab edilir və MPM-in 387-ci maddəsinə uyğun olaraq qətnamənin ləğv edilməsinə səbəb olur.
1.
Şərh olunan maddədə işə təkbaşma və kollegial baxılmasmın uzlaşdırılması prinsipinin müddəalan əks olunmuşdur. MPM-in 12.1-ci maddəsinə əsasən, mülki işlərə birinci instansiya məhkəməsi kimi rayon (şəhər) məhkəmələrində, iqtisadi mübahisələrə isə yerli iqtisad məhkəmələrində hakim təkbaşma baxır. 2.
MPM-in 12.2-ci maddəsinə əsasən, apellyasiya qaydasında işlərə sədrlik edənin və başqa iki hakimin, kassasiya qaydasında isə sədrlik edənin, iki və ya daha çox hakimin iştirakı ilə baxılır. Qeyd edilməlidir ki, kassasiya qaydasında işə sədrlik edənin və iki hakimin iştirakı, əlavə kassasiya qaydasında isə MPM-in 422-ci maddəsinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumunda baxılır. Ona görə də, daha çox hakimin iştirakı
Məhkəməsinin Plenumunun üzvləri tərəfindən baxılıb, qərarın çıxaniması anlaşılmalıdır. Maddə 13. Mülki işlərin həllində məhkəmənin tətbiq etdiyi normativ hüquqi aktlar 13.1. Məhkəmə mübahisələri Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, referendumla qəbul edilən hüquqi aktlara, qanunlara, Azərbaycan Respublikası prezidentinin fərmanlarına, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarlarına, mərkəzi icra hakimiyyəti 15
orqanlarının normativ hüquqi aktlarına, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar olduğu beynəlxalq müqavilələrə əsasən həll edilir. 13.2. Məhkəmə işə baxarkən normativ hüquqi aktlar arasında ziddiyyət aşkar edərsə, o, daha yüksək hüquqi qüvvəyə malik olan normativ hüquqi akt əsasında qərar qəbul edir. 13.3. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi sisteminə daxil olan normativ-hüquqi aktlarla (Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası və referendumla qəbul olunmuş aktlar istisna olmaqla) Azərbaycan Respublikasının tərəfdar olduğu beynəlxalq müqavilələr arasında ziddiyyət olduqda, beynəlxalq müqavilələrin müddəaları tətbiq edilir. 13.4. Mübahisə edilən hüquq münasibətlərini tənzimləyən hüquq norması olmadıqda, məhkəmə analoji münasibətləri tənzimləyən hüquq normalarına müraciət edir. 13.5. Belə normalar da olmadıqda məhkəmə öz aktında Azərbaycan Respublika.sı hüquq qaydalarının ideya və ümumi prinsiplərini əsas götürür. 13.6. Qüvvədə olan normativ hüquqi aktlarla hüquqlar və azadlıqlar pozulduqda, bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi sorğu ilə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edir. 1.
Azərbaycan Respublikası ərazisində məhkəmələr mübahisələri Azərbaycan Rcspublikasuım qanunvericilik sisteminə daxil olan aktlar əsasında baxıb həll edirlər. Bu, mülki prosessual hüququn əsas müddəalanndan biri olan qanunçuluq prinsipinin məzmunundan doğur. Həmin prinsipə əməl edilməsi həm maddi, həm də prosessual hüququn normalarını dəqiq tətbiq etmək imkanı ilə şərtlənir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasmın 148-cİ maddəsinə uyğun olaraq qanunvericilik sistemi aşağıdakı normativ hüquqi aktlardan ibarətdir: 1)
Konstitusiya; 2)
referendumla qəbul edilmiş aktlar; 3)
qanunlar; 4)
fərmanlar; 5)
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarları; 6)
mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlannın normativ aktlan; 7)
Azərbaycan Respublikasmm tərəfdar çıxdığı beynəbtalq müqavilələr. 2.
Sadalanan normativ-hüquqi aktlar arasmda ziddiyyət olduqda, məhkəmə daha yüksək hüquqi qüvvəsi olan normativ-hüquqi aktm tələbləri əsasmda mübahisəni həll edir. Hüquqi qüvvəsinə görə Azərbaycan Respublikasmm tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr Konstitusiyadan və referendumla qəbul edilmiş aktlardan sonra üçüncü sırada durur. Ona görə də, beynəlxalq müqavilələrlə Azərbaycan Respublikasmm qanunvericilik sisteminə daxil olan başqa normativ-hüquqi aktlar arasmda ziddiyyət yarandıqda, həmin müqavilələrin normaları tətbiq edilir. 3.
Yaşadığımız cəmiyyətdə mövcud olan ictimai münasibətlərin çoxşaxəliyi və məhkəmə təcrübəsinin müxtəlifliyi ilə şərtlənən elə münasibətlər ola bilər ki, maddi hüquq normaları ilə tənzim edilməsin. Bu bəndə əsasən, belə hallarda hüququn və ya qanunun analogiyasma yol verilir. Qanunun analogiyası dedikdə, mübahisə edilən hüquq münasibətlərini tənzimləyən qanun olmadıqda, məhkəmənin oxşar münasibətləri tənzimləyən hüquq nor- malarma müraciət eünəsi anlaşılu. Məhkəmə həmin münasibətləri tənzim edən normaların olmaması səbəbi ilə 16
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|